Meer veiligheid voor fietsend kind Lamsvlees Lekker eten kookkunst- Voorlichtingsbureau voor de Voeding Voorlichtingsactie voor alle weggebruikers nui_i i jmnü iNlJiU VVöBLAD 1/ De schoolvakanties zi,in weer voorbij en opnieuw gaan in liet gehele land dagelijks vele honderdduizenden kinderen - en soms voor het eerst - op de fiets naar school. Dat is niet alleen een goede Nederlandse traditie maar vaak ook een noodzaak omdat heel veel kinderen op de fiets zijn aangewezen omdat de afstand te ver is om te lopen en/of omdat er onvoldoende openbaar vervoer-voorzieningen zijn. Zoals iedere andere vorm van verkeersdeelname kan ook het lietsen gevaren met zich meebrengen en men mag niet verhelen dat kinderen in het verkeer een zeer kwetsbare groep vormen. In 1974 kwamen in ons land 315 kinderen onder de vijftien jaar in het verkeer om het leven, waarvan 32 in een personenauto. 8 op een brommer. 120 op een fiets, 19 met een ander vervoermiddel en 136 als voetganger. In 1975 kwamen 110 fietsende kinderen onder de vijftien jaar om het leven. Hoe kunnen de gevaren voor kinderen als verkeersdeelnemers worden verkleind? Wij willen ons hier bepalen tot kinderen op de fiets. HELPENDE HAND In de eerste plaats is er de verantwoordelijkheid van ouders en opvoeders. jZij moeten er op toezien dat het kind in het verkeer zich zo veilig mogelijk gedraagt. Daarbij moet ook de aandacht op de staat van veiligheid van de fietsen die door kinderen worden gebruikt worden gericht De praktiik leert namelijk dat zeer veel jeugdfietsen in zeer slechte staat verkeren Bij controle door politie of veilig verkeer komt dit steeds weer aan het licht. Het is geen uitzondering als bij controles op scholen zeventig tot tachtig procent van de fietsen mankementen vertonen Het gaat daarbij meestal om niet of nipt goed functionerende remmen defecte bellen los zittende onderdelen, slechte banden, niet aan de lichaamslengte aangepaste afmetingen van de fiets, niet werkende verlichting en het ontbreken van tiet wettelijk voorgeschreven witte achterspatbord Een fiets die niet in ;.oede staat verkeert, maakt het gebruik hiervan gevaarlijk. Misplaatste zuinigheid om te denken dat het kind geen goede fiets waard is. er toch ;nel uitgegroeid zal zijn en dergelijke laat-maar-waaien-motieven Ouders lebben hier een duidelijke taak. evenzeer als de school die de kinderen Dewust moet maken van de noodzaak dat de fiets goed moet worden >nderhouden. Bij de aanschaf van een nieuwe fiets moet vooral naar iegelijkheid worden gekeken Te vaak moet het kind het met een afdankertje doen, met een tweedehands fiets en dat biedt onvoldoende [timulans om goed voor die fiets te zorgen. Jeugdfietsen die bij de ,'akhandel worden gekocht zijn voor het overgrote deel van goede twaliteit en garanderen bij goed gebruik veiligheid, mits ook aan het anderhoud doorlopend aandacht wordt gegeven Er is een goed handlei- jingsboekje voor: Fietsverzorging. Onderhoud en eenvoudige reparaties ïet feit dat er al een 4e druk van uit is. wijst op de vraag ernaar Het kan rorden aangevraagd door overmaking van i 9 80 op postgiro 28 4.3 67 van Ie stichting: fiets! te Amsterdam FIETSGEBRUIK 5oed fietsgebruik waait een kina liet aan. Dat moet worden geleerd )at betekent in de eerste plaats letsvaardigheid Stuur kinderen iiet zo maar met de fiets het ver leer in. Eerst onder toezicht oeie- jen zodat het kind met de fiets ertrouwd raakt en weet hoe moet worden gereageerd in wisselende situaties Hier ligt ook een taak voor het onderwijs Bij het verkeer- sonderwijs op de scholen staat op het ogenblik de theorie nog veel teveel voorop, maa/het kind is niet alti jd voldoende in staat de afstand tussen theorie en praktijk te over bruggen Bij de veikeerslessen zal dan ook gezamenlijk metonderwij- 3e leerlingen van alle lagere scholen in ons land hebben an Veilig Verkeer Nederland het werkblad ..Fietsen is best euk" gekregen. Het blad. dat een oplage heeft van 1 mij- oen exemplaren, is verspreid in het kader van een nieuwe 'oorlichtingscampagne van VVN. die meer veiligheid voor iet fietsende kind op het oog heelt. Gedurende de actie, die tot 1 okto- ler van dit jaar duurt, spreekt Vei- ig Verkeer Nederland ivia de chool) niet alleen met de meisjes 'n jongens zelf over hun verkeers- ;edrag, maar wordt ook gewezen ■p de opvoedende verkeerstaak an de ouders )aarnaast. wordt de gemotori- :eerde verkeersdeelnemers ge raagd volop aandacht te hebben /oor de gevaren die het (fietsende! kind in het verkeer dagelijks om ringen. ..Laat ze toch vóórgaan' luidt het dan ook niet mis te ver stane verzoek. „Open brief" Veilig Verkeer Nederland heeft de leerkrachten van alle lagere scho len verzocht in de komende tijd het serkeerswerkblad in de klas - bij voorbeeld tfidens de verkeerslcs - Ier sprake te brengen. Er zijn twee fdtties: een voor de le en 2e klas- sers en eén voor de 3e tot en met 6e klassers Na het kleuren, knippen, plakken ?n het beantwoorden van diverse zerkeersvragen, is het de bedoeling 3at de kinderen het mee naar huis nemen om het aan hun vader en Hoeder te laten zien. De ouders zien dan tegelfik een loor VVN aan hen gerichte „open Drtef', waarin niet alleen wordt ge wezen op de noodzaak van een utste verkeersopvoedlng. maar >ok dutdelfik wordt aangegeven loe die opvoeding het best kan vorden aangepakt. Fietscontroles De voorlichtingscampagne Laat ze toch voorgaan" wordt gevoerd in overleg met de Centrale Politie Verkeerscommissie (CPVC) en do Verkeers Commissie Openbaar Ministerie (Vecom.i Ter ondersteuning van de actie zul len de afdelingen van Veilig Ver keer Nederland overal in het land fietscontroles houden. Vorig jaar hielden 122 afdelingen maar liefst 246 van dergelijke rijwielkeuringen, waarbij rond 33 000 tweewielers van de schooljeugd werden nage keken. Uit deze controles is gebleken dat de toestand waarin een groot deel van de in ons land gebruikte fietsen verkeert, ronduit slecht is. Erbar melijk soms. Affiches zers óf andere deskundigen moeten worden gefietst. Dat leert het kind wat goed fietsgebruik is. Daarbij behoort ook het al genoemde on derhoud van dg fiets. Wil de fiets in goede staat blijven dan moet dit vervoermiddel dat door kinderen zo intensief wordt gebruikt zeer re gelmatig worden schoongemaakt Alle mankementen moeten direct worden hersteld. Aan de kinderen moet het belang van dit onderhoud van de fiets worden bijgebracht, evenals het zelf verrichten van een voudige reparaties. Bij dit alles mag niet vergeten worden dat schijnbaar vanzelfsprekende din gen toch nog extra onder het oog van de kinderen moet en worden gebracht. Om een paar voorbeel den te geven. Het is gevaarlijk om op een fiets é.en lange wollen das te dragen die over de schouders wordt geslagen. Als de uiteinden van zo'n modieuze ellenlange das tussen de spaken van het achterwiel raken is de ramp vaak niet te overzien Het vervoeren van schooltassen op de fiets moot op verantwoorde wijze geschieden De beste plaats voor een zware schooltas is op de ach terbagagedrager en dan vastge houden door een met reeds teveel uitgerekte, dus een .verse" rub bersnelbinder De tas kan ook in een draadmandje op de voordrager worden meegenomen, maar de meeste schooltassen zijn hiervoor te groot Een minder goede met hode was vroeger het bevestigen van de tas aan de horizontale buis van het herenfietsmodel. Het ge bruik van een zogenoemde tas- senspeld of tassendrager aan de achterbagagedrager verdient al leen aanbeveling als de tas niet te zwaar is. Het gewicht van de tas rust dan teyeel aan één zijde van de fiets en kan slingeren veroorzaken. Spelen op de fiets in het verkeer is verboden en gevaarlijk. Veel kinde ren worden hierbij slachtoffer als zij van school na een hele dag zitten naar huis lietsen. Gymnastiekles sen zouden dan ook zoveel moge lijk m het laatste uur moeten wor den gegeven, zodat kinderen de ge legenheid hebben hun behoefte aan beweging uit te leven voordat zij zich in het verkeer begeven. FIETS-ETJQUETTE Door de overheid worden voor schriften gegeven om het verkeer zo goed en veilig mogelijk te laten verlopen Die verkeersregelsen voorschriften moeten aan de kin deren worden geleerd Het heeft betrekkelijk weinig zin die regels uit het hoofd te laten leren en daar bij de praktijk te vergeten Aan kinderen moet worden geleerd hoe de regels en voorschriften worden toegepast Dat gebeurt het best onder geleide van volwassenen die al fietsende duidelijk kunnen ma ken hoe de voorschriften in de vcr- keerspraktijk moeten worden geïn terpreteerd Een handleiding voor fietsverkeersopvoeding levert het voorlichtingsboekje. Fiets- etiquette dat in de serie Fietsot- heek is verschenen en door over making van f3 60 op postgiroreke ning nr 23 45 67 kan worden aan gevraagd bij de stichting fiets' te Amsterdam Hierin staan niet al leen alle wettelijke voorschriften met betrekking tot de fiets ver meld. maar worden ook allerlei tips gegeven om juist gedrag in het ver keer te bevorderen. Voor ..Laat ze toch voorgaan" heeft Veilig Verkeer Nederland 48 000 raambiljetten en 24 000 affiches gemaakt, die zullen worden opge hangen in scholen, garages, win kels. wachtkamers, dorpshuizen kantines, politiebureaus en andere openbare gebouwen en natuurlijk langs de weg Via spots op radio en televisie zal eveneens worden ge wezen op de noodzaak het fiets ende kind in het verkeer met meer veiligheid te omgeven Want kinde ren blijven ook op de weg kinderen en dus spontaan en impulsief VEILIG FIETSEN Het gebruik van de fiets m het dagelijkse verkeer hoeft voor kin deren niet gevaarlijk te zijn Dat zal het ook niet zijn als het kind tot juist verkeersgedrag is opgevoed Het goede voorbeeld is hierbij be langrijk Ouders die als sportieve" automobilisten menen veel voor schriften aan hun laars te mogen lappen moeten met verwachten dat hun kinderen op de fiets zich wel juist zullén gedragen Nog net even door op rood springend licht rijden is geen handigheidje maar een gevaarlijke manoeuvre Met losse handen rijden is gevaarlijk en terecht begint de politie hier meer op te letten Leer uw kind dat het bij links afslaan eerst achterom kijkt en dat als het te druk is even wacht of afstapt. Aan bravour is in het verkeer geen behoefte Breng uw kind de juiste verkeersmentali- tei t bij. leer het fiets-etiquette en ga regelmatig met uw kind fietsen om te laten zien hoe het moet U ziet dan meteen welke touten gemaakt worden Veilig fietsen is heel goed mogelijk, maar het moet wel wor den geleerd Een goede fiets en de juiste verkeersmentahteit. daar gaat het om. Om maar meteen alle mogelijke misverstanden uit de weg te rui men - lam is het jong van een schaap. Ons tamme schaap is waarschijnlijk een afstammeling van de moeflon schapen, die op Corsica en Sardinië voorkomen. Dit schaap heeft dan ook nog maar weinig weg van de wilde soortge noten - in het bijzonder waar het de eigenschappen betreft. De le vendigheid. de snelheid en de be hendigheid ontbreken en omdat het schaap geen gevaren kent ver toont het geen moed en zeker geen strijdlust. De schapen in Neder land worden onderverdeeld in twee hoofdsoorten: heideschapen en polderschapen. Sommige inlandse rassen hebben horens, zoals b v. het Drentse schaap waar niet alleen rammen horens hebben maar ook bij veel ooien horens te vinden zijn Het Veluwse schaap heeft geen horens De beste kwaliteit lamsvlees is af komstig van de schapen van Texel. Het zuiglam 3 tot 6 weken oud. is het meest befaamd Het lijkt dan ook het meeste op het vlees van de franse agneaux des prés-salés Dat zijn de lammeren, die hun voedsel hebben gezocht op de zilte weiden m Bretagne en Normandie Het schaap is de leverancier van wol en in alle landen met een grote wolproduktie worden aanzienlijke hoeveelheden schapevlees en lamsvlees verkregen. In verband met de wolproduktie laat men het dier gemiddeld drie jaar oud wor den. Dieren die jonger zijn dan een jaar leveren het lamsvlees. Het is een goed soort vlees, datechterhier te lande wel eens versmaad wordt, omdat men het te sterk van smaak vindt. Niettemin valt er een duide lijke belangstelling te constateren voor lamsvlees Engeland blijft nog altijd" de belangrijkste importeur van lamsvlees èn schapevlees (mutton) In Belgie wordt echter veel meer lamsvlees gegeten dan in Nederland. Zoals reeds gezegd hebben sommi gen bezwaar tegen de sterke smaak van lamsvlees Om dit bezwaar te ondervangen wordt het vlees dik wijls in een marinade gelegd gedu rende enige uren. Men kan hiervoor voor verschillende marinades ge bruiken. b v. met azijn, met wijn en kruiden. Welke marinade men kiest hangt af van het gerecht dat men wenst te eten en van het soort vlees dat. men gaat bereiden. Overigens is het wel zo dat hoe jonger het lam is des te minder zal de sterke smaak optreden. Lamsvlees is bijzonder geschikt voo? het uitsnijden van grote stuk ken zoals de schouder, de bout en de rug De koteletten behoren tot klein vlees. Door de eeuwen heen is de lamstong een zeer speciale deli catesse geweest en de Romeinen hadden er een groot aantal recep ten voor. Tegenwoordig komen de meeste recepten uit Engeland maar de meest verfijnde komen nog steeds uit Frankrijk De namen wij zen er nog altijd op Bij grote diners .vinden we de giot *d agnëau" (bout).of de „Baron d'Agneau" (2 achterbouten met de hele rugi. uitgave van het Koken is een vak Dat merk je vooral, als je een recept uit een tijdschrift of kookboek maakt Daar staan vaak woorden in. waarbij je naar de betekenis moet raden Wat bedoelen ze bijvoorbeeld met bouquet garni en met blancheren? Wat is het verschil tussen bakken en braden en wat is een roux? Hebt u wel eens gegratineerd of au bam marie gekookt? Wat met dit soort vaktermen -wordt bedoeld, staat m oit kookkunst ABC. dat elke maand verschijnt. De recepten maken het u verder duidelijk gaffelbitter zijn stukjes haring in saus, verpakt in blik. Gaffelbitter is een halfconserve. Dit betekent dat het produkt. zelfs in gesloten verpakking, slechts beperkt houdbaar is en altijd in de koelkast moet worden bewaard Op de verpakking moeten dan ook de termen „beperkt houdbaar' en „koel bewa ren" voorkomen Gaffelbitter wordt gemaakt in de herfst en winter en moet vóórdat het zomer is worden gegeten Koop 's zomers géén gaffelbitter! gamba's worden ook wel scampi s genoemd Het zijn grote garnalen, die meestal ongekookt in de schaal worden verkocht Gamba's worden diepgevro ren ip ons land geïmporteerd en moeten dus ook bevroren worden verkocht garnituur is een onderdeel van een gerecht, dat te gelijk met het hoofdbestanddeel wordt geserveerd. Een garnituur is het typerende bestanddeel van een schotel. Dikwijls ontleent een gerecht hieraan zijn naam. gelatine is een bindmiddel voor b v koude puddin gen, dat glazig en geleug bindt Gelatine lost op in warme vloeistoffen Het is verkrijgbaar in poeder- vorm en in blaadjes De laatste zijn ook in het rood verkrijgbaar. 1 blaadje gelatine weegt 2 gram Om te berekenen hoeveel gelatine voor een pudding nodig is kunt u het volgende lijstje hanteren voor 1 dl melk 1 dl slagroom 1 dl zure vloeistoffen, zoals karnemelk yoghurt, vruchtesap 1 dl vruchtenmoes 1 dl alcoholhoudende vloeistof 1 stijfgeslagen eiwit 2'/z g l'/z 9 3 g 2'/2 g (Cordon bleu is de betiteling voor een zéér bekwame kokkin De toevoeging van 'cordon bleu' aan een gerecht duidt op een vulling van ham en kaas b.v i 4 kipfilets k 100 g. 4 plakken magere ham 4 plakken belegen Edammer kaas ei, paneermeel. 40 g boter of margarine. 1 ci troen, 4 houten prikkers Snij de kipfilets aan één kant open Rol elk plakje ham op it jv.ik kaas Bestrijk de binnenkant van de kipfilets met wat losgeklopt ei en leg elk rol letje in een kipfilet Steek de fi lets dicht met een houten prik ker. Haal ze door losgeklopt ei en paneermeel Bak de filets gaar en bruin in de hete boter of margarine op een niet te hoog vuur in plm 10 minuten aan beide zijden Gar neer elke Cordon bleu met een schijfje citroen. Geef er bloem kool bij en gepofte aardappelen Cassoulet (Frans streekgerecht) 400 g varkenskrabjes. 200 g verse wordt, 2 eetlepels boter of margarine 1 flinke ui. 200 g wortelen. 1 teentje knoflook. 2 tomaten, 1 kruidenbu'iltje, 1/2 1 blik witte bonen. zout. peper. Bak de varkenskrabjes en de in dikke stukken gesneden worst in de hete boter of margarine bruin Doe de schoongemaakte en kleingesneden ui en wortelen erbij. Bak de ui. wortelen en geperste knoflook even mee Voeg de kleingesneden tomaten, het kruidenbuiltje en de inhoud van het blik witte bonen toe en stoof de schotel plm 30 minuten zachtjes door Maak het gerecht op smaak met peper en zout. gierst is een verzamelnaam voor verschillende graan soorten, zoals sorghum, millet en tef. Gierst wordt o.a gegeten in Z O. Europa, India, en in delen van Afrika gomasio is een mengsel van zeezout en sesam zaad. dat samen wordt gemalen Hét wordt vooral in de makrobiotische keuken gebruikt als broodbeleg en specerij. Bewaar gomasio in een goed gesloten pot Gomasio is in het natriumbeperkte dieet met toegestaan. Zeezout is ook rijk aan natrium' Gorgonzola is een blauwe schimmelKaas. die volvet en romig is Gorgonzola is zachter van smaak dan de vrij pittige Franse schimmelkaas. Roquefort. grenadine is rode limonadesiroop Tegenwoordig is essence meestal de smaakstof. Oorspronkelijk werd hij gemaakt van granaatappels Dan moet hij vruch- tenhmonadesiroop heten. .grilleren is het bruin en geheel of gedeeltelijk gaar maken van vlees, gevogelte, vis, groente en fruit met behulp van een stralende hitte De hoge tem peratuur zorgt dat er snel een korst ontstaat zodat het gerecht minder uitdroogt 8ij grilleren wordt meestal geen vet gebruikt, ten hoogste een beetje olie. waarmee het gerecht wordt bestreken Lekkere jus moet u dan ook met verwachten van een ge grilleerd stukje vlees Neem voor grilleren van vlees of gevogelte alleen malse stukken. Grilleren is een bereidingswijze die veel in een calorieenbeperkt dieet wordt toegepast Er wordt immers weinig vet bij gebruikt „Gegrilleerdalleen is echter geen vrijbrief voor een slanke lijn. De grondstoffen moeten ook mager zijn en de porties met te groot, om het juiste effect te bereiken recepten voor 4 personen garbure (stevige Franse groentesoep met kool) 600 g spitskool. 300 g wortelen. 100 g aardappelen, 2 eetlepels olie. 1 teentje knoflook. 1 theelepel tijm, 100 g mager ontbijtspek in blokjes. V/2 I bouillon, 1 klem pakje diepvries tuinbonen of '/j I blik witte bonen, petersèlie. peper, zou' Maak de groente schoon en schil de aardappelen. Snijd ze m met te kleine stukken Verhit de olie en bak hierin de klemgehakte knoflook, tijm en blokjes ontbijtspek. Doe de groente, aardappelen en de bouillon erbij. Breng het geheel aan de kook en kook de soep 20 minuten door Kook de tuin bonen of de inhoud van het blik witte bonen de laatste 10 a 15 minuten mee. Maak de soep op smaak met kleingesneden peterselie, peper en zout. Geef de soep met brumbrood of stokbrood. gnocchi (Italiaans griesgerecht met tomatensaus) 1 I melk. 1 theelepel zout. 150 g griesmeel. 3 eieren, nootmuskaat, peper, 150 g geraspte kaas, boter of margarine, 1 kg tomaten, 2 uien, 1 teentje knoflook, 2 eetlepels boter of margarine, peterselie, selderij, 1 laurierblad, oregano, peper, zout, suiker Vet een platte vuurvaste schotel in. Breng de melk aan de kook met zout. Strooi het griesmeel er onder voortdurend roeren m. Laat het gaar worden en laat de pap zo dik worden, dat de lepel er rechtop in blijft staan Klop de eieren los met nootmuskaat, peper en de helft van de geraspte kaas. Roer dit mengsel door de pap Schep die in de schotel, strijk hem glad met een natgemaakte lepel Laat hem 1 uur afkoe len Bestrooi het geheel met de rest van de kaas. Schuif het gerecht in een hete oven (250 0C) en laat de gnocchi in 20 minuten bruin worden Was de tomaten. Snijd ze m grove stukken. Snijd de schoon gemaakte uien en knoflook klein Fruit zo in de boter of margarine Voeg de tomaten, peterselie- stelen, selderij, laurierblad en oregano toe en smoor het geheel i: 30 minuten Zeef de massa en maak de saus op smaak met zout. peper, een beetje suiker en kleingesneden peterselie Snijd de gnocchi m stukken en geef ze met toma tensaus en krop- of andijviesla gado gado (Indonesisch groentegerecht met p.nda- saus) 1 teentje knofioo*. V2 u'. 1 eetlepel olie, 1 theelepel sambal trassi. 3 eetlepels pindakaas. 50 g gemalen kokos, brume suiker, citroensao 1 kg verschillende soorten groente, b v. spitskool, sperziebonen, komkommer en taugé, zout, 4 aard appelen. 2 eieren, 1 blok tempé, 1 Spaanse peper. 1 ui. 1 pak kroepoek oedang (empmg melindjo). Voor de saus: Hak de knoflook en ui klem. Vermeng de kruiden met sambal trassi en pindakaas Maak de santen door 4 dl heet water op de geraspte kokos te schenken. Laat dit 15 minuten doortrek ken. kneed het geheel goed door en schenk het door een zeef Druk de kokos goed uit. Schenk de santen bij het pindakaas-mengsel en breng de saus roerend aan de kook Laat hem zachtjes doorkoken tot hij is gebonden en het vet zich begint af te scheiden Maak de saus op smaak met bruine suiker en citroensap Snijd de schoongemaakte groente in met te kleine stukken Kook de geschilde aardappelen gaar. Kook de eieren hard, laat ze afkoelen, pel ze en snijd ze in plakjes Kook de groente, soort voor soort, half gaar in ruim water met zout. Laat ze uitlekken. Snijd de tempe m blokjes, snijd de Spaanse peper in reepjes en de ui in ringen. Bak m een laagje hete olie de uien en pepers en daarna de tempé Schik de groente soort bij soort op een schotel en leg daarbij ook de in plakken gesneden aardappelen en tempé Strooi de Spaanse peper en uien erover. (Houd de schotel warm!) Leg de plakjes ei erop en bedek het gerecht met in stukjes gebroken kroepoek Geef de warme saus bij het groentegerecht. Eet hierbij rijst en eventueel sate garnituur a la bonne femme, bij kip, omelet, karbonade 250 g aardappelen. 2 uien, 100 g champignons, 75 g rookspek m blokjes.1 eetlepel boter of margarine, peterselie, peper, zout. Schil de aardappelen en de uien en snijd ze in blokjes. Snijd de schoongemaakte champignons m vieren Bak het rookspek uit in de boter of mar garine en voeg de uien en aardappelen erbij Bak ze gaar onder voortdurend omscheppen Voeg de champignons toe en bak die 5 minuten mee. Maak het garnituur op smaak met kleingesneden peterselie, peper en zout

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1977 | | pagina 17