H
WOLHUIS £LUIS
NIJVERD/
U
Prof. Mr. I. V. A. Röiing
over zijn jongste wetenschap: i„ Galilea
POLEMOLOGIE
SCHOOLSPUL
van HEUSINKVELD:
V erzoeningswerk
van de moot
Binnenkort begint de school weer!
Ankarta verzekert
én verzorgt de uitvaart
fo heu/Inkveld - holten
De betekenis van zout
en sporenelementen
«JOIHUK WW®®
x T
PROFITEER NU NOG VAN DE
LAATSTE KOOPJES
SPOTPRIJZEN IN
WOL- EN HANDWERKEN
„DEP0PPE"
GRATIS
een prachtige jute tas!
Aan vroegtijdig
opgegeven advertenties
kunnen wij
de meeste
aandacht besteden
HOLTENS NIEUWSBLAD -11 AUGUSTUS 1978 - PAG. 10
Crotestraar 206 Telefoon 05486-12846
GROTE KOUEKTIE
tthriften
agenda's
pennen
kladblocs
gum
tcheelbekers
schooltassen
lunchtrommels
penzakjes
etiketten
kaftpapïer
Alles tegen zakgeldprijzen
Grote afdeling Holly Hobby artikelen!
Ardanta Is een landöiijk opererende organisatie, die begrafenissen en
crematies in „natura" verzekert. Dat wil zeggen, geen geldbedrag, maar
een volledige uitvaart, verzorgd door eigen ondernemingen.
Onze aula „Memento Mori" te Holten staat ter beschikking voor
iedereen die hiervan gebruik wenst te maken.
Voor het melden van sterfgevallen en voor inlichtingen over onze
uitvaartverzekeringen kunt u terecht by
HOLTEN: H. Koopman, Deventerweg 4, telefoon 1920
(Aanspreker en beheerder „Memento Mori")
Aula. Reilinksweg, tel 3237
J. Aaftink, Burg. v d. Borchstraat 3
H. A. G. Meerman-Wibbelink, Boschkampsstraat 10, telef. 2171
H. Stoevenbelt, Pastoriestraat 6, telefoon 2389
Bathmen: P. J. Oonk, Larenseweg 3d, telefoon 05704-2147
Café-Restaurant
voor
receptie, bruiloft,
etentje en feestavond.
Prima keuken.
Max. 350 personen.
Telefoon 05476-12 06.
POPAGENDA'S
R1JAM AGENDA'S
STUDIE AGENDA'S T
DIV. PASSERS
EN PASSERDOZEN
KAFTPAPÏER 1f l'J
(Holly Hobbie, Jeans, Zlggy, geplastificeerd)
ETUIS
(Jeans. Jute. Royal Navy etc.)
ETIKETTEN
(Royal Navy. Wings, Auto's etc.)
SCHRIFTEN
(Holly Hobbie. Jeans. Nostalgie, dikke met harde kaft,
wiskundeschriften. spiraal)
Grote en kleine MULTOBANDEN
(Smurf, Holly Hobbie. Jeans, Royal Navy)
Grote Multobandeh vanaf
SCHOOLKLAPPERS
100 vel groot multopapier
fijn 3 60 nu
5 mm ruit 3 60 nu 8-'s
STEVIGE SCHOOLTAS 33 QC
slechts
Div. voordeelpakketten SCHRIFTEN
5 MM STIFTHOUDER A QE
op blister met 2 tubes stiftjes nu
KLASSE VULPEN 7^0
(merk Gehaigeen 15 50 maar nu V
bij 30.- schoolartikelen
I dPukktPi)
Zout (natriumchloride) en sporene
lementen zyn van groot belang
voor de gezondheidstoestand en de
produktivlteit van het vee De
voornaamste sporenelementen die
de dieren geregeld tot zich moeten
nemen, zijn magnesium, koper,
mangaan kobalt, Jodium en zink.
Het ts daarom noodzakelijk dat na
ast keukenzout deze sporenele
menten steeds binnen het bereik
der dieren zyn
Het is bekend dat wanneer het
voedsel een tekort aan zdut en spo
renelementen bevat, ziektever
schijnselen kunnen ontstaan,
welke altijd ten koste van de pro
duktivlteit gaan. Een tekort van de
ene stof heeft vaak tot gevolg, dat
ook de andere stofTen, die wél vol
doende aanwezig zijn, onwerkzaam
worden.
Bovendien zijn er individuele be-
hoefteverschlllen tussen de dieren
die niet met het standaardvoedsel
kunnen worden opgevangen Een
oplossing voor al deze problemen
biedt de liksteen De samenstelling
hiervan is aangepast aan de door
sneebehoeften van de Nederlandse
veestapel Het komt de gezondheid
en dus de produktivlteit van de die
ren ten goede Men kan zich hier
door veel risico's besparen.
Kort voordag professor Róling af
scheid nam van zijn Polemolo-
gisch Instituut van de Groningse
Rijksuniversiteit had Derek Kin-
nane van „Unesco Features" een
gesprek met hem en een van sijn
medewerkers, dr. Hylke Tromp.
De aandacht van de Unesco voor
het vredesonderzoek is niet van
vandaag of gisteren: toen prof. Rö-
ling en sijn collega's in andere
landen een internationaal ver
bond van vredesonderzoekers
stichtten, gebeurde dat met steun
van de Unesco.
Vreet - en hoep - bij be*
beitederen «en oorlog en «rede
Na de tweede wereldoorlog werd
Prof Röllng uitgenodigd om zit
ting te nemen ln het grote interna
tionale militaire tribunaal dat ln
het Verre Oosten oorlogsmisdaden
onderzocht en de bedrijvers ver
oordeelde. „In de tweeëneenhalf
Jaar dat Ik daar bezig was met
vraagstukken van oorlog en ge
weid, verflauwde mijn belangstel
ling voor het gewone strafrecht en
ging ik me meer en meer verdiepen
in Internationaal recht en interna
tionale betrekkingen Een Jaar of
zes. «even was lk lid van de Neder
landse delegatie naar de Verenigde
Naties en daar ervoer ik dat je niet
kunt bijdragen tot de ontwikkeling
van Internationaal recht ten aan
zien van oorlog en vrede als Je niet
meer weet over Internationale be
trekkingen en de krachten tn de
samenleving die koersen naar oor
log en geweld".
De politicoloog Hylke Tromp
kwam tijdens zijn militaire dienst
met Prof Röllng in contact door
dat hij als een soort verbindings
man fungeerde tussen diens insti
tuut en de generale staf - na zijn
diensttijd gaf hij gevolg aan een
uitnodiging op het instituut te ko
men werken HU houdt zich vooral
bezig met de mogelijkheden die
„burgerlijke ongehoorzaamheid"
en geweldloze weerstand bieden
om tegen agressie en zelfs militaire
Invasies ln te gaan.
Macht van het geweldloze
„Wanneer er conflicten zijn binnen
staten zoals Nederland, Engeland
of Frankrijk, lopen ze doorgaans
niet op geweld uit. Er is op de een of
andere manier een maatschappe
lijke regeling om gewelddadigheid
te vermijden Wat nu een interess
ante kwestie is waardoor kan men
bevorderen dat de oplossing van
problemen zich van gewelddadig
ontwikkelt tot geweldloos", zegt
Tromp nadat hij geconstateerd
heeft dat spontaan gegroeide „ge
weldloze weerstand" geruime tijd
goede resultaten boekte tegen een
invasiemacht Als zulke improvisa
tie zo doeltreffend is dan kan een
goed voorbereide „sociale verdedi
ging" - de termen zijn vele - nog veel
meer bereiken, meent hij Waarop
prof Röllng inhaakt met: „Som
mige leden van het instituut zijn de
mening toegedaan dat zo'n sociale
verdediging geen bruikbaar alter
natief kan zijn binnen het huidige
systeem van Internationale be
trekkingen ZU zeggen dat conflic
ten binnen een staat Juist zonder
geweld worden opgelost omdat die
staat de macht heeft zulk geweld te
voorkomen - maar zo'n macht be
staat er internationaal niet. Der
halve betekent die sociale verdedi
ging pas iets na grote veranderin
gen in de internationale relaties,
iets wat nog wel eeuwen kan duren.
Ik geef dit uiteenlopen der inzich
ten weer om duidelijk te maken dat
binnen het Instituut volkomen
vrijheid bestaat. Het instituut op
zich heeft geen mening en de leden
benaderen de problemen op de
manier die zij de moeite waard vin
den".
„Het eerste doel van het instituut is
geweest min of meer een catalogus
aan te leggen van wat er al zo ln
Juridische studies, politieke we
tenschap, psychologie enzovoort is
geleerd over oorlog en vrede Het
kost heel veel tijd voor Je maar een
beetje overzicht hebt van het werk
dat al gedaan is".
„Wat ik in de krent lees"
„Als er Iets ln de wereld gebeurt en
mensen mij opbellen om te vragen
wat lk ervan denk, zeg ik gewoon:
lk weet alleen maar wat ik in de
krant lees - en lk geef geen oordeel.
We hebben geen tijd om ons te con
centreren op bepaalde delen van de
wereld, we zijn meer theoretisch,
algemener Zo is hier een onder
werp in studie in hoeverre opvoe
ding en onderwijs de vrede kan be
vorderen Hoe kun Je zonder indoc
trinatie mensen bijbrengen hoe ze
beter conflicten kunnen verduren
en oplossen?" vertelt prof Röllng.
„Een ander punt is de vreedzame
verandering en hoe die een alterna
tief kan zijn voor andere methoden
om veiligheid te verwerven Dan is
er het onderzoek naar de factoren
die bewapening bevorderen en
ontwapening tegengaan. Een
vierde onderwerp is wat interna
tionale wetten kunnen bijdragen
tot het oplossen en voorkomen van
conflicten. De psychologische as
pecten van agressie, koude-
oorïog-twistpunten en Europese
veiligheid komen hier aan de orde
en ikzelf concentreer me op de mo
gelijkheden om militaire verdedi
ging om te vormen tot wat de stra
tegie van de niet-aanvallende af
schrikking heet".
Het afschrikkende
„Het uitgangspunt is dat wapens
zo vernietigend zijn geworden dat
ze niet kunnen worden gebruikt te
gen een vijand die iets dergelijks
bezit zonder dat belde partijen ris
keren totaal te worden vernietigd.
Eenzijdig afzien van zulke wapens
kan niet omdat de ander ze dan wel
kan gebruiken zoals hij wil De Idee
van de nietraanvallende afschrik
king Is duidelijk te maken dat je
wapenbezit alleen dit doel dient -
het afschrikkende element ligt erin
dat agressie onverdraaglijke fina
nciële lasten op de schouders van
de aanvaller legt".
Dit werkt uiteraard alleen als poli
tieke en militaire leiders redelijk
denken en handelen Röllng meent
dat onredelijk handelen niet te
voorkomen is, maar datje wel kunt
proberen situaties te scheppen
waarin zulke onredelijkheden zo
min mogelijk schade aanrichten.
Of zoals Tromp zegt „Mensen zijn
niet helemaal rationeel en ook niet
helemaal irrationeel Dat is een ter
rein voor ernstige studie. Belang-
(Naast het hoofdproject „Land-
bouwwerk in Ghana is dit jaar 1/4
van de opbrengst van de van 2fc27
augustus te houden actie voor het
Holtens Fonds voor Internatio
nale Hulpverlening bestemd voor
„Verzoeningswerk ln Galilea").
Ibillin is een teken van hoop te
midden van conflicten en geweld.
Het is een Palestijns dorp, waarvan
25% van de inwoners vluchtelingen
zijn uit verwoeste dorpen.
Toen in 1948 de staat Israël ge
sticht was, vielen de legers uit de
omringende Arabische staten het
land binnen. Na de wapenstilstand,
een Jaar later, waren veel Palesty-
nen het land uitgevlucht, vele dor
pen waren verwoest. Hoewel de Pa-
lestijnen het recht op bezit van
grond voor een groot deel is ont-
rijk hierbij is te weten hoe beslis
singen tot stand komen ln crisis
situaties".
Jonge wetenschap is radicaal
Over de toekomst zegt Röllng o.m.
„We leven ln een wereld die ver
deeld is tussen erg rijk en erg arm
en zolang die toestand voortduurt
zal het onmogelijk zijn een vreed
zame wereld te bereiken waarin
mensen de dingen aanvaarden
zoals ze zijn. Het ls ln tegenspraak
met zichzelf om over ontwapening
te praten als Je kunt voorzien dat
mensen bereid zijn militaire macht
te gebruiken om zich te verzekeren
van voldoense olie en andere
schaarse grondstoffen. Een recht
vaardiger verdeling van de rijk
dommen der aarde moet eerst ko
men We zijn nu in een gevaarlijke
periode waar we doorheen moeten,
maar dat kan leiden tot een situatie
waarin minder aanleiding ls tot
conflicten"
„Ik geloof dat in Nederland een
grotere belangstelling voor vredes
onderzoek is gegroeid dan ln vele
andere landen waar de massa ge
woon niet weet dat zoiets bestaat
De wetenschap van oorlog en vrede
is erg Jong, nog altijd ln een rij
pingsproces. Een een Jonge we
tenschap zal altijd wat radicaal zijn
ln conclusies en verwachtingen,
maar al groeiende wordt meer re
kening gehouden met meer feiten
en neemt het besef toe dat verande
ringen moeilijk zijn. Op den duur
gaat die wetenschap dan ook de fei
ten van het leven kennen, wordt
pragmatischer, realistischer en
daardoor meer capabel om politici
bij te staan".
„Al is Nederland klein, het kan bij
dragen tot de ontwikkeling van
Ideeën Ik ben blij als Nederlandse
autoriteiten luisteren naar onze
voorstellen omdat ik geloof dat als
wij hen kunnen overtuigen, zij de
wereld kunnen vragen naar ons te
luisteren. Er is nu meer dan ooit een
bereidheid om met vredesonder
zoekers een dialoog aan te gaan;
leden van ons instituut zitten ln
adviescommissies van de overheid
voor ontwapening en nationale vei
ligheid. En de militairen waarmee
we de laatste Jaren nauw contact
hebben zeggen ons: Met Jullie kun
nen we praten want wij beseffen
ook dat wapens zo gevaarlijk zijn
geworden dat ze niet moeten wor
den gebruikt"
door Daniel Behrman.
nomen, gaat het hun in menig op
zicht beter dan vóór de stichting
van de staat Israël. Maar op ver
schillende punten voelen ze zich
achtergesteld, tweede
rangsburgers. Er heerst wederzijds
onbegrip, conflict en soms haat
tussen de Palestijnen ln Israël en de
Joden.
Geen geweld: Ellas Chacour,
Grieks-orthodox priester, Palestijn
met Israëlitisch paspoort, die op de
situatie van de Palestijnen in Israël
zeker critiek heeft, verwerpt iedere
oplossing door middel van geweld.
Hy gelooft ln de mogelijkheid van
vreedzaam samen leven van Joden
en Palestijnen, te beginnen aan de
basis.
„Als beide partyen", zo zegt Cha
cour, „ieder kun zelf gevormd gou
den kalf verlaten, waarvoor ze of
fers brengen op de altaren van het
slagveld en de vergiftigende pro
paganda van de massa-media, zul
len ze in de ander de méns zien, met
wie men kan samen leven, samen
werken, die men kan liefhebben".
Tot deze dienst der verzoening»wil
Chacour de Palestijnen in Noord-
Galilea voorbereiden. In de Pales
tijnse, tot voor kort agrarische,
dorpssamenlevingen is weinig tra
ditie van-jeugdwerk, sport- of eni
gerlei culturele activiteit. De Pa-
lestynse Jongeren van nu werken
veelal in Israëlitische industrieën;,
buiten school of werk is er geen
vorm van vrijetijdsbesteding.
Gemeenschapscentrum: In Ibillin
is een gemeenschapscentrum ge
sticht, waar de bevoiking zèif aan
heeft meegebouwd. Christenen van
verschillende kerken, en Moslims
zyn daarby betrokken.
De deur van het gemeenschaps*
centrum staat de hele dag open.
Doorlopend zyn er mensen, de één
wil de priester spreken, de ander
heeft verpleeghulp of verpleegad-
vies nodig, een derde komt om raad
Inzake handwerk-patronen, jonge
lui komen volleyballen, kinderen
spelen in de tuin, oude heren zitten
te praten op bankjes. Des avonds
zyn er verschillende cursussen en
clubs. De bibliotheek-boeken stil
len de leeshonger van jong en oud.
Er is een groeiend contact tussen
bepaalde Israëlitische dorpen en
kibboetsen en Ibillin. Ook in an
dere dorpen in Galilea is men, geïn
spireerd door wat in Ibillin gebeur
de, bezig een gemeenschapscen
trum van de grond te krygen.
Meer en meer wordt Ibillin een
plaats, waar Joodse en Palestijnse
geestelijke leiders, rabbijnen,
priesters en anderen elkaar ont
moeten. Juist als er ln het land een
of andere conflictsituatie is, komt
men samen om te overleggen welke
houding men moet aannemen, en
wat er gedaan moet worden om tot
een oplossing te komen. Men hoopt
dat eens de Palestijnenin- Galilea
een brug-functie zullen kunnen
vervullen voor vrede tussen de Pa
lestijnen buiten Israël en Joden.
Tussen de christeiyke nederzetting
Nes Ammlm en Ibillin bestaat een
waardevolle relatie.
Wij hebben Ibillin nodig! Waar te
genstellingen hoog oplaaien in
kerk. maatschappy of volkerenwe
reld. is Ibillin ons een teken, dat
het ènders kan!
In de spanningen ln het Midden-
Oosten wil Ibillin een oproep tot
verzoening zyn en ls daarom een
teken van hoop!
