DS. GERRIT GORïS
VAN HET ERF DER KERK
WAAR GAAN WE HEEN?
Natuur
ka fender
VAN HET ERF DER KERK
Dr. W. Aalders (s Gravenhage):
Critische noot bij
„Kui l Bank en
het getuigenis
De lenle barst los
T rek vogelkalen der
Vrijdag 13 april 1973
(Vervolg van vorige week)
Wie nu echter enigszins op de hoog
te is van het verleden van de refor
matorische theologie weet, dat het de
verbondsleer geweest is, die een in
valspoort was voor allerlei onbijbelse
gedachten. De verbondsleer was er-
de oorzaak van, dat het Evangelie on
derging in het. historische proces. Zij
ds één van de belangrijkste oorza
ken geweest van het verval van de
reformatorische theologie. Al bij Me-
lanchthon en Zwingli is dat aan
wijsbaar. En hoe nauw is het drama
van de Wederdopers verbonden met
een onbijbelse verbondsleer!
De Hervormer, die over het verbond
zuiver bijbels-nieuwtestamentisch ge
sproken heeft, is Calvijn. En met
hem Bullinger, Olevi- ius en Ursinus.
Het opvallende bij Calvijn is nu, dat
hij het verbond niet wereldhistorisch
opvat.
Het verbond is immers gegrond op
Jezus Christus; dus op Zijn dood,
opstanding en hemelvaart. Dat wil
zeggen, dat het ons voert „buiten de
aarde, buiten de uitgebreidheid de
zer wereld, buiten deze verganke
lijke tijd", en ons richt op „de zalig
heid van het toekomstige gei-stelijke
leven" (Inst. II, 10, 20). Calvijns ver-
hondsbeschouwing is vooral bepaald
door de Brief aan de Hebreeën (Inst
II 11, 4).
Om Calvijns gedachten hierover te
leren kennen, kan men niet beter
doen, dan het oude Doopsformulier te
lezen: „Daar in alle verbonden twee
delen begrepen zijn, zo worden ook
wij weder van God door de Doop ver
maand en verplicht tot een nieuwe
gehoorzaamheid...."
En vooral geve men dan grote aan
dacht aan wat er volgt Men vindt er
niets in terug van de christocratische
broederschap, van de medemense
lijkheid, van de wereldse humaniteit.
Integendeel: God liefhebben, de we
reld verlaten, de oude natuur doden,
en in een Godzalig leven wandelen'
Geen woord, dat ook maar in de
richting wijst, cat het Rijk Gods op
de lijn der geschiedenis het volkeren-
leven binnenbreekt en dat geschiede
nis, cultuur, kunst, wetenschap, voor
God „interessant" zouden zijn.
Maar is het nu niet mogelijk, om
hier het één met het ander te
binden? Is het niet denkbaar, dat
Barth een synthese (verbinding) tot
stand gebracht heeft tussen Calvijn
en Blum hardt, tussen Luther en Mün-
Het zou te ver voeren en groten
deels over de hoofden en harten der
lezers heengaan wanneer ik op het
betoog van dr. W. Aalders inging
om uit de 14 dikke delen „Kerkelijke
Dogmatiek", die naast andere werken
van de hand van Karl Barth versche
nen. zijn visie te bestrijden. Zeker
Is. dat Karl Barth in zijn theolo
gisch denken wil luisteren naar de
Schritt alléén. Hoe zeer Karl Barth
ook bij het denken der reformatoren
aansluit, al is dat volgens dr. W. Aal
ders niet (meer) het geval, is het re
formatorisch om Luther, Calvijn,
Kohlbrugge en anderen als maatsta
ven ter veroordeling aan Barth' the
ologie op te leggen, wanneer men i/d
Nederlandse Geloofsbelijdenis leest
<Arnt^.7^yMen magrook. genei;, rp,ep-.
sen schrillen. hoe heilig zij geweest,
zijn, gelijk stellen met de goddelijke
schriften, noch de gewoonte met de
waarheids Gods (want de waarheid
is boven alles) noch de grote menig
te. noch de oudheid, noch de succes
sie van tijden of personen, noch de
conciliën, decreten of besluiten."
Tot goed verstaan van dr. W. Aal
ders wil ik bij dit artikel verwijzen
naar wat Dr. W. Aalders in zijn boek
„Burger van twee werelden" zegt.
n.l. „Niels zou heillozer zijn in de
kritische situatie, waarin wij thans
verkeren, dan een politieke polarisa
tie!
Niets zou heillozen zijn, dan dat het
„Getuigenis" zou worden tot 't hand
vest van een conservatie reactie! Dat
zou met recht betekenen: de dui
vel bestrijden met Beëzebub. Het ge
loof en de gemeenten en de kerk zou
den daardoor niet gelouterd wor
den". (blz. 185).
C. C. Addink,
zer? Behoefden de Reformatoren geen
aanvulling? Waren zij niet even een
zijdig als Barth in zijn eerste periode?
Het zijn diepe geloofsvragen, die hier
aan de orde zijn. Het gebinte van
de genade en de scharnieren van het
heil zijn daarbij in geding.
Daarom is het zaak, om ons van
deze dingen terdege rekenschap te
geven. De toekomst van de kerken
der Reformatie staat erbij op het
spel.
Want wie kan ontkennen, dat de i
bondslecr op het allernauwste samen
hangt met de «leer der rechtvaardi
ging, die voor de Hervormers het
meest fundamentele geloofsstuk was
Zowel in de rechtvaardiging als in
het verbond gaat het om de verhou
ding van God en ïens. Maar als de
rechtvaardiging nu een werkelijkheid
voor ons is, zoals Luther en Cal
vijn daarover hebben gesproken; een
werkelijkheid, zoals die in zondag 23
van de Heid. Catechismus als kerke
lijke belijdenis wordt uitgesproken;
wat blijft er dan voor ruimte over
voor 'n verbondsbeschóuwing als van
Barth? Zeker, er is dan nog wel hei
liging en er zijn goede werken; maar
het is niet mogelijk meer, om de
mens met. zijn bestaan en geschiede
nis als een eigen zelfstandige en
„interessante" inbreng in het verlos
singswerk te benadrukken. Immers in
de rechtvaardiging wordt ons ook de
heiligheid en het leven van Christus
als onze heiliging en ons leven toe
gerekend. zo lezen we in de Institu
tie: „Daar wij dan zien, dat de ge
hele hoofdsom onzer zaligheid, en
ook de delen afzonderlijk in Christus
begrepen zijn, zo moeten wij ons er
voor hoeden, dat wij zelfs niet het
geringste deeltje op een ander over
dragen.... Daar alle schatten in Chris
tus zijn, moeten ze tot verzandens toe
uit Hem geput worden en niet van
elders (II, 16. 19).
Maar dan is er van een synthese tus
sen de barthiaanse verbondsleer en
de reformatorische rechtvaardigings
leer geen sprake! Dan geldt het hier:
óf Barth, óf Calvijn. En tot die onver
mijdelijke en duidelijke keuze heeft
nu het Getuigenis kerk en theologie
opgevorderd. De discussies en pole
miek der laatste maanden hebb:n
dat steeds duidelijker aan hel dag
licht gebracht.
In zekere zin doelde prof. Van Nif-
trik daar ook op ir, zijn laatste kro
niek in het theologische tijdschrift
Kerk en Theologie. 'aar misschien
kwam het nog duidelijker naar voren
bij de vragenbeantwoording op de
conferentie van de Vrienden van
Kohlbrugge te Utrecht in het voor
jaar van 1972. De nadruk die Prof.
Van Niftrik toen legde op de beteke
nis van Kohlbrugge, was voor de goe
de verstaander veelzeggend. Want als
er iemand geweest is, in wie de re
formatorische belijdenis van de recht-
vaardiging-door-het-geloof zich tegen
over alle afdwalingen van rechts en
links vernieuwd heeft, dan is 't Kohl
brugge geweest. En wat hij uitsprak
tegen Da Costa's heiligingsleer, zou
hij met nóg groter nadruk hebben uit
gesproken tegen de verbondsleer van
Barth en tegen diens beklemtoning
van de menselijkheid van God. Hij zou
met Paulus gezegd hebben: ..Ik echter
ben vlees, verkocht onder d" zonde'
(Rom. 7:14).
(Overgenomen uit het Kerkhlaadje
"an 2 maart 1973 Het Kerkblaadje
is een uitgave van de Kring van
Vrienden van Kohlbrugge te Om
men).
DS. GERRIT GORIS
Daar moet veel strijds gestreden zijn
(Dirk Raphaëlsz. Camphuysen)
De opvolger van ds. A. van Apel
doorn, die van 5 november 1876 tot
7 juni 1885 gereformeerd predikant
te Holten was, heette ds. Gerrit Go-
ris. Hij kwam op 10 juni 1849 te Stad-
Hardenberg ter wereld. Zijn toen
35 jaar oud zijnde vader was daar
nachtwaker; zijn moeder heette Jan
na Luisink.
Aanvankelijk studeerde Gerrit in
Doetinchem (stichting ds. Van Dijk).
Vooral door toedoen van de in
1870 overleden ds. J. F. Petersen
te Heemse werd Goris opgeleid door
ds. Steffens te Veldhausen in de
graafschap Bentheim. 1-Iij werd even
wel opgeroepen voor de militaire
dienst. Aan docent A. Brummel-
kamp (1811-1888) vroeg hij of er nu
niets aan te doen was om toch op
een andere wijze de opleiding tot; het
predikbambt voort te zetten. Brum-
melkamp schrééf hem: „Als ge èen
dienstknecht van den hemelschen Ko
ning wilt' worden; is het 'goed.1 dat'
gij eerst .den aardschen koning dient.
Ik wenschte wel, dat al onze predi
kanten goede militairen waren ge
weest".
Na zijn militaire diensttijd studeer
de hij aan de theologische (hoge)
school te Kampen. In 1877 slaagde
hij aldaar voor het kandidaatsexa
men. Hij aanvaardde het beroep, dat
de kerk van Westmaas op hem had
uitgebracht. Slechts Vit jaar is hij
daar gebleven. Op 18 februari 1879
gaf hij gevolg aan het verzoek om
naar Vroomshoop te komen. Zijn te
genkandidaat was. ds. G. Bramer te
Boxum (1837-1901). o.a. geldschie
ter van de gereformeerde kerk in
Holten.
In Vroomshoop werd Goris op 6
april 1879 in de morgendienst beves
tigd door ds. J. J. Kuiper (1824-1906)
van Den Ham, die daarbij sprak
naar aanleiding van Hebreeën 13:17
(Zijt uw voorgangers gehoorzaam
enz). Ds. Goris deed 's middags zijn
intrede met een preek over 1 Corin-
the 1:23 (Doch wij prediken Chris
tus, de Gekruisigde).
Tn zijn nieuwe standplaats ontvielen
hem kort na elkaar zijn slechts enke
le weken oude zoontje en zijn jeugdi
ge vrouw, een dochter van ds. J. I-
Petersen te Heemse. Hij hertrouwde
met mejuffrouw Helena Gerritdina
Hurink, geboren op 15 mei 1850 te
Stad-Hardenberg.
Ds. Goris verwiselde in 1884 Vrooms
hoop voor Niezijl, waar hij ook maar
Vit jaar is geweest. Daar werden
die korte tijd ruim 50 volwassenen
gedoopt. Dat stemde gemeente
voorganger dankbaar. Het was ech
ter ook in Niezijl, waar het echtpaar
Goris-Hurink zwaar werd getroffen.
In één nacht overleden zijn twee kin
deren aan kroep.
Op 27 september 1885 wordt ds. Go
ris predikant in Holten. Als bevesti-
tiger trad op ds. J. Slager (1839-
1908). van Njjverdal. Ruim twee jaar
is 'hij hier' werkzaam geweest. Na-
■j t, iVft. ju,n 1 18.87 nog vopr een be
roep naai- Coevorden" had" bedankt,
ging hij eind 1887 voor de tweede
maal naar Vroomshoop. Vervolgens
„stond" hij nog in De Klim (1903) en
Bergentheim (1909). In laatstgenoemd
dorp stierf zijn tweede vrouw. Ds.
Goris werd in mei 1922 emeritaat
verleend Nog drie jaar verrichtte
hij hulpdiensten in Vriezenveen Op
15 juni 1933 overleed hij te Ommen,
waar hij zich metterwoon had geves
tigd. De teraardebestelling vond
plaats te Hardenberg.
Het bovenstaande bevat ook een aan
tal feiten, waarachter diep menselijk
leed schuil gaat. De opdracht voor
ds. Goris om o.a. hen. die verkeren
in moeite of tegenspoed, in ziekte of
stervensnood, bij te staan en te
vertroosten met God? Woord, zal
dan ook niet gemakkelijk zijn ge
weest.
HILVERSUM.
W. OTTEN
In januari kon .en nog maar en
kele schuchter tekenen van een na
derend voorjaar signaleren. In fe
bruari en maart kwamen er geleide
lijk meer maar in april worden
er zoveel, dat 't niet mee:
houden.
Knop-
trek-
len-
Het is weer knikkertijd.
DEVENTER
Schouwburg, Grote Kerkhof, telef.
11500.
Donderdag 12 april, aanvang 20 u.
Seth Gaaikema - Elf Verdwazingen.
Vrijdag 13 april, aanvang 20 u. Moe
der Courage en haar kinderen. To
neelgroep Theater.
Dinsdag 17 april, aanvang 20 u. 'T
Sint Juttemisbal, Zuidelijk Toneel
Globe, blijspel.
Woensdag 18 april, aanvang 20 u.
Herman van Veen.
schilders,
10-18
E.D.B. Theater,
13615.
Smedenstraat, telef.
Donderdag t.e.m. woensdag 18 april
Liefdestechniek in de perfectie, 18 jr.
Vrijdag 13, Zondag 14 april, navst.
Arizona Colt keert terug, 18 jr.
Za, zo. en woensdag 18 april matinee:
Sandokan, de tijger van Ceylon, a.l.
Aanvangstijden: werkdagen 20 u.;
vrij. 21-23.30 u.; za. 14-18.30 en 21-
23.30 u.
Cinema, Lange Bisschopstraat, telef.
11100.
Donderdag 12 t.e.m. woensdag 18
april Turks fruits met muziek van
Ragier van Otterloo, 18 jr.
Vrijdag 13/zaterdag 14 april nvst.De
wilde engelen met Peter Fonda en
Nancy Sinatra e.a., 18 jr.
Zaterdag 14, zo. 15 en wo. 18 april
Kom van dat dak af met de drie stoo
ges, a.l.
Aanvangstijden; werkdagen 20 u.
Vrij. 20-24 u. Za. 14-18.45. 21.15 en 24
u. Zo. 14, 16, 18.45 en 21.15 u. Wo. 14,
20 u.
Luxor, Brink, telef. 18662.
Donderdag 12t.e.m. dinsdag 17 april
De vier vuisten van de duivel, 14 jr.
Woensdag 18 april cyclusvoorstelling
The go between, bekroond met de
gouden palm, 14 jr.
Zo. 15, ma. 16, di. 17 en wo. 18 april,
matin.ee: de echte Pippi Langkous,
a.l.
Aanvangstijden: werkd. 20 u. Za.
18.30 en 21 u. Zo. 14, 16, 18.30 en 21u.
Ma. 14 en 20 u. Di. 14 en 20 u. Wo,
14 en 20 u.
Openbare leeszaal. Brink, tel. 13506.
Tot en met 21 april Marrie de Weerdt-
Mulder, wandkleden.
Openingstijden: dagelijks 14-18 u.
Vrij. 14-18 en 19-21 u. Zo, gesloten.
Goetiek De Rozftnenkorf, Assenstraat
4, telef. 11848.
Tot 3 mei Jan Warnaar keramiek.
Openingstijden: dagelijks 14-18 u.
Vrij. 14-18 en 19-21 u. Zo. gesloten.
Galerij Lenten. Weerdsweg 9-11. Ep-
se telef. 21815.
Voorjaarstentoonstelling Nieuwe aan
winsten, impressionisten,
grafici enz.
Openingstijden: di. t.e.m
u. Zo. 14-17 u.
Trog-Art, Hofstraat 2.
Bart Boumans tekeningen, tiksels en
grafieken.
Openingstijden: di. t.e.m. za. 13.30-
17.30 u. Vrij. 13.30-17.30 en 19-21 u.
Galerie Fermate, Heerderweg 29,
Epe. telef 05780-4053.
Dirk Annokee e.a. plastiek, penteke
ningen enz. tot 24 april.
Museum De Waag, Brink, tel. 14556.
Antieke fietsen, zilver, aardewerk en
antieke keukens.
Openingstijden: di. t.m. za, 10-12.30
en 14-17 u.
Museum de drie haringen, Brink, te
lef. 14556.
Antiek speelgoed en antieke kostuums
Openingstijden: di. t.e.m. za. 10-
12.30 en 14-17 u.
Museum voor mechanisch speelgoed,
Noordenbergstraat 9, telef. 19739.
Openingstijden: di. t.e.m. za 10-
12.30 en 14-17 u. Zo. 14-17 u.
Atheneum bibliotheek, Klooster 3, te
lef. 16512.
Openingstijden: ma. t.e.m. vrij. 13-
17.30 u. Di. 8.30-12 u
Jazz café, Brink 30, telef 11637.
Vrijdag 13 april Hot Club '73.
Literair café. Brink 30. telef. 11637.
17 april 20-23 u. Annemarie Streppel.
Sociëteit voor alleenstaanden.
Diverse activiteiten. Inlichtingen
mevrouw Voorby of mej Peelers te
lef. 21411.
Weekendroosfer van tandartsen 14-
15 april; J. L. van dijk, Achter de
Muren (Zandpoort) 9, telef. 19133
Wijkgcbouw aan Vlotenlaan.
Zaterdag 14 april Arno ruilbeurs 2-6
Hotel Royal.
Vrijdag 13 april
vergaodering.
Zó kunnen ze best verschijnen
aan uw paasdis. Het jongetje
draagt een uni-pantalon met ge
ruite omslagen en een bijpas
send jasje met ritssluiting en
contrasterende zakken. Het
meisje is gekleed in een over-
gooier van dezelfde combinatie
met daaronder het populaire T-
shirtje.
Rusland is het enige land ter wereld,
waar het protestantisme voorname
lijk door de baptisten vertegenwoor
digd is: de Unie van evangeliechris
tenen en baptisten is „de" Protes
tantse Kerk van Rusland. In de loop
der jaren hebben kleinere groeperin
gen zoals pinksterchristenen, menno
nieten en lutheranen zich gedeeltelijk
bij de unie aangesloten. Over de ev.
geliechristenen em de. baptisten,„^ge
loofsgemeenschappen die in tegen
stelling tot de andere op russische bo
dem ontstaan en uit rus; Ische geloofs
beleving voortgesproten zijn, in on
langs een boek, „Protestanten in
Rusland", verschenen, van de hand
van dr. J. A. Hebly. Hun geschiede
nis vanaf de Tsarentijd tot heden
vindt men daarin beschreven. De on
dertitel, „De honderdjarige weg van
strijd en lijden" is niet overdreven,
want de strijd en het lijden worden
ook de protestanten in 't huidige Rus
land niet bespaard.
Niet alleen is de unie door de over
heid een bestuursvorm opgelegd die
in strijd is met de baptisten princi
pes, maar ook moest de unieraad,
evenals de orthodoxe bisschoppensy
node, op geheime instructie van de
raad voor godsdienstzaken in 1961 een
aantal maatregelen nemen, die tegen
het belang van de kerk waren:
heffing en samenvoeging van gemeen
ten, verwijdering van al te actieve
voorgangers, beperking van de evan
gelisatie-activiteit, beperking van het
dopen van jongeren tussen 18 en 30
jaar, geen toelating van kinderen in
de leerplichtige leeftijd tot de kerk
diensten. Een deel van de gelovigen
kwam wegens deze maatregelen tegen
de unieraad in verzet en vormde een
eigen organisati met de naam inicia-
tivniki (initiatiefnemers). Zij leiden
een illegaal bestaan, daar hun
meenten niet geregistreerd zijn
overigens ook met een groot aantal
gemeenten van de officiële unie het
geval is. (De plaatselijke autoritei
ten weigeren n.l. in zeer vele ge
vallen een gemeente te registreren,
ook al voldoet ze aan alle voorwaar
den voor registratie, omdat de betrok
ken ambtenaren bij de regering een
slechte beurt maken als het religieuze
leven in hun district toe in plaats
van afneemt.
Tegen de niet-geregistreerden kan me
onder dekking van de wet optreden.
Vooral de iniciativniki vormen het
Oes Volkien, Joar-
Varossieau:
Do. t.e.m. wo: Huwelijksnacht rap
port, 18 jr.
Aanvangstijden: Do, vr„ ma. tot
en met wo.: 2.30 en 8 u.
Zat.: 6.45 en 9 u.
Zon.: 4.45, 6.45 en 9 u.
Zat.: Erotische avonturen van Fanny
Hill, 18 jr.
Aanvangstijden: 23.15 u.
Zon.: Koning der Vikingen, 14 jr.
Aanvangstijden; 2.30 u.
Palace:
Do. t.e.m.: De dolle dwaze waag
halzen, a.l.
Aanvangstijden: Do., vr., ma. tot
en met wo.: 2.30, 6.45 en 9.15 u.
Zat.: 6.45 ert 9.15 u.
Zon: 2.15, 4.30, 6.45 en 9.15 u.
mikpunt van zulk optreden. Zij wor
den dikwijls tot een aantal jaren
dwangarbeid of gevangenisstraf ver
oordeeld. zonder dat de staat tijdens
hun afwezigheid voor hun vaak gro
te gezinnen zorgt. Dat doen de ge
loofsgenoten, met grote opofferingen,
want al deze mensen behoren tot de
klassen met lage inkomensf^FïSijüen-
de christenen komen niefv'oör hoger
a gesalariseerde betrekkingjen.Eim-.aan-
merking.
Vaak blijft het niet bij wettig optre
den tegen christenen wegens wetsover
treding: meermalen wordt er wille
keurig en ontwettig ehandeld. Zo wor
den b.v. kinderen weggevoerd en in
staatskindertehuizen geplaatst of
wordt medische behandeling aan ge
vangenen onthouden en ook worden
soms diensten van officieel geregi
streerde gemeenten door politie- of
partijfunctionarissen verstoord, zoals
kort geleden een gemeente in een
protestschrijven aan de regering
meedeelde.
Verleden jaar zomer is zelfs een
dienstplichtige, wiens levend geloof
grote indruk op zn kameraden maak
te, door een speciaal daarvoor gé-
zonden partijafvaardiging gemarteld
en vermoord, toen hij zijn geloof niet
wilde opgeven. Dit exces hangt sa
men met het parool, dat het Rode Le
ger van alle „godsdienstige vooroor
delen" gezuiverd moet worden, maar
het is kenmerkend voor de verbeten
vijandschap van het regiem tegen
godsdienst en gelovigen.
De iniciativniki drukken in een eigen
geheime drukkerij behalve bijbels en
gezangboeken hun „Broederblad'
het „Bulletin van de raad van ver
wanten van gevangen baptisten". De
ze raad, die zoals de naam zegt. de
verwanten van de om hun geloof ge
vangen gezette iniciativniki-baptisten
vertegenwoordigt, neemt in zijn bulle
tin naast teksten van verzoekschrif
ten aan de regering en berichten van
veraf en dichtbij (zoals dat over de
moord op de jonge soldaat) de por
tretten en alle gegevens over de ge
vangenen op
Deze bulletins, die ook het westen
bereiken, zijn zeer betrouwbaar. Het
„Broederblad" is het oudste voor
beeld van de zg. samisdat, h
eigen gelegenheid vermenigvuldigen
en verspreiden van geschriften. Dit
initiatief werd snel door andere oppo
sitiegroepen overgenomen, zodat er
nu een uitgebreide ondergrondse uit
geversactiviteit in de hele Sovjetunie
is. Daardoor ontstaat er ook contact
tussen de diverse illegale groepn: de
„Kroniek der Dagelijkse Gebeurtenis
sen" van de intellectuele oppositie
groep blijkt goed op de hoogte van
wat er zich in de kerkelijke opposi
tie afspeelt.
(Hervormd Persbureau)
In het eerste kwartaal van 1973 is
het kader van de actie „Heel Viet
nam- (giro 777, Den Haag) van acht
samenwerkende organisaties in
land inmiddels een bedrag van twee
miljoen gulden binnen gekomen. Via
de vier algemene en de vier (inter)
kerkelijke instellingen en hun inter
nationale contacten heeft dit geld
bestemming in Indochina gekregen.
In Noord-Vietnam worden met „Heel
Vietnam"-geld een kinderzieken
huis, een landbouwschool, een pro
ject voor dove kinderen en een pro
ject voor geprepareerde woningen
gesteund. In Zuid-Vietnam wordt
voedselhulp geboden in vluchtelingen
kampen, medische hulp in centra
voor mensen die ledematen missen en
medisch-sociale hulp voor bevolkings
groepen die in zeer moeilijke omstan
digheden leven. Voorts wordt bijge
dragen aan de bouw v.e. zieken
huis in het gebied van de voorlopige
revolutionaire regering in ZuicT-Viet-
nam. worden onderwijsprojecten in
wordt ook medische hulp gegeven in
gebieden onder controle van bevrij
dingsbewegingen.
Er zijn besprekingen gevoerd in Ha
noi en Saigon, waarbij vertegenwoor
digers waren betrokken van Caritas
ïnternationalis (r.k.), het Internatio
nale Rode Kruis, de Verenigde Na
ties en de Wereldraad van kerken.
Steeds weer bleek de behoefte aan
steun onvoorstelbaar groot en hulp
zeer welkom.
Het gereformeerd en het hervormd
werelddiakonaat, de stichting Oecu
menische Hulp, Mensen in Nood - Ca
ritas Neerlandica, Novib, Rode Kruis,
Ned. Comité Unicef en Unesco cen
trum Nederland zetten daarom de
actie voort „voor geen enkel regiem
maar voor alle slachtoffers", zoals in
'n gezamenlijke folder staat waarin
„Heel Vietnam" een beroep doet op
„Heel Nederland" om nog meer
hulpverlening mogelijk te maken.
(Hervormd Persbureau).
Alles barst i
pen zwellen en springen opej
vogels keren terug (en heus
leen de eerste zwaluwen, die de
te moeten brengen), insektc
uit hun schuilhoeken te voorschijn,
waar ze als larve, pop of in volwas
sen stadium de winter hebben door
gebracht. Men komt ogen en niet te
vergeten oren te kort om alles te kun
nen registreren. Het is uitermate
boeiend om van die verschijnselen
korte notities te maken. Een soort
natuurdagboek, dat later bij herlezen
weer allerlei fijne ervaringen voor
de geest roept. Men kan dan ook, na
een aantal jaren, vergelijkingen ma
ken. Daarbij blijkt dat, afhankelijk
van vorst en sneeuwval er vooral
vroeg in het voorjaa- grote verschil
len kunnen optreden van het ene jaar
op het andere. Maar zo in de loop
van april worden ontstane achterstan
den vrij snel ingehaald.
Meestal in de eerste week van april
komen d - zwaluwen terug. Gewoon
lijk eerst de boerenzwaluw met zijn
oranje keeltje en diepgevorkte staart.
Een weekje later de huiszwaluw met
zijn witte stuit. Pas tegen Koningin
nedag komen de gierzwaluwen, die
dan vooral boven de steden, meestal
hoog in de lucht, rondzwieren en hun
typische hoge kreetjes laten weer
klinken.
De meeste blijven hier slechts tot
eind juli. Een maand of drie dus,
waarin ze kans zien ergens onder de
dakpannen .en nest .e bouwen, eie
ren uit te broeden, jongen groot te
brengen. Het zijn geen echte zwalu
wen, maar ze lijken er alleen uiter
lijk wat op. De eerste visdiefjes, die
men vroeger wel zeezwaluwen noem
de, arriveren gewoonlijk al begin
april. Dan zien we vaak al eenden
met jongen rondzwei men. Pas be
gin mei plegen de fraaie wielewalen
aan te komen en nog een heel rijtje
kleine zangers van bos en rietland.
Maar de eerste nachtegaienzang is
gewoonlijk al half april te horen. Om
streeks die tijd roept ook de koekoek
weer. Hopelijk staat dan ook hier of
daar een van onze laatste ooie
vaars op zijn nest te klepperen.
In 1972 bijna driekwart mij.
In -1072 is door de tegen de 8.'(fóo
deelnemers aan de „X-Y"-beweging
V9SG vrijwillig persoonlijk bijpassen
wat de regering inzake ontwikkelings
samenwerking beneden bepaalde nor
men blijft in totaal bijna driekwart
miljoen gulden opgebracht.
Van dit geld ging ca. een half mil
joen naar uitvoerders van initiatie
ven in zowel het arme als het rijke
deel van de wereld, die gericht zijn
op ontwikkeling als een bevrijdings
proces, om meer gestalte te kunnen
geven aan politieke, economische en
sociale gerechtigheid.
Verder werd. evenals 'n jaar eerder
onder meer f 75.000,— bestemd voor
het speciale fonds van 't programma
ter bestrijding van racisme van de
Wereldraad van kerken. Binnen de
X-Y-beweg:ng wordt overwogen een
campagne van de actie „Betaald Ant
woord" binnen de kerken in Neder
land ten gunste van dit fonds te
gaan steunen.
Uiteenlopend ontwikkelings- en hulp
werk in Afrika, Azië en Latijns Ame
rika kreeg bedragen van f 20.000,
evenals de stichting voor onderzoek
van de multi-nationale ondernemin
gen in Nederland. Tijdens de derde
wereldhandelsconferentie in Santiago
werd het Unctad-secretariaat 10 000
dollar aangeboden. Een bedrag van
ruim f 100 000.— werd bestemd voo-^
ontwikkelingswerk in Nederland zelf
Voor onmiddellijke bijstand in Viet
nam werd f 25 000.— overgedragen
aan het Medisch Comité Nederland-
Vietnam, giro 10 90 400, Amsterdam
Aan de „X Y -beweging, die organi
satorisch bij de Novib gehuisvest is.
werken o.a. mee het interkerkelijk
vredesberaad IKV en de werkgroep
kerk en ontwikkelingssamenwerking
van de Raad van Kerken in Neder
land.
(Hervormd Persbureau)
Grote solidariteit tussen geestelijken
en leken ontstond n.a.v. de processen
in resp. 1970 en 1971 tegen enige
pi ïesters, die kinderen op de eerste
communie hadden voorbereid. Door
deze processen kwam de principiële
kwestie van het godsdienstonder
wijs aan de orde, dat in de Sovjet
unie verboden is, zeker in georgani
seerde vorm. Vooral bij het proces
tegen de priester Zdebskis in nov.
1971 kwamen de standpunten zeer
duidelijk naar voren. Bij het gerechts
gebouw trad de politie gewelddadig
op tegen de honderden mensen die
zich daar verzameld hadden.
De veroordeling van de priesters re-
??nnnr?e*Kr\n]aart 1972 in een do°r
17.000 katholieken ondertekende pro
testbrief aan resp. Breznjew en de
secretaris-generaal van de NV Wald-
heim. Moskou reageerde door twee
leden van de commissie voor gods-
dienstzaken naar het Litouwse
episcopaat te zenden. De bisschoppen
deden daarop een herderlijk schrij
ven uitgaan, waarin zij hun afkeuring
uitspraken over het „onverantwoorde
lijk gedrag" van zekere priesters en
leken en waarschuwden voor ver
deeldheid in de kerk. Een deel van de
geestelijken heeft geweigerd, dit ken
nelijk onder overheidsdruk tot stand
gekomen herderlijk schrijven vanaf
kansel voor te lezen. Enige Litouw
se priesters hebben kort geleden in
een zelf uitgegeven brief, die ook in
het westen ontvangen is, zeer scherpe
op het schrijven van de bisschoppen
gereageerd.
Door deze ontwikkeling dreigt in Li
touwen, evenals in Rusland zelf en
:n sommige andere communistische
landen, een kloof te ontstaan tussen
de kerkleiding enerzijds en de lagere
geestelijkheid en de gelovigen ander
zijds. Dit kan op langere termijn
ook hier de eenheid ondermijnen en
tot de vorming van een kerkelijke
illegaliteit" leiden.
(Hervormd Persbureau).
ABORTUS (II) Pater J. Koon
man (52) oud-verzetsman op zijn 27-
ste jaar gehoor gegeven aan een late
priesterroeping, voert een actie voor
de ongeboren kinderen van meisjes en
vrouwen, die er over denken zich te
laten aborteren. Een. vurige oproep
onder de kop „In Gods Naam wie
helpt" verscheen als advertentie op
de voorpagina van vele dagbladen.
Pater Koopman doet daarin een be
roep op ouders die bereid zijn op
'^gsqeci.^jiiB hmfc gftfqfefso v er 1 u i feu; ',»-r
delijk de zerg op zich te nemen van
zo'n kindje dat anders niet. geboren
zou zijn. Hij roept aanstaande moe
ders, gehuwd of ongehuwd, op te kie
zen voor het leven en de toekomst en
n:et voor de dood en de verwoesting.
Er zijn genoeg ouders die u van har
te willen helpen, schrijft de pater. Hij
vertelt erover aan de Telegraaf: „Ik
begon deze actie nadaf ik drie con
crete gevallen had mei
a.s. moeders die uit pui
aan abortus dachtc-n. Nu
meer dan driehonderd
mensen die willen he'^rn
aakt van
wanhoop
Nieuw uit Frankrijk: verruk
kelijke kinderkleding, de kinde-
ren „op het lijf' ontworpen. De
vrolijke en kleurig gedessineer
de Absorba-collectie 1973.
Er zijn heerlijk soepele stoffen
verwerkt zodat kinderen zich er
gemakkelijk in kunnen bewe
gen. Daarbij ook nog ijzer sterk
en makkelijk te onderhouden,
met een goede blijvende pas
vorm. Praktisch zijn bovendien
de 5 cm brede zomen en galgjes
met 5 cm extra om uit te leggen
Deze tuinbroek doet het uitste
kend in combinatie met het po
pulaire T-shirt, die qua kleur
stelling geraffineerd op elkaar
zijn afgestemd. Nieuw zijn de
lichtend-czomerse kleuren zoals
meloen, bosbensen-blauw, ci
troen en menthol-groen.
