Ontdek
uw eigen
streek
PUZZELRUBRIEK
RONO
Historische
geschiedenis
over Dordrecht
de oudste stad
van Holland
TOERISTISCHE
EVENEMENTEN
Weer gratis
jvakantiewoningen
:In alle
inorme
teden
iimisten
rische
heden geven gelukkig
meermalen blijk van hun
ongelijk als weer een
bouwwerk in oude stijl is
gerestaureerd en staat te
„pronken" voor iedereen
die het maar wil zien.
Het moet dan ook een
zeer verstandig besluit in
1962 geweest zijn toen
men in Dordrecht tot sa
nering van een deel van
de oude binnenstad over
ging. In dat eeuwenoude
stadsdeel aan de rivieren
werden en worden restau
ratiewerken uitgevoerd
tot behoud van de archi-
tektonisehe rijkdom uit
het verleden. Sinds 1970
omvat het grondgebied
van de gemeente thans
het gehele eiland van
Dordrecht.
nuLi rjiN o in hl u vv ödl/iu - 6u in kj v niivi.oiii.rv/ ia/ij - rnuum
BUURSE
Wand op eig. gelegenh. aangeg. met
VW-schlldJe8. Routebeschr by
VW-Haaksbergen. Vertrekp. Café De
Krulsboer. Alsteedseweg, De Boomg
aard. Broekheumerw.
DELDEN
Gelegenh. tof maken zellwagenritten
na afspr Opg. hr Roodenburg,
Bomsestr. 2, tel 05407-16 23. Start
rystal Delden, Twlckelerl. schuin t.o.
kasteel.
Wandel, op elg. gelegenh. aangeg.
met VW-routeptjltJes, vooml. door
parklandschap Twlckel (Azelerveen,
Deldeneres. Twlckelerpark) Vertr. t.o.
kasteel Twlckel bij herdenkingssteen
baronesse v Twlckel. Route 6 en 8.
twee u. route 2 een u.
Grote Kerk, Kerpl., bez. elke dag
beh. zo.-ocht. van 10-18 u. Melden by
Kosteres mevr Leuslnk, Kerkpl. 2,
tel. 05407-14 59. tevens boekje ver-
krijgb. met beschr. kerk.
DENEKAMP
Natura Docet, Museum, Oldenzaal-
sestr., tel. 05413-13 25. Geopend dgl.
10-13 en 14-17 u. Ook op zo. Entr.
1,50 tot 18 Jr. 0,75.
Bez. Volkssterrenwacht Twente,
Mekkelhorsterstr. 45, tel. 05413-22 23.
Elke dl. bij Inval duisternis (niet
voor 19 u) Via kekers vlg. v. kunsfc-
manen, satelieten e.d. BU slecht weer
dia-pres. Entr. 1.50, kind. tot 12 jr.
0.75 (onder geleide).
ENTER
Fietsroutes In en om Enter verkrjjgb.
by VW, Dorpstr. 78, tel. 05478-229.
Ook wandelroutes verkrijgb.
HAAKSBERGEN
Wandel, op elg. gelegenh. aangeg.
met VW-schlldjes. Routebeschr. ver
krijg. by VW-Haaksbergen. Markt 3a
en vertrekp. v.a, Veddersbrug en v.a.
de Watermolen. Duur 1,5 u. Fietsrou
tes te ryden op elg. gelegenheid,
vertr. VW-kantoor, 5 routes k 25
km. en 1 route a 50 km.
LOSSER
Te bez. Staringhoeve (geol. monu
ment) In Losser. Do. 11 nov. St.
Maartensfeest. Vertr. St. Maarten te
Paart 15.30 u. vanaf Martinitoren.
DE LUTTE
Te bez Arboretum Poortbuiten, bo
tanische tuin versch. soorten hees
ters, struiken en bomen, aan Postr
weg, De Lutte.
MARKELO
Demonstr. Steensiypen op Steensiy-
peiij Overmeen, Hochtw. za. 13-17 u.
Groepen afspr.
TUBBERGEN
Gelegenh. te bez. St. Pancratlus-
kerkTubbergen. Mooie kerkramen
van Joep Nicolas, In kerk beschr.
ramen aanwezig.
VRIEZENVEEN
Bez. Leemansmolen (anno 1862) dgl.
geopend. Inl. de heer Hof, Hammer-
weg 34. Entree; vrije gift.
Bezichtiging Oudheidkamer Vriezenv.
in kelder Gem huls. Manitobapl.
open 8.30-10 en 14.30-17 u. van ma.
t.m. vr, entree 1,-, kind. 0,50.
OOTMARSUM
Bez. R.K. kerk; di. do. en zo. 15-16
Bez. Lös Hoes en Natuurmuseum
open dgl. beh. zo. 9.30-12 en 14-17 u.
Entree 0,75, kind, 0,50,
RIJSSEN
Elke do. 19-21 u. bez. Oudheidkamer
Rlessen, gev. in stadhuis, Entree
1.- P-P-
Elke do 15 u. rondl. door stadhuis.
Entr gratis, aanmelden by VW, En-
terstr. 10.
Elke za. 10-12 u. en 13.30-16 u. en
elke wo 19-21 u. training windhon
den op terrein de Koerbelt.
Bez. Pelmolen, alleen voor gr. inl.
VW Drie gemark. wandel, op eigen
gelegenh. plm. 4,4 en 5 km. Vertrekp.
zwembad De Koerbelt. Brekeldlaan
en Schapendyk. Route aangegeven
met gekl paaltjes. Stadswandeling
door Ryssen, Route verkrygb. by
VW-kantoor.
Zowel op de Merwe.de. nis Lek en .Unas is not/ steeds veel
scheepvaart ten vele schippers brengen de vrije weekends door
in een der vele havens van DordrechtOp bovenstaande foto
de Kalkhaven en op de achtergrond Onze Lieve Vrouwen
kerk met toren. Daarachter bevindt zich de gerestaureerde
binnenstad.
aan deze „oudste stad van Hol
land". o a het recht aan schepenen
en raden om keuren (wetten en
handvesten) te maken, vrijdom van
beden en heervaart (levering van
manschappen voor krijgstochten).
De latere Hollandse graven Wil
lem II en Floris V maakten de stad
tot middelpunt van hun telsys-
teem. hetgeen inhield dat prak
tisch alle goederen, die de Rijn. de
Maas. De Waal. de Lek en Merwede
af- en opgevoerd werden, te Dord
recht moest worden gelost, opges
lagen. verkochten., weer geladen
of overgeladen Vanzelfsprekend
bracht dat een enorme bedrijvig
heid teweeg, waardoor Dordrecht
zich snel ging uitbreiden en allerlei
nevenberoepen binnen haar wallen
vestigde.
Reeds voor 1233 was daar ook de
munt van Holland gevestigd,
waarvan een verzameling te„zien is
het museum van Sim. n van Gijn.
Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse
twisten was Dordt een bolwerk van
de Kabeljauwen, hetgeen de Hoe
ken onder Jan van Brabant en Ja-
coba van Beieren in 1418 moeten
hebben ervaren, toen ze hun beleg
moesten opbreken
Naast de grote stadsbrand in 1457
moet de ondergang van het „de
Grote Waard" bij de Sint Eliza-
bethsvloed in 1421 een grote tegen
slag geweest zijn. want toen bleef
de stad Dordrecht als een eilandje
achter in de bij die overstroming
gevormde binnenzee, waar weer la
ter de bekende Biesbosch uit ont
stond.
Vermeld mag ook worden dat de
huldiging van Karei V als Graaf
van Holland geschiedde in 1515 te...
Dordrecht, toen niet alleen de oud
ste maar tevens schijnbaar de be
langrijkste stad in dat gewest
Na de val van Den Briel (op 1 april
1572) kwam Dordrecht in opstand
tegen de Spaanse machthebbers.
Beroemde historische figuren als
Johan en Cornells de Witt vervul
den in de 17e eeuw belangrijke
functies in Hollands staatsbestel,
want tijdens het eerste Stadhou
derloze tijdperk was de Dordtenaar
Johan de Witt raadspensionaris
van Holland.
O.L. VROUWEKERK
Tijdens ons zomers verblijf in de
historische Merwedestad hebben
we voor vijftig cent de ongeveer 72
meter hoge toren met zo'n 270 tre
den beklommen. Voor onze in
spanning werden we rijkelijk be
loond, want van de torentrans af
hadden we een uitzicht, zowel over
de oude stad, als over de omlig
gende gemeenten Papendrecht en
Zwijndrecht, maar bovenal kregen
we een duidelijk overzicht van de
grote waterwegen aldaar met aan
dc cnc zijde de geweldige Bies
bosch en aan de andere zijde van de
oude Maas de wereldhaven van
Rotterdam.
In deze toren hangt een uit 48
klokken bestaande beiaard, die
vrijdags van 11 -12 en zaterdags van
14-15 wordt bespeeld In de vakan-
tietjjd werden vooral donderdags
avonds speciale beiaardconcerten
gegeven, die over de gehele stad te
horen waren en zeer op prijs werden
gesteld
Aan deze toren staat de Grote of
O.L. Vrouwekerk. die men bij een
bezoek aan Dordrecht beslist niet
mag vergeten te bezichtigen Sinds
1572 is deze laatgotische kruiskerk
bestemd voor de protestantse ere
dienst. toen ze ongeveer een eeuw
geleden was herbouwd na een grote
stadsbrand. Een oorspronkelijke
kapel anno 1064 werd in de 12 en
13e eeuw uitgebouwd tot een derge
lijk bedehuis. Het indrukwekkende
interieur met zuilengalerijen,
spitsbogen, het sterrenkoor en de
triomfboog wordt door vele toeris
ten bezichtigd. In deze kerk moet
ook als bezienswaardigheid wor
den vermeld het barokke orgel uit
1672, met tal van wapens o.a. van
Johan de Witt, een witmarmeren
gebeeldhouwde preekstoel anno
1756 met daar boven de plm. 10
meter hoge hemel van gebeeld
houwd Cubamahoniehout met een
Het Nederlands Katoen-
instituut toont hier welke
mogelijkheden er zijn met
katoen. Zoals deze anorak
met boothals van grove
dweilkafcen met ingeweven
ruit. De broek is gemaakt-
van katoenen corduroy.
gewicht van een ton. Naast de ruim
vier eeuwen oude koorbanken en
bronzen koorhek in rococostijl uit
1738 trekken zeer de aandacht de
gebrandschilderde ramen, waarin
diverse historische gebeurtenissen
blijken te zijn uitgebeeld
Dat Dordrecht op kerkelijk ter
rein reeds vroeg een centrum was
bleek in 1574 toen daar de z.g. Eer
ste Synode werd gehouden, die van
grote betekenis moet worden ge
acht voor de Gereformeerde (her
vormde) kerk. En toen in 1618/19
daar de vermaarde Dordtse Sy
node werd gehouden, is daar ook
het besluit genomen tot de verta
ling van de bijbel (de Statenbijbel).
Zondag 14 november
18-19 Sport voor sport.
19-19.10 Boekenbus.
Maandag 29 november
18-18.30 Nieuws.
Gelders programma
Themaprogramma
18.30-19.20 Overijssels pro
gramma
Overijssels nieuws
Kinderprogramma
Milieuzorg
Radio Overijssel Internationaal
Dinsdag 30 november
18-18.30 Nieuws
Gelders programma
Arnhem lokaal
18.30-19.20 Drents programma.
Woensdag 1 december
18-18.30 Nieuws
Gelders programma
Regionaal met Apeldoorn
18.30-19.20 Overijssels pro
gramma
Overijssels nieuws
Politiek literair café.
Vrijdag 3 december
18-18.30 Nieuws
Gelders programma
Nijmegen lokaal
18.30-19.20 Drents programma.
Vrijdag 33 december
18-18.30 Nieuws
Gelders programma
Politiek
18.30- 19.20 Overijssels pro
gramma
Overijssels nieuws
Zwolle West - Noord - West
met o.m. gesprek uit kampen,
sosjaal sprookje.
Zaterdag 4 december
18-18.30 Sport en aktualiteiten
18.30-19.20 Drents programma.
allerlei steden worden
bedragen betaald
men veel tijd be-
om een historisch
„al-of-niet" te
restaureren. In het
weer achter ons lig-
monumentenj aar
daar heel wat resul-
van zichtbaar ge-
En ook de pes-
en anders-
over de histo-
waarden van oud-
Bureau Zweden in Amsterdam
heeft voor Nederlandse reislusti-
gen ook de komende herfst en
winter weer een heel erg goed
kope en aantrekkelijke aanbie
ding in petto. In combinatie
met een passage per Tor Line
uit Amsterdam naar Göteborg
en terug voor minstens twee,
soms drie volwassen personen
kan men namelijk geheel gratis
gebruik maken van een aantal
Zweedse vakantiewoningen.
De keuze is vrij De vakantie
woningen staan in enkele mooie
Zweedse provincies, niet al te
ver van Göteborg.
Men komt met de boot op
zondagmiddag aan (rond Kerst
mis en de jaarwisseling op don
derdag), logeert dan geheel gra
tis vyf dagen lang in de vakan
tiebungalow, en vertrekt dan
weer op vrijdagavond (kerst- en
oud en nieuw woensdagmiddag)
uit Göteborg naar Amsterdam,
waar men aankomt op zater
dagmiddag (kerst en oud en
nieuw op donderdag).
Al met al acht dagen er heer
lijk even tussen uit en dat hoeft
per persoon niet meer te kosten
dan 240. Het arrangement kan
tegen toeslag met een week
worden verlengd.
Nadere inlichtingen: Bureau
Zweden, Vijzelgracht 17, Am
sterdam, tel. 020-23 73 41 of
22 91 05.
Als men met een boot door de
Biesbosch. rond het eiland vsin IJs-
selmonde of langs de Drechtsteden
over de grote rivieren vaart, kan
men zich niet indenken, wat daar in
voorgaande eeuwen allemaal is ge
beurd Maar als men in een der vele
haventjes van Dordrecht afmeert
en door de binnenstad dwaalt,
wordt men onwillekeurig nieuws
gierig gemaakt bij het aanschou
wen van al het fraais uit vorige
eeuwen.
In een eerder gepubliceerd artikel
beschreven we de diverse beziens
waardigheden en nu wilden we
enige historische feiten over het
oude Dordrecht publiceren, want
tussen de oorsprong en het-nu lig
gen meer dan duizend jaren.
Interessant voor jong en oud is
museum Mr. Simon van Gijn, ge
vestigd in een oud patriciërshuis
aan de Nieuwe Haven 29. Stijlka
mers met allerlei costuums,
scheepsmodellen, gildezilvers,
kinderspeelgoed uit de oude doos
trekken daar de aandacht en"zor-
gen voor de nodige inspiratie,
evenals de 24 000 exemplaren in
het daarbij behorende prentenka
binet. In het Dordrechts Museum
bewonderden we werken van oude
meesters als Ferdinand Bol, Aert
de Gelder en Nicolaes Maes o.a.
OUDE BEWIJSSTUKKEN
Het fraaie interieur van de grote O.L. Vrouwenkerk.
22. nauw
24 oud-Noors prozawerk
26. hondenriem
29. Chin, maat
30 heilige, (afk)
32. vrees
33. meisjesnaam
34. dans
35. reptiel
36. leerling (ff)
37 dun
41. berg
48. deel v.h. hoofd
50. spinnen
51. in de geest
52. loshangend vrouwenjakje
54. drank
55. vr munt
56. soort onderwijs <afk)
57. soort stof
58 mil. opl. school (afk)
63. tot nader order (afk)
66. water in Friesland
67. voorzetsel
69. of dergelijke (afk)
70. tegen
73. loot
74 ijs (eng)
77 deel v Amerika (afk)
81. pers. vnw
65. zoogdier
De serie „Groene Vingers"
(boekjes over de verzorging van
kamerplanten) is met vier
nieuwe titels uitgebreid. De on
derwerpen: Azalea. Varens. Phi-
lodendron (en Monstera) en Cy
clamen. Eerder verschenen Fi
cus. Cactus. Begonia en Dra
caena (en Cordyline).
Van de acht boekje uitde
reeks „Groene Vingers" zijn in
middels ook vertalingen in het
Duits en Frans in Duitsland.
Oostenrijk. Zwitserland, Frank
rijk en België uitgekomen. De
totale oplage: 1.2 miljoen. Ook
bij de vier nieuwe „Groene Vin
gers" zijn de onderwerpen geko
zen enerzijds op basis van de
grote omzet in bloeiende plan
ten en anderzijds op de toene
mende populariteit van de
„groene" kamerplanten.
Boekjes uit de serie „Groene
Vingers" hebben een handzaam
formaat (12 pagina's en kleuril-
lustraties) en geven gerichte en
duidelijke voorlichting over de
afkomst, de verzorging en an
dere aspecten van één kamer
plant (en soort). „Groene Vin
gers" 1 tot en met 8 zijn a één
gulden per stuk verkrijgbaar via
bloemisten en tuincentra.
Op zeer oude kaarten staat Dord
recht als Thuredri(c)ht vermeld en
in een middeleeuwse Gentse kro
niek staat te lezen dat het in 873
door Noormannen zou zijn ver
woest. Van belang is evenwel het
fiktieve jaartal 1015, toen Graaf
Dirk III een tolhuys aan de Mer
wede stichtte, wat later de stad
Dordrecht werd De latere graven
Dirk VII en Willem I verleenden
daarop verscheidene voorrechten
HORIZONTAAL:
1. verdelgingsmiddel (afk)
4. uitgezonderd
9. eenh. v. elektr. stroomsterkte
(afk)
11. bejaard
13. getij
14. dubbelklank
15. pl. in België
16. anno (afk)
j 17. strak aankijken
J 21. zangnoot
j 23. broekophouder
25. draaien
27. Duits pers. vnw.
28. Fr. pers. vnw.
30. N.V. fr)
31. eil. v.d. Franse kust
32. kantoorwerk
37. meisjesnaam
38. rijksgrens (afk)
39. de dato (afk)
40. groente
42. landbouwwerktuig
43. lidwoord
44. familielid
45. lengtemaat (afk.)
46. stofmaat
1 47. luchtstrijdkrachten (afk)
49. vervoerbedrijf (afk)
51. pers. vnw.
52. alsublieft (afk)
53. vertrek
59. onder anderen (afk)
60. goud (fr)
61. fr. onbep. voornaamwoord
62. pers. vnw.
64. paardenbestuurder
68. vogel
71. N.V. (Duits)
72. klaagzang
75. windrichting
76. meisjesnaam
78. voegwoord
i 79. ongeveer (afk)
80. aanw. vnw.
1 82. meisjesnaam
ih 83. van het vel ontdaan
84. vogel
VERTICAAL:
2. voorzetsel
3. Fr. pers. voornaamwoord
5. enkeling
6. soort onderwijs (afk)
7. meisjesnaam
8. onduidelijk
9. waterhoogte (afk)
10. bericht
12. dagtekening
15. voedsel
16. kloostervoogd
■18. als eerder (afk.)
geheel de uwe (afk)
20. en omgekeerd (afk)
