mag niet de doodstraf staan Renault breidt garantie uit j Rijkswaterstaat past jontwerp-stormvloedkering I Oosterschelde aan Water in Twente nu weer schoon Internationale fruitmand Weet jewelje, laat je rijden wet Slijters sluiten zich aaneen Gigantisch werk Na 15 jaar waterschapswerk ■i i i i HOLTENS NIEUWSBLAD - 16 SEÊT. 1977 - PAG. 15 De ongevalsstatistieken maken sinds jaar en dag één ding goed duidelijk: In het verkeer van elke dag maken we alle maal fouten. Voetgangers, fietsers, bromfietsers, motorrij ders, automobilisten, vrachtwagenchauffeurs. Alleen: de ene verkeersfout is de andere niet. Daarom kunnen de ge volgen zo verschillen. Bovendien nemen we niet allemaal op dezelfde wijze deel aan het ver keer. De een zit in de auto met de autogordel om of op de bromfiets met een valhelm op. de ander - voetgangers en fietsers - moet het helemaal zonder enige bescher ming doen. En dan nog te beden ken dat de fietser per voertuigki lometer 3.5 maal zoveel kans loopt dodelijk te verongelukken als de automobilist. Meer slachtoffers Natuurlijk komen op de wegen in ons land fietsers en automobilisten elkaar nogal eens tegen. En die „ontmoetingen" blijven helaas lang niet altijd zonder gevolgen. In totaal verloren in 1976, volgens voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). 510 fietsers-jong en oud. meisjes en jongens, mannen en vrouwen - het leven. Gewond raakten er 12.190 Dat zijn 54 doden en 1.750 gewon den meer dan in het jaar daarvoor Het ziet er naar uit dat het er dit jaar wéér meer zullen zijn Analyse In het kader van de tot 1 oktober as. durende voorlichtingscam pagne „Laat ze toch voorgaan", die is gericht op meer veiligheid voor het fietsende kind, heeft Veilig Verkeer Nederland bij de Dienst Verkeersongevallenregistratie •CVOR) in Heerlen eens precies na laten gaan hoe het nu zit met die 10 439 confrontaties in het verkeer vorig jaar tussen alleen één person enauto en één fiets Dat is meer dan de helft (50.1 procent) van alle on gevallen (20 831) die er vorig jaar gebeurden, waarbij één of meer fietsers waren betrokken. Fouten Bij ongeveer eenderde (31.3 pro cent) van deze fiets-auto- ongelukken gaf de automobilist de aanleiding, terwijl bij ongeveer tweederde (61.1 procent) de fietser het was die de verkeersfout maak te De fouten die beiden het meest maakten waren: geen voorrang ver lenen en verkeerd afslaan Voor de automobilist komen daar vooral de passeerfouten (links inhalen, snij den. te veel rechts rijden) nog bij. en voor de fietser het plotseling over steken. Impulsief Van de fietsers (en daarbij betrek ken we ook degenen die achterop zaten» die in 1976 in botsing kwa men met een auto. was eenderde (33 procent) niet ouder dan 15 jaar. Bij het wat nader bekijken van de ongevalsgegevens valt direct op dat de 0-14 jarigen in driekwart van de gevallen de dupe werden van hun eigen verkeersfouten Dat be tekende in 1976 volgens voorlopige cijfers van het CBS 130 doden (1975: 110) en 3.908 gewonden (in 1975: 3.449). De fietsende jeugd blijkt overigens Slijters zijn het beu nog langer als kop van Jut te fungeren. Een groot aantal zelfstandigen gaat zich aaneensluiten met de rug gesteun van de onlangs in het leven geroepen Okee organisatie. Men is er van overtuigd doormiddel van een progressief, modern verkoopsysteem het getij te kunnen doen keren. De neergang van de slijterijen oude stijl is begonnen met het loslaten van de destijds geldende verticale prijs binding. In de daarop vol gende verkoopslag hebben honderden, soms zeer oude en bekende zaken, de strijd moeten opgeven. Het hoog tepunt kwam eind 1975 toen de accijnsverhoging met 30% in aantocht was, hetgeen tot een hamsterex plosie leidde. In 1976 kwam de terugslag De ver plichte minimumprijs voor gedis tilleerd bracht even rust maar op dit moment woedt de jeneveroor log voort nu de geldigheid van de regeringsmaatregel aan het oor deel van het Europese Hof is on derworpen Niemand weet wanneer de beslissing zal vallen en hoe die zal zijn. Intussen blijven er slijters sneuvelen Op 1 januari 1977 waren er nog 3 600 verkooppunten waar van 1 200 filiaalbedrijven Sinds dien zijn er volgens betrouwbare schattingen al weer een honderd gesloten En in de komende jaren zullen er waarschynlijk nog zeven tot achthonderd verdwijnen. Een miljoen Tegelijkertijd stijgt het minimum bedrag dat nodig is voor een lo nende jaaromzet. Was die een paar jaar geleden nog tussen de twee en vierhonderdduizend gulden, het wordt nu al begroot op een miljoen, inclusief accijns en btw De bran- cheomzet was in 1976 1,6 miljard gulden (ondanks de accijnsverho ging 3% minder dan in 1975). Ver wacht wordt een omzet van twee miljard in 1980 Er blykt wel uit dat alleen de sterkste en best georgani- seerden zullen overblijven, temeer daar de consumptie met meer zo sterk zal stijgen als in de laatste tien jaar toen er een verdubbeling plaats vond. Enkele cijfers in liters per hoofd van de bevolking: Gedistilleerd 1.44 2,49 Wijn 4,57 12,14 Nederl. bevol king x 1.000 12.455 13.815 (l/l-'77) 1966 1976 Bier Frisdranken 39.03 83.90 36,00 64,70 Met het verbruik van bier en wijn staan we in Europa op de zevende plaats, gedistilleerd op de derde. Er zit dus nog wel wat rek in vooral doordat het geen bijzon dere dranken meer zijn voor feest dagen en speciale gelegenheden maar tot het dagelijks gebruik zijn gaan behoren. Maar de bevol kingsgroei neemt af, er zijn verza digingsverschijnselen en het ver bruik zal van overheidswege eer der worden afgeremd dan aange moedigd. Verkooporganisatie Dit alles heeft geleid tot de oplich ting van de Okee slijters verkoop organisatie Er achter staat de Dranken Unie in Bodegraven, een van de grootste in Nederland op het gebied van gedistilleerd, wijn. bier en frisdranken en die geheel onaf hankelijk is. dus niet gebonden aan welke producent dan ook Er is geen sprake van soort filiaalvor ming of franchising, zegt directeur Pim Verlaan (32) Elke slijter blijft zelfstandig maar kan gebruik ma ken van onze enorme marktkennis, management power en verkooper varing Het is de bedoeling dat de slijters gaan werken onder het beeldmerk Okee (een wijnglas met twee gestyleerde handen, duimen omhoog, eronder het woord Okee. alles gevat in een cirkel) dat overal terugkeert Verder kan men alle mogelijke reclamemiddelen van de Okee organisatie betrekken zoals complete advertenties, raambiljet ten. folders en allerlei kleine artike len van speciaal verpakkingsmate riaal tot luciferdoosjes en fcurke- trekkers toe maar ook grotere din gen zoals marktkraampjes en complete bars met tapinstallatie voor de party service Maar vooral ook is het mogelijk het assortiment up to date te houden en een agress- ïef prijsbeleid te voeren. - De slijter krijgt zo alle voordelen van het zeer grote filiaalbedrijf maar hij blijft zelfstandig en eigen baas. zegt de heer Verlaan. Een or ganisatie als deze bestaat nog niet in Nederland maar zal gezien de ontwikkelingen destijds in andere branches toen men ook daar met de rug tegen de muur stond ongetwij feld succés hebben Men denkt bij voorbeeld aan Spar en Centra, de Keurslagers, AD Drogisteryen, Warme Bakkers en dergelijke Een dertigtal slijters heeft al besloten om met Okee in zee te gaan De verwachting is dat dit aantal weldra tot honderd zal groeien en uiteindelijk zal leiden tot twee of driehonderd Okee-shjters. meer aanleiding tot een verkeer songeval te geven dan 15-jarigenen ouder. Logisch natuurlijk, kinde ren blijven ook in het verkeer kin deren, dus spontaan en impulsief. Neem ze dat maar eens kwalijk! Geen vrije doorgang Dank zij de Dienst Verkeersonge vallenregistratie is Veilig Verkeer Nederland verder aan de weet ge komen dat de jeugdige fietsers meer fouten maken bij het overste ken en minder bij het verlenen van voorrang, terwijl dat bij de ouderen (boven de 15 jaar) en volwassenen net andersom is. Statistisch valt ook aan te tonen dat de bestuurder van een personenauto tegenover de fietsers tot 15 jaar meer fouten maakt bij het passeren dan tegen over wielrijders die ouder zijn. Te genover deze laatste categorie ver keersdeelnemers maakt de auto mobilist vooral fouten bij het ver lenen van vrije doorgang. Ja. en het is nog altijd zo dat rechtdoor op de zelfde weg voor gaat. Handen ineen Veilig Verkeer Nederland weet maar al te goed dat in veel Neder landse gezinnen elke vorm van elementaire verkeersopvoeding ontbreekt, dat in het verkeer rege lmatig het slechte voorbeeld wordt gegeven, dat kleine kinderen alleen en op goed geluk de straat worden opgestuurd Voor een doeltreffende aanpak van de kindertragedie in het verkeer hebben ook de ver keersdeelnemers de handen ineen te slaan Vandaag al „Laat ze toch vóórgaan", het motto van de voorlichtingscampagne van Veilig Verkeer Nederland, wil tot uitdrukking brengen dat de sterke verkeersdeelnemers - zoals de ge- motoriseerden onder ons plegen te worden genoemd - het (fietsende) kind hebben te helpen in het al maar drukker wordend verkeer. Niet morgen maar vandaag al. Op de speelsheid en de argeloosheid van kinderen kan en mag op de weg de ..Doodstraf' niet staan. Help ze daarom 'n handje, laat ze toch vóórgaan! Renault Nederland NV zalmetin- gang van 1 september a.s de geldigheidsduur van de garantie op nieuwe personen- en bedrijfsauto's uitbreiden tot 1 jaar. De nieuwe auto-garantie van Renault betreft zowel onderdelen als arbeidsloon en is niet gebonden aan een maxi mum aantal kilometers Renault Nederland N V streeft ten aanzien van garantie een actief beleid na. hetgeen inhoudt dat steeds het be lang van de Renault-eigenaar pre valeert. VEELZIJDIGE GARANTIE Renault verleent niet alleen garan tie op nieuwe auto's, maar voert al vele jaren een dynamische garan- tiepolitiek die met name ook ge richt is op bijzondere vormen van gebruik, zoals LPG, op onderdelen, op gebruikte auto's en op de kwali teit van de Renault'carrosserieen Voor gebruikte auto's kent Rena ult binnen haar dealer-organisatie de z.g Gouden Garantie, hetgeen inhoudt dat op basis van de Bovag-garantie de termijn van drie maanden wordt verdubbeld en en kele beperkende bepalingen ko men te vervallen, waarvan de be langrijkste is het vervallen van het percentage van de kosten van de reparatie dat aanvankelijk voor re kening van de koper kwam. Rena ult heeft aan het begin van dit jaar bekend gemaakt dat bij ombouw van Renaults op LPG door Renault dealers volgens de voorschriften welke door Renault en de leveran ciers van LPG-apparatuur zijn op gesteld, de fabrieksgarantie ten volle wordt gehandhaafd. Ook deze garantie wordt verlengd tot 1 jaar. Ten aanzien van de carrosserieën biedt Renault bovendien een zeer uitgebreide zekerheid met haar Renault ML Carrosserie Garantie, die gedurende 5 jaar van kracht is. Deze Carrosserie Garantie betreft de Renault personenauto's en de daarvan afgeleide typen. Wel zijn aan deze Carrosserie Garantie voorwaarden verbonden zoals het laten uitvoeren van herhalings beurten. Verder onderzoek van Rijkswa terstaat naar de fundering van de stormvloedkering in de Oos terschelde, heeft geleid tot een aanpassing van het ontwerp. Op voorstel van Rijkswaterstaat heeft minister Westerterp beslo ten dat men in plaats van de „pijler-op-put" constructie nu pijlers uit één stuk zal gebrui ken die in hun geheel zullen worden vervaardigd in een bouwdok. Het ontwerp van de „pijlers-op-put" ging ervan uit, dat men in open zee betonnen putten met daarop stalen kui pen plaatste, die dan werden drooggemalen. In de drooggezette kuip zou op een diepte van zo'n 25 meter een ploeg mensen aan het werk gaan om de verbinding tussen pijler en put tot stand te bren gen. De bouw van zo'n complete put-pljler constructie zou onge veer drie maanden duren. In die periode is de kuip blootgesteld aan de krachten van wind en water. Dit brengt zekere risico's met zich mee voor de werkers in de kuip. Ook de kwaliteit van de verbindingsconstructie zou afhankelyk zijn van deze werkomstandigheden. De thans ontworpen pylerconstructie ver mindert deze risico's aanmerke lijk. Het aantal handelingen voor het plaatsen van én pijler in de stroomgeulen wordt beperkt tot circa drie da gen, waarna de verdere afwer king één tot twee weken vergt. Rekening houdend met onwerk bare dagen komt dit neer op de plaatsing van dertig pijlers per jaar. In totaal zijn voor de drie stroomgeulen ongeveer tachtig pylers nodig. De kortere werk- duur in deze geulen betekent - zeker onder ongunstige weer somstandigheden - meer veilig heid voor de werkers. Ook de kans op vertraging en extra kosten wordt door de nieuwe methode verkleind. De pylers die Rykswaterstaat thans voor ogen staat, voldoet Het waterschap Regge en Dinkel heeft het vuile oppervlak tewater in Twente in 15 jaar weer helder en schoon ge maakt. Vis water werd weer viswater. Op 1 september 1962 aanvaardde dit waterschap de opdracht voor de actieve waterkwaliteitszorg. Nu, na 15 jaar. werd op 1 september een periode van intens ief werken afgesloten met het in bedrijf stellen van zes nieuwe rioolwaterzuiveringsinstallaties. Er zijn dan 24 waterschapsinstalla- tles in werking in een gebied van 135 000 hectare Zij hebben een to tale capaciteit van 1.273.800 inwoner-equivalenten Het waters chap heeft ruim f 140 miljoen voor dit doel geïnvesteerd De officiële ingebruikstelling van de zes zuiveringsinstallaties ge schiedde m een bijeenkomst op 1 september a.s.. waar de commissa ris der Koningin in Overijssel, mr. J L.M Niers. de burgemeester van Almelo, mr F J H Schneiders en prof. ir. G S Bos van de T H te Delft het wpotd voerden Water is nodig Water is een kostbaar goed en on ontbeerlijk voor alle menselijke ac tiviteiten Daarom is het wel merkwaardig, dat juist de mens de grote watervervuiler is. De waters chappen stonden aanvankelijk machteloos om op te treden tegen de watervervuiling. Daarvoor ont braken de wettelijke voorschriften Reeds in de 15e en 16e eeuw. maar vooral in het begin van deze eeuw werden klachten over het vervuilde water geuit. In het gebied van het waterschap Regge en Dinkel duurde het tot 1 september 1962 aleer het waterschap in deze actief kon optreden Het leek een giganti sche taak om de tot open riolen ge degradeerde beken en kanalen in Twente weer schoon te krijgen Dit met het doel dat mens. fiora en fauna niet meer zouden worden ge hinderd door het vieze en stin kende oppervlaktewater Transportriolen Meer dan 24 zuiveringsinstallaties waren nodig in het 135 000 hectare grote gebied van het waterschap Regge en Dinkel. dat ruwweg wordt begrensd in het westen door de lijn Ommen-Holten, in het zui den door de provinciale Gelderse grens, in het oosten door de Duitse grens en in het noorden door de lijn Ommen-Vroomshoop-Kloosterhaar- Duitse grens. Ook zijn 54 km transportriolen aangelegd Door middel van dit ondergrondse buizenstelsel wor den plaatsen, die niet in aanmer king kwamen voor een eigen zui veringsinstallatie. verbonden met elders in het waterschapsgebied gelegen installaties Om het afval water door deze riolering te trans porteren was de aanleg van 21 rioolgemalen nodig Nog 26 km transportnool moet worden aange legd voor de aansluiting van enkele kleine kernen op reeds bestaande zuiveringsinstallaties. Jaarlijkse kosten De jaarlijkse kosten van het weer schoon maken van het afvalwater worden door de bevolking en de in dustrie gedragen. In het begin van de afgelopen periode van 15 jaar bedroegen deze kosten iets meer dan f 300 000 - per jaar Dat bete kende dat voor een inwoner equivalent f 0.50 per jaar moest worden betaald De genoemde f 300 000 - waren slechts de aan loopkosten Al direct was het dui delijk dat de strijd tegen de water vervuiling grote financiéle offers zou vergen Zo bedragen in 1977 - nU het programma voor de bouw van zuiveringstechnische werken praktisch is voltooid - de jaarlijkse kosten meer dan f. 23 miljoen. Hiervoor moet in (Jitjaarf. 23,04 per inwoner-equivalent door bevolking en industrie worden opgebracht e kwaliteit van het oppervlakte water is zeer sterk verbeterd Wa terplanten beginnen weer te groeien en de visstand breidt zich* gedurig uit De hengelaars weten het De natuur in en langs de beken heeft zich dank zij het schone water weer hersteld en dit maakt het landschap in de omgeving weer mooi en aantrekkelijk Een Twente zonder nare kleuren en geuren! ook beter in technisch opzicht, de onderkant van de „pyler-op- put" constructie zou ongeveer drie meter in de pleistoceenlaag, die normaal een goede gronds lag vormt, komen te zitten Uit onderzoek bleek echter, dat deze pleistoceenlaag vooral in de geu len, de Hammen en de Schaar van Roggeplaat, wisselvallig van karakter is. Rykswaterstaat kwam ook tot de conclusie dat men het bij de fundering van de pijlers niet zozeer in de diepte, als wel in de breedte moest zoeken. De thans ontwikkelde pijlers, waarvan de grootste al tijd nog 45 meter hoog wordt en zo'n 15.000 ton zwaar, beschik ken dan ook over een bodem plaat in de orde van twintig bij vijftig meter. Hiermee verkrijgen zij de vereiste stabiliteit op een minder diep gelegen fundatie niveau dan waarvan sprake was bij de „pijler-op-put" constructie. De pijlers zullen worden ge bouwd in een bouwdok, dat oor spronkelijk was bestemd voor de bouw van caissons ten behoeve van het aanvankelijk plan voor een stormvloedkering. 'De ring dijk van dit reusachtige bouw dok is enige tijd geleden al aan gelegd. Nog dit jaar start Rijks waterstaat met het verder klaarmaken van het dok voor zijn nieuwe taak. Rijkswaters taat bestudeert nog de moge lijkheid om tussen de vaste wal en het dok een brug te bouwen voor het vervoer van mensen en materieel. Als alles goed ver loopt wil men in 1979 beginnen aan de bouw van de pijlers. Met een speciaal hefschip. voor zien van poten, worden de pij lers naar hun plaats in de stroomgeulen gebracht en ver volgens geplaatst. Tevoren is daarin een verdieping gebagge rd, waarin een laag steenachtig materiaal als fundatiebed is ge stort. Het hefschip plaatst zijn poten op de bodem en laat de pijler nauwkeurig zakken op de vastgestelde plaats. Daarna worden rond de pijlers lagen steenachtig materiaal gestort. Als alle pijlers zijn geplaatst vormen deze aanstortingen een doorlopende drempel op de bo dem van de stroomgeulen. Het is de bedoeling in 1981 te be ginnen met de plaatsing van de pijlers. De kosten van het aangepast ontwerp zijn ongeveer gelijk aan de raming, die voor de „pijler- op-put" constructie was ge maakt. Het huidige ontwerp biedt meer zekerheid, dat het werk in 1985 en binnen de ge raamde kosten kan worden ge realiseerd. Inmiddels is begonnen met het ontwerp van het hefschip, dat ongeveer f 100 miljoen gaat kos ten. In 1979 start de bouw van dit schip, waarvoor vijftien maanden zijn uitgetrokken. De plannen voor het aangepaste pijlerontwerp staan vermeld in een tweede voortgangrapport over de Oosterscheldewerken dat minister Westerterp heeft aangeboden aan de vaste Com missie voor Verkeer en Waters taat uit de Tweede Kamer. Wat men van ver haalt is lekker! Wat men tijdens een subtropische vakantiepe riode heeft leren eten op het gebied van buitenlands fruit en groente, is tegen woordig hoe langer hoe meer in ons eigen land te koop. Dan gaat het niet in de eerste plaats om de over bekende paprika, aubergine en de wat minder toege paste courgettes, langwer pig van vorm, donker tot licht groen met gele spik kels, die alle drie in ons land worden gekweekt en waar van de laatste twee hun oor sprong hebben rond de Middellandse Zee. De au bergine wordt vaak in de lengte gehalveerd en dan in dikke schijven gesneden, terwijl de courgettes in dunnere schijven gesneden wordt. Ze kunnen beide worden bereid in olijfolie, met knoflook en uien en an dere kruiden. Maar bij de meeste exotische vruchten is er bij de winkelier wel een gebruiksaanwijzing of recept beschikbaar. Van heel ver, van onze tegenvoeters, uit Nieuw 5£ee- land, komt de vrucht de Kiwi. De buitenkant is een bruin achtige ruwe huid. De smaak doet een beetje denken aan kruisbessen en meloen. Goed rijp is de vrucht, die koel geserveerd moet worden, het lekkerst. Er zijn geen pitten, geen afval. In plakken gesneden doet de groene inhoud het erg leuk in fruitsalades. Het is ook erg lek ker met yoghurt, ijs en sla. Niet iedere kiwi komt uit Nieuw Zee land. Ze worden nu ook in Zuid Europese landen gekweekt. Een andere tropische vrucht is de mango. Ze komen oorspronkelijk uit Zuid Amerika en Afrika De smaak is als men er eenmaal van houdt bijzonder lekker, een beetje wrang, scherp, maar o zo zoet. Men kan de rijpe vrucht, die gehalveerd is, uit de schil eten of afschillen. De schil is groen, met naar mate rijper wat geel en rood erbij. Vlekken, door mangosap of vruchtvlees ver oorzaakt, zijn bijna niet te verwij deren. De avocado, ook afkomstig uit Zuid Amerika, wordt ook in Zuid Europa gekweekt. De vruchten hebben een peerachtige vorm en een glanzend groene schil. Het vruchtvlees is als het rijp is zacht en ook groen van kleur. De vruch ten kunnen ook rauw gegeten wor den. De romige smaak komt extra tot zijn recht met een beetje zout of citroensap. Men kan ook de uitge holde helften vullen met blokjes ham of kip, vermengd met de rest van de vrucht. In een milkshCke verwerkt is het een delicatesse. Limoentjes zijn citrusvruchten, verwant aan de citroen. Er is echter een groot verschil in smaak. Li moen of lime, wel bekend uit Ame rikaanse cocktailrecepten, is ook, als de vruchten helemaal rijp zijn, veel scherper en zuurder. Citroenvormig en geïmporteerd uit Brazilië is de passievrucht. Het vruchtvlees is bleek en er zitten veel pitten in. Men kan zien dat de vrucht rijp is, als de schil een beetje verdroogd en bruin is. Net als bij een ei, slaat men het kapje eraf en eet de vrucht uit de schil. De smaak is een beetje zurig. Dit zijn een paat-voobeelden van exotische vruchten, die op verschil lende manieren te verwerken zijn. Zij gaan een steeds belangrijker plaats innemen naast ons welbe kende, maar ook aanmerkelijk voordeliger, fruit, want het exoti sche tintje moet wel worden be taald Bij een feestelijke gelegen heid is het 't waard om eens iets bijzonders op tafel te brengen. Men kan de vruchten voor alle zeker heid maar beter eerst zelf proeven, want het is niet gezegd dat iedereen van de toch wel aparte smaken houdt. (NADRUK VERBODEN) 1 november j

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1977 | | pagina 15