V ierduizend gulden voor de majorettes van II.M.V. Amnesty International houdt Rusland-aktie EEUW KRUISWERK IN NEDERLAND r"l Hoe zien patiënt, huisarts en verpleegster de wijkverpleging? De kunstenaar onder zijn medemensen Een ondersoek in 1000 gevallen liadio V raemclap over regionale kranten HOLTEN 21 NOV, 1975 PAGINA 7 De Vereniging „Het Groene Kruis" in Hol ten werd opgericht op 30 januari 1917. Op 28 oktober 1960 had de officiële opening plaats van het mooie wijkgebouw aan de Gaar denstraat. Voor dien moest men zich behelpen met het magazijntje aan de Koningin Wilhelmina- laan, thans in gebruik bij de Postduivenver eniging „De Berg- vliegers". Hoewel het kruiswerk dit jaar zijn eeuwfeest viert en wijk verpleegsters sinds mensenheugenis door hun wijken trekken om thuis verblijvende zieken te verzorgen, is er betrekkelijk weinig bekend over het oordeel, dat betrokkenen over de wijkverpleging hebben. Evenmin is het duidelijk, hoe die wijkverpleging aansluit op de werkelijke of vermeende behoeften van de patiënten. Het Nationaal Centrum voor Kruiswerk gaf daarom aan het Instituut voor Toegepaste Sociologie te Nijmegen opdracht een groot landelijk onder zoek hieranar in te stellen. Voor dat doel werden 500 wijk verpleegkundigen, 994 van hun patiënten/cliënten en 573 huisartsen ondervraagd. De uitkomsten zijn neergelegd in', een lijvig rapport, getiteld „Wijkverpleegkundige en huisarts in de thuisgezondheidszorg". Het is zojuist verschenen. Tegelij kertijd verscheen een samenvatting van het rapport, uitgege ven door Tjeenk Willink te Groningen. Deze maand is het precies honderd jaar geleden dat de kruisverenigingen ontstonden, het ;erst in Noord-Holland. In die honderd jaar heeft het kruiswerk zich ontwikkeld tot een lorganisatie, die uit ons Nederlandse volksleven niet meer is weg te denken. Wie nü naar jde kruisorganisatie kijkt, ziet een goed georganiseerde club met zo'n 15.000 mensen in [volledige dienst. Een organisatie die zo ongeveer eenderde van alle huisartsen in part-time lienst heeft voor de consultatiebureaus en waarbij 82 procent van de Nederlandse bevolking [vrijwillig is aangesloten. !aar het begin was heel anders. In 1875 kwamen er in ons ind nog cholera- en tyfus-epidemieën voor en tuberculose •as volksvijand nummer één. Het was heel gewoon, dat een- ijfde van alle bay's nog in het eerste jaar na de geboorte ';ierf. Er lagen zelfs in de. steden, mesthopen in de straten, aarin varkens ijverig rond woelden, er was geen waterlei- ing en ook geen riolering. !ne dr. Jac. Penn, geneeskundig inspecteur in Noord-Iiolland, wam op de gedachte dat er eigenlijk verenigingen zouden .oeten komen die de bestrijding van epidemische ziekten ;er hand zouden nemen. De gedachte was niet gloednieuw, want al in 1866 was er in Utrecht een „Vereniging ter Ver betering der Volksgezondheid" opgericht, een jaar later in Dordrecht en Leiden en nog weer iets later in Zwolle en Den Haag. Om een of andere reden was deze verenigingen geen lang leven beschoren. Maar het idee van Penn sloeg aan en toen hij in 1875 een circulaire met voorstel verzond naar alle Noordhollandse gemeentebesturen en huisartsen, werden nog datzelfde jaar tien plaatselijke verenigingen opgericht. Hilversum was de eerste en koos de naam „Witte Kruis". De andere verenigingen namen die naam over en daarom heeft vele jaren lang de kruisvereniging, die in andere pro vincies „Groene Kruis" heette, in Noord-Holland de naam „Witte Kruis" gedragen. tond de eeuwwisseling werd de iruisverenigingsgedachte ook over- :enomen in Zuid-Hólland, waar nen de naam „Groene Kruis" koos, :en naam die in alle andere pro- rincies werd overgenomen. In 1902 iregen Friesland en Groningen hun iruis vereniging, Overijssel en Drenthe in 1906. Zeeland en Gel- lerland in 1907, Noord-Brabant in 909, Limburg in 1910. Limburg loos wel de naam „Groene Kruis", vormde een katholieke ver- miging, terwijl het Groene Kruis ilders in het land algemeen was. let Groene Kruis werd opgericht januari 1917. In 1916 werd in loord-Brabant een katholieke iruisvereniging opgericht, die de ïaam „Het Wit-Geie Kruis" ging ■oeren. Sindsdien kwamen er ook n de andere provincies met uit- tondering van Groningen Wit- lele Kruisverenigingen. Nog weer ater, in 1936, werd het Oranje- Iroene Kruis als protestants-chris- elijke vereniging opgericht. )oor de jaren heen is het kruis- verk gedragen door 't enthousias me van de bevolking. De kruisver- miging is dan ook in feite niets inders dan de bundeling van iede- individuele activiteit, voort- 'loeiend uit de eigen verantwoor ielijkseid voor de eigen gezond- Samen kun je meer dan al- een, is de uitgangsgedachte van 't iruiswerk. En in die beginjaren pakte men Ie uiteenlopendste zaken aan: de ouw van badhuizen om de hygiëne bevorderenpraktisch niemand lad toen nog een douche of badka- ner), men organiseerde het zieken- ransport (vooral van patiënten met lesmettelijke ziekten) en schafte laarvoor speciale rijtuigjes, maar )ok al spoedig ziekenauto's aan, er verden desinfectie-ovens gebouwd m kleding en huisraad van typhus- n cholera-patiënten te ontsmetten, werden bakers opgeleid, jonge loeders kregen voorlichting over Ie verzorging van hun zuigelingen Ide kindersterfte was in die tijd ingelooflijk hoog) en ze leerden laarbij dat je put- of slootwater liet ongekookt kon gebruiken voor iet verdunnen van melk voor baby. )e kruisverenigingen ijverden voor ie aanleg van 'n riolering en waar lat niet kon organiseerde men een onnetjesdienst (wekelijks kwam 'en paardenwagen de volle tonne- ies ophalen; in Amsterdam noem- e men die kar de .Boldootwagen') •orden sanatoria voor tbc-pa- iënten gesticht en overal bij hoer erijen stonden ligtentjes waar bc-patiënten een rustkuur onder- {ingen. Alles wat met gezondheidszorg e maken had kreeg in die begin- aren de aandacht van de actieve lestuurders van kruisverenigingen. werd in opdracht van de ruisvereniging door architecten 'n nodel-arbeiderswoning ontworpen, r werden moerassen en stinkslo- en gedempt die een bron van be- tnetting vormden, men stichtte 'n 'erpleegstersopleiding (nog steeds lebben alle verpleegsters een wit iruisje op hun diplómaspeld, ter lerinnering aan die eerste oplei- ling), men ijverde voor gemeente verordeningen die het leggen van nesthopen op de straten en het louden van varkens in de kom fan de gemeente verbodeh, in di verse plaatsen was de komst van de drinkwaterleiding te danken aan acties van de kruisvereniging, de eerste wijkverpleegsters werden aangesteld, die thuis liggende zie ken gingen verplegen en de fami lieleden instrueerden hoe de zieke verzorgd moest worden En anno 1975? Een heleboel van de taken die de kruisvereniging toen verrichtte, zijn nu natuurlijk overbodig gewor den. Maar het kruiswerk heeft er altijd naar gestreefd antwoord te geven op de noden van het mo ment. En de noden van nu zijn wel anders dan die van 1875, maar ze ker niet minder! Dc tbc is vervangen door kanker en hart- en vaatziekten, de aan dacht voor stinksloten en open rio len (hcewel nog steeds hier en daar aanwezig) veranderde in aandacht voor het uitgebreider gebied van de milieuhygiëne. Het takenpakket van de kruis vereniging van nu is bepaald niet minder uitgebreid dan een eeuw geleden. Kijkt u maar: verpleging en verzorging van thuis liggende zieken, voorlichting aan thuis liggende zieken en huisgenoten, voorbereiding op de bevalling door cursussen en huisbezoek, zwangerschapsgymnastiek, kraamzorg, uitleen van verplegingsai'tike- len, begeleiding van zuigelingen en kleuters op consultatiebureaus en door huisbezoek van de wijkver pleegster, inenting van kinderen tegen difterie, kinkhoest, tetanus, polio, rode hond en mazelen, gehoor- en gezichtsonderzoek bij zuigelingen en kleuters, tenein de eventuele afwijkingen op te sporen, onderzoek naar PKTJ (een ziek te die tot idiotie kan leiden wan neer hij niet tijdig ontdekt wordt) bij zuigelingen, nazorg aan ontslagen zieken huispatiënten, revalidatie, bestrijding van geslachtsziek ten, kanker, reuma, astma, tbc, hart- en vaatziekten. voedingsvoorlichting door dië tisten, voorbereiding op het gebied van gezond leven, voorkoming van ziekten, veiligheid in huis, verzor ging van zieken, etc. verpleging, verzorging van en voorlichting aan zelfstandig wo- nehde bejaarden, bejaardengymnastiek, beter be wegen. Gïootste organisatie De kruisvereniging is de groot ste organisatie op het gebied van de gezondheidszorg in ons land, met afdelingen tot in het kleinste gehucht. Maar zij is ook de goed koopste Voor enkele tientjes per jaar Maandag 17 november j.l. heeft Amnesty International een .rapport gepubliceerd betreffende de poli tieke en religieuze gevangenen in de Sovjet-Unie. Het rapport be slaat 154 bladzijden en is tegelij kertijd in het Engels, Duits, Frans, Zweeds en Nederlands verschenen. Het beschrijft de situatie van de gevangenen in de USSR in het al gemeen en de misstanden met be trekking tot politieke en godsdien stige gevangenen in het bijzonder. Ër is namelijk van misstanden sprake, daar de behandeling in strafinrichting in de USSR in strijd is met internationale maat staven en zelfs met de maatstaven, die in de Russische wetgeving zijn vastgelegd. Het rapport is veel eer der al toegestuurd aan de Vereni ging van Sowjet-juristen. Vier maanden later gaf de voorzitter van deze vereniging commentaar. Hij noemde het rapport „een grove vervalsing en belastering". Verspreiding In Nederland zal het rapport ver spreid worden over de ruim 180 werkgroepen, die Amnesty Inter national hier kent. Daarnaast wor den er brochures verspreid, is er een affiche gemaakt en wordt het publiek uitgenodigd voorgedrukte briefkaarten te versturen naar de Sovjet-autoriteiten. Het Nederlandse hoofdbestuur van Amnesty International orga niseert verder op 29 november in Amsterdam een teach-in, waar ge sproken zal worden door Russische dissidenten als Sinjavski, Krasnow en Fainberg Daar zal dan ook ge sproken worden door Rusland-des kundigen als prof. IC. v. h. Reve, prof. F. Feldbrugge en politici van de ARP, PvdA en PPR. Hoewel Amnesty International neemt de kruisvereniging een heel gezin een vol jaar in zorg. En als dat nodig is, komt de wijkver pleegster desnoods elke dag aan huis voor de verpleging/verzorging van 'n zieke. In de loop der jaren veranderde de naam en er kwamen nieuwe kruisverenigingen bij. Het Witte Kruis in Noord-Holland ging Groene Kruis heten. Er kwam een Wit-Gele Kruis (r.-k.) en een Oranje-Groene Kruis (prot.-chr.) En momenteel zijn in demeeste plaatsen die kruisverenigingen weer druk doende samen te smel ten tot één plaatselijke kruisver eniging. Maar de hulp is in al die jaren van onschatbaar belang gebleven voor iedereen. Nog steeds krijgt u van uw kruisvereniging „uw leven lang gezondheidszorg thuisbe zorgd" Samenwerking In de thuisgezondheidszorg zijn huisarts en wijkverpleegster twee belangrijke deskundigen. Een goe de samenwerking van deze twee sleutelfiguren met elkaar en met anderen wordt steeds vaker be pleit. In bijvoorbeeld de Struc tuurnota Gezondheidszorg van staatssecretaris Hendriks wordt het totstandkomen van een goede sa menwerking in de thuisgezond heidszorg - de zogenaamde eerste lijn - bijzonder belangrijk geacht in het kader van een sluitende to tale gezondheidszorg. Ook over deze samenwerking le verde het onderzoek belangrijke gegevens op. Zo blijkt de samen werking tussen huisarts en wijk- Nu de „Holtense Kunstclub" na het overlijden van zijn organisator dokter J. P. Nagelhout heeft opge houden te bestaan wordt voor be langstellenden de aandacht geves tigd op een andere mogelijkheid om het contact tussen kunstenaar en zijn medemensen te verlevendi gen. Met het oog op deze bestem ming stichtte dokter Nagelhout destijds een landelijke verloting, waarvan de prijzen recht geven op het verlenen van een opdracht aan een kunstenaar van eigen keuze om een tekening of schilde rij te laten maken van een zelf te bepalen onderwerp. Ook andere vormen van kunst kunnen in aan merking komen. De loten kosten f 2,50 per stuk en worden genomen in jaarlijks abonnement. Voormalige leden van de „Holten- se Kunstclub" of mogelijk andere gegadigden hiervoor kunnen zich in verbinding stellen met mevr. J. Nagelhout-Klijzing, Pastoriestr. 22 te Holten, tel. 1330, die dit werk van hhar man heeft voortgezet. Ter nadere informatie zei vermeld dat de trekking in december a.s. zal plaats vinden. Het laatste jaar waren er 39 prijzen beschikbaar waarvan de bedragen varieerden van f 1000 tot f 300. Maximaal worden 10.000 loten verkocht. I.v.m. de hoge administratie en portokosten is een afname van minstens 2 loten verplicht gesteld. verpleegster onder meer te worden belemmerd doordat de praktijkge- bieden van de huisartsen - vooral in de grote steden - meestal niet samenvallen met de wijkindeling van het kruiswerk. Vaak heeft een wijkverpleegster in die steden met 10 of meer huisartsen tegelijk te maken. In het algemeen treffen huisarts en wijkverpleegster elkaar dan ook zelden: een kwart houdt het op één keer per maand of nog minder. Deze situatie vinden be trokkenen vaak niet in overeen stemming met datgene wat zij zich daarvan voorstellen. Daartegen over staat echter ook dat velen*, met name onder de huisartsen, de situatie niet bijster veel kan sche len. Lovend Wat het oordeel over de wijk verpleging betreft: de patiënten oordelen in het algemeen erg lo vend over „hun" wijkverpleegster. Indien er al kritiek is, richt deze zich vooral op haar mededeelzaam heid. De wijkverpleegster is - naar het oordeel van deze patiënten - soms te weinig informatief en wat kortaf. Ten aanzien van de huis arts komen dezelfde kritiekpunten, evenwel in nog sterkere mate naar voren. De hulpbehoefte wordt door de wijkverpleegster, huisarts en pa tiënt nogal eens verschillend be oordeeld. De huisarts signaleert volgens het onderzoek minder moeilijkheden op het terrein van de algemene dagelijkse levensver richtingen dan de beide anderen en de patiënt voelt minder be hoefte aan begeleiding, steun, ad vies en bemiddeling dan de wijk verpleegster méént dat hij nodig heeft. De hulp van de wijkver pleegster sluit niet overal even goed aan op de hulpbehoevend- hoopt door het verzamelen van handtekeningen en het versturen van kaarten uit de hele wereld het lot van de politieke gevangenen in Rusland te verbeteren, beseft men wel degelijk, dat deze kans vooi-- alsnog niet erg groot 2al zijn. Zui ver politieke delicten worden in Rusland namelijk als misdaad be schouwd. Resultaten Dat er in het verleden resulta ten zijn geboekt lijdt echter geen twijfei. Er zijn veel gevallen be kend van gevangenen in het oost- blok, in westerse landen en in de derde wereld, die door de bemoeie nissen van Amnesty International een betere behandeling hebben ge kregen of zelfs in vrijheid werden gesteld. Amnesty International is een orga nisatie. die zich ten doel stelt het lot van politieke en religieuzè ge vangenen over de gehele wereld te verbeteren. Men heeft 'n hoofd kantoor in Londen, afdelingen in vele landen van de wereld en een adviserende stem in de Verenigde Naties. Een zeer belangrijk gege ven is verder, dat de organisatie bóven iedere politieke verdenking verheven staat. Men helpt zonder aanziens des persoons. Er is echter wel de bepaling gemaakt, dat de gevangenen, waarvoor men zich inzet geen gewelddaden hebben ge pleegd. Iedere maand verschijnt het maandblad .Wordt vervolgd', waar in vermeld wordt, waar misstanden voorkomen, wat de werkgroepen in Nederland kunnen doen en wel ke resultaten men heeft bereikt. Het hoofdkantoor van Amnesty In ternational in Nederland heeft als adres: 3e Hugo de Grootstraat 7. Amsterdam-W. Men is daar bereid alle inlichtingen te - verstrekken. Het bestuur van de Rabobank heeft de Holtense Muziek vereniging „H.M.V.", wegens het bereiken van een saldo van 40 miljoen aan spaargeld, een bedrag van vierduizend gulden geschonken voor de aanschaf van regen-win terkleding (capes) voor haar uit ruim 25 meisjes bestaande majorettes korps. Dat gebeurde donderdagmorgen in de bestuurskamer van de bank, waar het dagelijks bestuur van H.M.V. was uitgenodigd om een mededeling van het bankbestuur aan te horen. Voorzitter G. J. Rietberg, van de Rabobank, zei in zijn inleidend woord, dat medio 1975 al zichtbaar was, dat nog dit jaar weer een mijlpaal in de ontwikkeling van 't spaartegoed zou worden bereikt. Als we weer zo'n mijlpaal van 5 miljoen (1969 25,-, 1970 30,-, 1972 35,- en 1975 40 miljoen) hebben be reikt, dan vragen we ons af, wat zouden we nog eens weer in het al gemeen belang kunnen doen. Dat is niet zo'n eenvoudige vraag, want de Rabobank is 'n instelling ten algemene nutte en wij willen zo'n geschenk dan ook graag ten dienste laten komen van een vere niging of instelling van algemeen belang, die het geld goed kan ge bruiken, Het is deze keer weer de muziekvereniging „H.M.V." ge worden, die, zoals uit voorbespre kingen is gebleken, een eventuele schenking zou willen besteden voor de aankleding van haar ma jorettes, aldus de heer Rietberg, die de voorzitter van H.M.V. de heer A. Westerik, een cheque van f 4000,- overhandigde. Voorzitter Westerik zei zeer ge troffen te zijn, door dit genereuse gebaar van het bankbestuur, „Wie zijn we, dat ons dit te beurt valt. Het valt ons-moeilijk onze dank onder woorden te brengen" aldus de preases van H.M.V. die ver der verklaarde, dat een muziek vereniging zeer veel geld kost! De chèque a IfOOO,- werd aangeboden door voorzitter G. J. Riet berg. V.l.n.r. de heren J. Robers en G. J. Ulf- man, bestuursleden, F. ■J. Schuppertpenn. HMV, bankdirecteur H. J. Oolbekkink, voor zitter G. J. Rietberg, A. Westerik, voorzit ter HMV en H. J. Ool bekkink, bestuurslid HMV. „We leven in een tijdperk van de show en we kunnen het geld heel goed gebruiken om de meisjes in een charmante Itfedij te steken", zo besloot hij. Afgesproken werd, dat het korps, met drumband en de majorettes (120 leden) zich op 5 december zal presenteren voor het gebouw van de Rabobank. heid van de patiënt. Zonder dat men daarbij nu meteen aan ern stig tekortschieten moet denken, wordt met name in hulpbehoe vendheid bij lopen/traplopen, eten, toilethandelingen, aan- en uitkle den etc. in circa eenderde van de gevallen door de wijkverpleegster niet voorzien. Ook als men reke ning houdt met hulp uit eigen om geving, blijven er hiaten in de hulpverlening. Dit geldt eveneens op het terrein van de niet-curatieve hulp van de wijkverpleegster. In minstens een kwart van de gevallen blijken op het gebied van de preventieve en psycho-sociale zorg leemten in de hulpverlening te bestaan. In wer kelijkheid doet de wijkverpleegster meer aan curatieve zaken (licha- melijk-hygiënisché verzorging, ver binden/verzorgen van wonden e.d.) en consultatiebureauwerk dan zij zelf zou wensen. Huisartsen daar entegen zien de wijkverpleegster minder als „curatieve hulpkracht", dan deze laatsten zelf denken. Dit wordt o.a. bevestigd door de uit spraken van huisartsen en wijkver pleegkundigen over een eventuele wijziging in de onderlinge verde ling van taken. Beiden zijn het er over eens dat bv. de activiteiten in de preventieve sfeer (zoals consul tatiebureauwerk, signalering, ad vies en voorlichting, e.d.) vaker door de wijkverpleegkundige zou den moeten kunnen worden over genomen van de huisarts. Centrale figuur De huisarts wordt algemeen als de centrale figuur in de thuisge zondheidszorg beschouwd. In te genspraak daarmee is het gegeven, dat slechts een minderheid van de patiënten via hem bij de wijkver pleegster terecht komt. Vaak was de huisarts zelfs niet op de hoogte van de betrokkenheid van de wijk verpleging bij de onderzochte ge vallen. Toch ging het hierbij om een hulpverlening door de wijk verpleegster die zich veelal over minstens een vol jaar uitstrekte. In eenderde tot de helft van de geval len - en in de kinderhygiëne nog vaker - hebben huisarts en wijk verpleegster niet eens met elkaar gesproken over de hulp die aan dezelfde patiënt leverden. Voor zover er wel contact tussen hen was, kwam dit betrekkelijk zelden op initiatief van de huisarts tot stand. Conclusie van de onderzoe kers: men kan zich moeilijk aan de indruk onttrekken dat huisarts en wijkverpleegkundige nogal langs elkaar heen werken. Vaak waren - naast huisarts en wijkverpleegster - nog anderen bij de .hulpverlening betrokken (b.v. gezinsverzorgsterbe j aarden ver zorgster, diëtiste)Niet zelden ging het daarbij om meer dan één hulp verlener. Ook met hen had de wijkverpleegkundige lang niet al tijd contact. Van een intensieve sa menwerking kan in de praktijk van de eerste lijnsgezondheidszorg dan ook moeilijk worden gesproken, zelfs als het gaat om diverse hulp verleners, die met dezelfde patiënt bezig zijn. Tegen het licht van deze onder zoekresultaten is het streven naar meer en betere samenwerking in de .thuisgezondheidszorg bepaald niet overbodig. Overigens lichtten we slechts enkele gegevens uit het omvangrijke onderzoek. Er werd jaren aan het onderzoek gewerkt en het werd financieel mogelijk ge maakt door het Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne en het Praeventiefonds. De uitkomsten zullen worden ge bruikt bij de beleidsbepaling van het kruiswerk, maar ook andere instanties op het terrein van de (thuis(gezondheidszorg zullen on getwijfeld nog jaren kunnen terug vallen op de massa informatie, welke het onderzoek heeft opge leverd. Radio Fraemclap heeft dinsdag 18 november om 19.30 uur een begin gemaakt met een serie klankbeel den over regionale kranten. In deze serie, waarbij programmamakers zich ten doel stellen lezers een be ter inzicht te verschaffen in hun regionale krant, komen aan het woord: Henk Algra, hoofdredacteur van het Fries Dagblad, Jan Bakker, journalist, Joris van den Berg, hoofdredacteur van de VARA-gids, Peter Hofstede, media-socioloog. Nico Scheepmaker, columnist en natuurlijk lezers. De serie bestaat uit vijf pro- gramma's die om de veertien dage( worden uitgezonden. Ieder pro gramma heeft een thema. Deze zijn; waarom leest iemand een regio nale krant? heo komt een krant aan nieuws! de regionale kranten zijn waarvoor worden kranten ge of misbruikt? de krant is maar een krant. Reacties naar: Radio Fraemclap Martinikerkhof 23, Groningen, te) 050-133441.

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1975 | | pagina 7