muziek
in de fonotheek
IS „EIT'WEL ZO «0ED VOOR
ONS ALS MEREN ONS VOEDEN
Nieuwe versie Renault 12 geschikt voor normale benzine
Nederlandse Hartstichting
ÜUi-j TüjJNü iNiüU Wöüb/iiJ -II r i^iDjCvUriiXl iy <o - r^iUr. y
Wat is een fonotheek eigenlijk? In een bibliotheek leent men naast boe
ken en ander leesmateriaal dikwijls ook andere media uit, zoals gram
mofoonplaten en muziekcassettes. Omdat dit laatstgenoemde materiaal
een andere behandeling en opstelling vereist, wordt het in een aparte af
deling ondergebracht. Deze afdeling heette vroeger 'discotheek' Dit be
grip heeft alleen betrekking op de grammofoonplaat of schijf(disc) en
sluit musicassettes uit. Daarom werd het woord 'fonotheek' - afgeleid
van het Griekse 'phonos', dat klank/geluid betekent - ingevoerd Deze
nieuwe naam voorkomt tevens verwarring met de discotheek-dancing.
Voor eik wat wils
Wilt u wat gezellige muziek voor de
verjaarsvisite; komen de kleinkin
deren op bezoek en wilt u hen be
zighouden zonder de deur uit te
gaan; wilt u een vreemde taal le
ren of weer eens luisteren naar die
leuke volksmuziek uit het zonnige
zuiden? Kijkt u graag naar vogels
en wilt u weieens weten welke ge
luiden bij welke vogel horen? In de
fonotheek vindt u de platen en cas
settes die u daarbij kunnen helpen.
En verder is er een grote verschei
denheid muziek, van klassiek tot
pop en alles wat daar tussen ligt.
Wie kan gebruikmaken van de
fonotheek?
Net als de bibliotheek staat de fo
notheek open voor iedereen.
Bij sommige bibliotheken kan men
een los lidmaatschap van de fono
theek krijgen, terwijl bij andere dit
samenvalt met het bibliotheeklid
maatschap.
De PAS 65 kan u reductie
bieden op het ledengeld. Informeer
even bij de plaatselijke openbare t
bibliotheek.
Hoeveel platen/cassettes krijgt
men te leen en voor hoe lang?
Hoewel elke fonotheek zijn eigen
aantallen bepaalt, ligt het gemid
delde rond de drie stuks per per
soon, die men 2 3 weken kan le
nen; korter mag ook natuurlijk, ter
wijl verlenging dikwijls mogelijk is.
Per uitgeleende plaat/cassette
wordt een kleine bijdrage 75 ct.)
gevraagd om de hoge vervangings-
kosten enigszins te kunnen dekken.
Sommige fonotheken vragen bij
de inschrijving als lid een bewijs
van de goede staat van uw appara
tuur of stereo-naald De naald kan
meestal in de fonotheek gecontro
leerd worden; neem hem dus
meel
Ondanks alle zorg die besteed
wordt aan de controle van de pla
ten, mag men geen al te hoge
eisen stellen aan de kwaliteit daar
van. Grammofoonplaten zijn
kwetsbaar en een kras is gauw ge
maakt!
De meeste fonotheken hebben ook
luistermogelijkheden. Voordat
men een plaat/cassette leent, kan
men er luisteren of het dat is wat
men dacht.
NIEUWS PAS 65 is een uitgave van het
Centraal Bureau Pas 65 (Ministerie van
CRM) in samenwerking met de Neder
landse Federatie voor Bejaardenbeleid.
Het verschijnt tweemaandelijks en
geeft voorlichting, nieuws en achter
grond-informatie omtrent PAS 65
Gehele of gedeeltelijke overname van
de tekst is toegestaan; bronvermelding
wordt daarbij op prijs gesteld.
Redactie en administratie; Centraal Bu
reau Pas 65, Steenvoordelaan 370, Rijs
wijk, telefoon (070) 949233.
Onze voeding verandert. In de loop der jaren zijn we steeds meer vet gaan
eten. Stelt men het gemiddeld gebruik per persoon van vet, koolhydra
ten (dat wil dus zeggen suikers en zetmeelstoffen) en van eiwit in 1936 op
100, dan is de consumptie van eiwitten en koolhydraten vrijwel onver
anderd, maar men vindt een sterke stijging van de vetconsumptie met
40%. Deze verschuiving in de voeding is geen gevolg van enige planning
op grond van de voedingsleer, of zelfs maar van bewuste keuze van de
consument, maar het is een ontwikkeling die voor een belangrijk deel is
veroorzaakt door economische krachten in de voedselbereidende- en
voedselverwerkende bedrijven en de zuivelbranche, ondersteund door
ruime reclame- en marketingbudgetten, die deels stammen uit de alge
mene middelen. Het consumentengedrag wordt deels bepaald door de
reclame en de mode, en voor een belangrijk deel ook door het gemak dat
het kant-en-klare gerecht en de kant-en-klare maaltijd geven. Een niet
onbelangrijk deel daarvan wordt verstrekt in de horeca- en bedrijfskan
tinesector. De consument van het verstrekte gerecht of de verstrekte
maaltijd heeft momenteel een zeer beperkte keuzevrijheid wanneer het
erom gaat de hoeveelheid en samenstelling van de vetten, eiwitten en
koolhydraten zelf te bepalen.
Wist u dat
er in Nederland momenteel 47
fonotheken aangesloten zijn bij
een openbare bibliotheek;
er meerdere fonotheekkollek-
ties zijn bij de provinciale biblio
theken;
er drie discobussen rijden,
t.w. in Zeeland, Friesland en rond
om Rotterdam, die elk ongeveer
tweeduizend grammofoonplaten
aan 'boord' hebben;
de Nederlandse fonotheken
samen ongeveer vijfhonderddui
zend platen/cassettes hebben,
waarvan de kleinste een kollektie
van 1500 en de grootste van
40.000;
u ook platen e.d. kunt reserve
ren of bestellen;
het fonotheekpersoneel altijd
bereid is u wegwijs te maken in de
verzameling en de catalogus.
Vraag bij de plaatselijke biblio
theek of er een fonotheek aanwe
zig of in de buurt is.
Voor verdere informatie over fono
theken en muziekbibliotheken kunt
u schrijven naar het NBLC, t a v.
mevr. E; van Kaam, Postbus 93054
in Den Haag.
)nze voeding is veranderd; is ze nu
iok verbeterd? Staat het wetens-
ihappelijk vast, dat vanuit het
itandpunt van de volksgezond-
leid de zojuist beschreven, over-
vegend commercieel gestuwde
mtwikkeling van ons levensmid-
ielenpakket in de juiste richting
jaat?
De bewijzen daarvoor ontbreken.
Integendeelalles wijst erop. dat de
trend in ons vette voedingspatroon
ongezond is. Het verband tussen
voeding en ziekten van hart- en
bloedvaten is nog met in alle op
zichten geheel duidelijk, en zeker
ingewikkeld. Men kan zich dit ver
band als volgt vereenvoudigd
voorstellen.
Vetten die we eten worden opge
nomen in het bloed, waarin zij zwe
vend worden gehouden door eiwit
deeltjes in de vorm van kleine bol
letjes, die met de bloedstroom wor
den meegevoerd. Het bloed in de
slagaders staat onder druk; de
bloeddruk.
De wanden van de bloedvaten zijn
doorlaatbaar voor vocht. Door de
bloeddruk wordt dan ook een klein
stroompje bloedvloeistof van bin
nen naar buiten door de bloed
vaatwand heengeperst. Daarbij
worden die vetbolletjes meege
voerd. De grotere druppeltjes kun-
len niet in de bloedvatwand drin-
'en. de kleinste gaan de ene kant
?nn en de andere kant weer uit en
ie middelgrote blijven erin hangen.
In de vaatwand wordt de bescher
mende eiwitmantel van de drup
peltjes afgebroken. In die vetdrup-
peltjes zit een stof. cholesterol ge
naamd, die slecht oplosbaar is. Dat
cholesterol stapelt zich op en
vormt puntige kristallen in de
bloedvaatwand, een soort splinter
tjes, waaromheen een ontsteking
ontstaat. Dat geeft een verdikking
van de bloedvaatwand die de ope
ning van het bloedvat vernauwt en
afsluit. Als die afsluiting optreedt
in een vat dat naar de hersens gaat,
naar het hart, de nieren of de benen,
dan kunnen de gevolgen fataal zijn.
Hoe hoger de bloeddruk des te
meer bloedvloeistof wordt er door
de vaatwand geperst en hoe meer
cholesterolbevattende druppeltjes
in de vaatwand blijven hangen des
te eerder raken de vaten afgesloten.
Het cholesterolgehalte van ons
bloed is afhankelijk van hetgeen we
eten.
Het staat vast dat het cholesterol
gehalte van de voeding wordt ver
hoogd door het eten van voe
dingsmiddelen met veel choleste
rol, (zoals eidooiers, lever en room
boter), maar ook door het eten van
bepaalde soorten vet.
Vet komt voor in drie soorten ver
zadigde vetzuren, die het choleste
rolgehalte verhogen
Ze zitten in gewone margarine, ook
in gewone plantaardige marganne,
bak- en braadvet, slachtvet, vet
vlees en boter.
Dan hebben we de enkelvoudige
onverzadigde vetzuren, zoals olij
folie, die geen invloed hebben op
het cholesterolgehalte in het bloed.
De meervoudig onverzadigde vet
zuren vinden we in ongeharde
plantaardige oliën, zoals saffloero
lie, zonnepitolie, maisolie, sojaolie
en de van deze ongeharde oliën
gemaakte dieetmargarines en an
dere producten. Het overgrote deel
van het vet dat wij in Nederland
eten bevat verzadigde vetzuren.
Onze voeding heeft zich ontwik
keld in de richting van steeds meer
verzadigde vetzuren. Verzadigde
vetzuren verhogen het cholesterol
gehalte in het bloed en dus lijkt hel
onverstandig om met die trend mee
te gaan. Hetlijkt veeleer verstandig
om de consumptie van verzadigde
vetzuren te verminderen.
Wie buitenshuis eet vanwege hei
gemak of omdat hij dat prettig er
lekker vindt, is voor de samenstel
ling van de maaltijd aangewezen of
degene die de keuze van de ingre
diënten bepaalt. Dat legt een ver
antwoordelijkheid op, groter dar
velen zich tot dusverre hebben ge
realisecrd. Zeer velen worden bij-
gevoed door anderen. Dit blijkt bv
alleen al uit de grote vlucht die de
productie van de vleeshoudende
snack heeft genomen.
Deze sector heeft een omzet van
ruim f350 miljoen per jaar In Ne
derland eten we tegenwoordig 100
van deze snacks per hoofd per jaar:
worsten, frikadellen, kroketten,
nasiballen, bamiballen etc. Dat is
ongerekend andere vette snacks
als patates, salades en gebak. In de
bedrijfskantines en op school
wordt de broodconsumptie ten
dele verdrongen door de snack.
Tegenover de snack staat in het cu
linaire spectrum de „fijne keuken"
die graag gebruik maakt van in
grediënten "die rijk zijn aan choles
terol, zoals eidooiers, zwezerik, her
senen, lever en nieren maar ook van
het sterk verzadigde melkvet in de
vorm van room voor sausen, boter
en vette kaas.
De vraag is nu: moeten we nu al
dat heerlijke laten staan en al dat
gemak opgeven en alleen nog maar
thuis eten waar we de ingrediën
ten kunnen bepalen of zijn er ook
andere wegen? Zijn er alterna
tieve oplossingen die het beetje
levensgeluk door het etentje bui
tenshuis intact laten en die ge
makkelijk de hap uit de muur ver
standig maken? Is er een verstan
dige keuken mogelijk, ook bij het
verstrekte gerecht of de verstrekte
maaltijd?
Dat kan en wel op twee manieren:
vermindering van de hoeveelheid
vet en verandering van de soort vet.
De biochemicus Prof. Hemker
heeft samen met de restaurateur
Zeguers de eerste weg bewandeld.
Zij hebben met steun van de Hart
stichting aangetoond dat het mo
gelijk is om een haute cuisine te
scheppen vrijwel zonder vet die
voor de verwende fijnproever
nieuwe onverwachte vreugden
opent.
Maar ook in het kantinebedrijf zijn
met relatief eenvoudige middelen
reeds belangrijke verbeteringen te
bereiken. Bij de van nature vette
snacks zoals de frituurwaren kan
men reeds een belangrijke verbete
ring bereiken door over te gaan op
andere soorten vet als grondstof;
d.w.z. ongeharde plantaardige
oliën zoals maisolie om in te fritu
ren, gebruik van sojaeiwit in plaats
van vet vlees in de vleeshoudende
snacks, door het aanbieden van
koffiemelk met meervoudig onver
zadigd vet en het aanbieden van
dieetmargarine als keuzemogelijk
heid bij de bruine boterham. Wat
dergelijke verschuivingen in de
kantinevoeding reeds kunnen uit
halen werd aangetoond door Day
ton en medewerkers in Los Angeles
bij 846 mannen die door loting ver
deeld werden over een groep die de
gewone kantinevoeding kreeg en
een experimentele groep, die een
kantinevoeding kreeg voorgezet,
waarin in totaal evenveel vet zat,
maar waarin het verzadigde vet
gedeeltelijk was vervangen door
meervoudig onvereadigd vet. Dat
gaf een daling van het bloedcholes-
terol in vergelijking met de gewone
voeding. Het optreden van hartin
farct, plotselinge hartdood, her-
senberoerté en andere gevolgen
van vaatvernauwing bleek lager in
de groep met het meervoudige on
verzadigde dieet.
Hoe zo n kantinevoeding nu pre
cies in de praktijk kan worden ver
beterd, zodat de klant tevreden is,
is een belangrije vraag. De Hart
stichting heeft voedingsdeskundi
gen en diëtisten, die in staatzijn om
vakmensen in de Horecasector te
helpen nadenken over hun speci
fieke problemen op dit gebied. Er
zijn ruimschoots mogelijkheden
om ook daar wat verbetering aan te
brengen zonder dat dat iets hoeft af
te doen aan de culinaire kwalitei
ten of de vreugde van het leven
De voor Nederland nieuwe versie van de Renault 12
modellen serie, de Renault 12. is geschikt voor het
rijden op normale benzine.
Ten opzichte van de motor van de Renault 12 TL, heeft
men de compressieverhouding verlaagd tot 8.5 1. De
1300 cc. motor levert in deze Renault 12 een vermogen
van 36.8 kW (50 DIN pki bij 5000 omw/min. Verder is de
Renault 12, op de rembekrachtiging na, mechanisch
gelijk aan de Renault 12 TL.
De standaarduitvoering van de Renault 12 omvat: ge
scheiden voorzittingen, stoffen bekleding, achteruit-
kijkspiegel met anti-verblindingsstand, vinyl vloerbe
dekking vóóiachter en in de bagageruimte, dagteller,
automatische rolgordels en achterruitverwarming.
Technische gegevens Renault 12:
Motor: 1289 cc. Compressieverhouding. 8,5 1. Max.
vermogen DIN: 36,8 kW (50 pk) 5000 omw/min. Max.
koppel DIN: 86,4 Nm (8,8 mkg) 3000 omw/min.
Transmissie: 4 gesynchroniseerde versnellingen voor
uit, vloerschakeling.
Remsysteem: gescheiden remsysteem met remdruk-
begrenzer tegen blokkering van achterwielen, schijf
remmen vóór, trommelremmen achter.
Wielophanging: onafnankelijk geveerde wielen, mee-
sturende achteras, schroefveren, stabilisatorstang
voor en achter.
Banden: 145 SR 13 radiaal.
Elek. installatie: 12 Volt wisselstroomdynamo.
Prestaties: topsnelheid 140 km/u.
Brandstofverbruik: bij constante snelheid van 90
km/u.: 1 op 14,2; 120 km/u.: 1 op 10.
Onderhoud: motorolie verversen: elke 7500 km,
diagnose-onderhoud: elke 15.000 km.
Garantie: 12 maanden, ongeacht aantal gereden kilo
meters, 5 jaar op carrosserie.
Prijs: per 1 februari 1978: Renault 12 f 11.504.24 excl.
BTW; f 13.575.- incl. BTW Meerprijs kunstleer f 237.29
excl. BTW; f 280 - incl. BTW. Metaalkleur f 292,37 excl.
BTW; f345.- incl. BTW.
Binnenkort zal. naast de reeds bestaande Renault 12
TL Stationcar en de Renault 12 Automatic Stationcar,
ook een stationcarversie van de standaarduitvoering,
de Renault 12, op de markt verschijnen als Renault 12
Stationcar.
