-J
DE
Ontdek eens uw eigen streek
WAAR GAAN WE HEEN?
Originele musea
in Oostenrijk
F.I.T.-reizen
in de winter
Rivierengebied
met fruitcorso
te Tiel
Afwisselend en
imponerend uitzicht
Historie en dialect
Kleiduivenschièten
als vakantiehobby
Recept voor lever
rsssr-E
De Veluwe zingt
in Nijverdal
I Vrijdag 8 september 1972
De WDR brengt maandag 18
september om 21 uur een pro
gramma rond „Whisky, Kase,
'orden
t.e.m. 13 september Kees Vos, lino's,
gouaches, monotypen.
Openingstijden: dagelijks 14-18 u.
vrijdag 14-18 en 19-21 u. zondag ge
sloten.
Athenaeum bibliotheek. Klooster 3,
telef. 16512.
12 eeuwen boek en schrift, een keuze
uit 20 jaar aanwinsten.
Openingstijden: dagelijks 10-12 en 13-
17 u. woensdag 10-12, 13-17 en 18-20.30
u. zaterdag c-n zondag gesloten.
Museum De Waag, Brink telef. 14556.
Antieke fietsen, zilver, aardewerk en
antieke keukens.
Openingstijden: dagelijks 10-12.30 en
14-17 u. zondag 14-17 u.
Deventer Bergkwartïer.
Dit seizoen was de laatste rondlei
ding onder leiding op 6 september
jl. Wel is er een boekje over het
Bergkwartïer te koop met plattegrond
foto's en de geschiedenis van dit
stadsdeel voor f 1,
11 tot 15 september: 3e zwemvier-
daagse in het Borgelerbad.
Inlichtingen bij VW en de zwemba
den.
Aanmelden bij Borgelerbad, Rieler-
bad of bij het overdekte zwembad.
Kosten: f 5.per persoon.
Wijkgebouw Van Vlotenlaan.
Zaterdag 9 september van 14-17 u.
algemen ruilbeurs.
Lebuines toren. Grote Kerkhof.
Zaterdag 9 september van 9-12 u. en
14-17 u. Beklimmen van de Toren,
laatste keer dit seizoen.
Kosten: f 0,60 per persoon, f 0,30 kil*
der«n t.e.m. 12 jaar, f 0,30 per pe*-
soon voor groepen van 10 of meer
personen.
Met het gereed komen en de
opening van de mooie Rijnbrug
bij Heter en (halverwege Arn-
hem-Rhenen), dachten we het
komende weekend eens een be
zoek te brengen aan het rivie
rengebied, temeer omdat aan
staande zaterdag de fruitcorso
in Tiel wordt georganiseerd. Het
misverstand, dat de Betuwe
slechts mooi is als de bloesem
duizenden bomen tooit, zal het
aanschouwen van een gezonde
en rijke fruitoogst uit de weg
ruimen. Niet alleen per auto en
spoorwegen (a.s. zaterdag zijn
op de NS-stations speciale kaart
jes naar Tiel verkrijgbaar),
maar een reis per boot naar en
door het rivierengebied is een
aparte belevenis.
De streek tussen twee grote rivie
ren is in de eerste plaats een agra
risch gebied. Maar dan wel met een
heel eigen karakter. En zoals met zo
veel dingen in deze streek, dat ka
rakter werd en wordt bepaald door
de grote rivieren.
Die rivieren droegen de vruchtbare
grond aan. De grovere zand en klei
werden direct aan de boorden van
de rivieren gedeponeerd; de fijnere
deeltjes bleven langer in het water
en bezonken pas een flink eind het
binnenland in. En zo ontstond dan
iet een hogere grond-
i rivieren en talrijke ri-
i in het binnenland een
dat de naam ,,kom-
De beste grond ligt dan ook in de
nabijheid van de rivieren en de
eerste bewoners vestigden zich daar.
De verder van de rivier gelegen nat
te gronden konden pas bebouwd
worden toen men de waterbeheersing
onder de knie kreeg en er wegen
werden aangelegd. De ruilverkave
lingen van de laatste jaren hebben
de ontsluiting van dit komgrondenge-
bied tot een feit gemaakt. Terwijl er
vroeger slechts riet en griendhout
groeide, heeft het zich nu ontwikkeld
tot een belangrijk weidegebied.
De veehouderij, voornamelijk voor de
melk, is dus erg belangrijk in het ri
vierengebied. De varkenshouderij is
van toenemende betekenis, pluimvee
houderij komt in beperkte mate voor
en op de lichtere gronden langs de
rivieren wordt akkerbouw (voorna
melijk bieten en aardappelen) beoe
fend.
En natuurlijk: wie Betuwe zegt,
zegt ook fruit. Want daar tussen de
rivieren ligt de fruittuin van Neder
land. Die fruitteelt heeft vooral de
laatste vijfentwintig jaar een storm
achtige ontwikkeling doorgemaakt en
dat is aan de boomgaarden te zien.
De hoge bomen (hoogstammen) heb
ben voor het merendeel plaatsge
maakt voor lage bomen. Want die
kleine bomen leveren eerder fruit,
ze zijn gemakkelijker te plukken en
de kwaliteit ls beter.
Het rivierengebied moet vanaf een
dijk bekeken worden. En dat is niet
zo moeilijk, want er is overal wel
in de buurt; daar is het
rivierengebied voor. Het uit-
is afwisselend idyllisch en im
ponerend en altijd anders, hoewel er
steeds twee elementen zijn: aan de
ene kant de rivier aan de andere de
dorpjes en steden, verscholen tussen
het groen van de boomgaarden, de
velden en de weilanden.
Variatie genoeg. Neem nou eens
de Waal, die machtige Europese
slagader, altijd druk, altijd vol sche
pen, die hun weg zoeken tussen de
grote industriegebieden. Vergelijk de
Waial met de Linge, de kleinste maar
zeker niet de minste van de vier.
Een puur Hollands riviertje met een
besloten waterlandschap dat menige
kenner, kunstenaar of natuurminnaar
in vervoering heeft gebracht. En dan
is er nog de Rijn, scheiding tussen
de heuvels van de Veluwezoom en
het groene laagland. De Maas ten
slotte, de meest zuidelijke is een
rustige en gemoedelijke stroom, een
geliefkoosd oord voor watersportlief
hebbers.
In het jaar 1000 was Tiel nog een
havenstad van betekenis en dat niet
alleen, door de handel werd Tiel
een raakpunt van machtsgebieden,
invloedssferen en een twistappel van
diverse zelfbenoemde zogenaamde
heersers. Brabant en Gelre hebben
daar gevochten als leeuwen. Gelre
won maar het Tielse dialect is nog
steeds nauw verwant aan het Bra
bantse, evenals de tongval van het
Land van Maas en Waal, die aan
de overkant van de Maas ligt. In de
Tweede Wereldoorlog bleef ook Tiel
niet gespaard en er zijn maar enke
le historische gebouwen overgeble
ven. Maar het Ambtsrmanshuis, de
St. Ceaciliakapel, toren van de St.
Maartenskerk en de gerestaureerde
wallen zijn zeker een kijkje waard.
Tiel heeft een aantrekkelijke stads
kern met verscheidene restaurants.
We verlaten Tiel langs de Grote-
brugsegrintweg, zo geheten omdat
hij vroeger naar de Lingebrug in
Zoelen voerde en dat was een kapi
taal bouwwerk voor zijn tijd. We gaan
driemaal onder een viaduct door en
komen daartussen langs de Prins
Bernhardsluis in het Amsterdam-Rijn
kanaal. Een bezienswaardige sluis
van ontzagwekkende afmetingen.
Na het derde viaduct zien we een
bordje dat naar rechts wijst. Langs
IJzendoorn, door Echteld met het
fraaie kasteel De Wijenburg, naar de
weg die in deze streek de Noord-Zuid
wordt genoemd en dat is wel juist,
want hij vervult met de twee snelva
rende radarponten in Ochten nu nog
de functie van verbinding Apeldoorn-
Helmond.
Ochten is geheel nieuw. Het werd zo
zeer verwoest in de laatste oorlog,
dat men nadien, inplaats van de
naam, aan de ingang van het dorp
een bord plaatste met ,,Dit was Och
ten." Maar ze hebben het fraai op
gebouwd.
Oostwaarts gaande naiar Dodewaard,
bemerken we dat de route van naam
verandert. We zijn op de appelroute
en in de Midden-Betuwe. Dodewaard
Niet alleen over de weg of
rail maar ook per boot kan het
rivierengebied bereikt en be
streken worden. Op de binnen
wateren, zoals de Linge (tussen
Rijn en Maas) is het nog heer
lijk rustig en... helder water.
Drie kilometer van het stadscen
trum van Wolfsberg, Karintië, is
sinds kort een nieuw terrein waar
men kleiduiven kan schieten. Dit ter
rein voldoet aan de internationale ei
sen en heeft vijf banen. Men schiet
in 10 m jachtaanslag of 15 m aanslag
vrij.
Vanaf de bruggen, zowel bij
Heteren als bij Rhenen over de
Rijn krijgt men een prachtig
panorama voorgeschoteld.
In Tiel zijn nog ge
restaureerde) histo
rische wallen, poor
ten en traphuizen
te bewonderen, zo
als op nevenstaande
foto duidelijk is te
nu is een gezellig dorp met een fijn
vissershotelletje en twee fraaie oude
kerken. Bij de eerste kerk is een re
plica van een Romeinse mijlpaal in
de muur gemetseld, die hier gevon
den werd. We vinden hier naast en
kele moderne industrieën ook de
machtige van ver zichtbare eerste
Nederlandse kernenergiecentrale.
Van Dodewaard over Andelst
naar Zetten of, wanneer men voldoen
de tijd heeft, naar Lent (boven Nij
megen) is adembenemend mooi;
men heeft daar een rijke scala van
afwisselende vergezichten. Ijnks en
rechts van de slingerende dijk zijn
vele z.g. wielen, waarin gevist kan
worden.
Als in een sprookje trekken op de tweede zaterdag van september enige tientallen praalwagens
(alle opgebouwd uit fruit- en oogstprodukten) over een ruim parcours door het Betuwse stadje
Tiel, afgewisseld door vele muziekkorpsen uit bin nen- en buitenland. Voor de twaalfde keer laten de
kwekers uit deze wereldbekende en beroemde frui tstreek in kleurrijke fantasieën het veel geroemde
fruit etc. zien. De stoet begint om twee uur en de praalwagens zijn in het weekend te bewonderen
in het veilinggebouw.
Liefhebbers van zeldzame en waar
devolle voorwerpen kunnen in Oos
tenrijk veel moois ontdekken, vaak
in privé verzamelingen, die echter
voor het publiek toegankelijk zijn.
Zo is er in de 10de Weense wijk, in
de vroegere metaal- en klokkengie
terij Josef Pfundner, een van de
grootste en zeker wel het waarde
volste klokkenmuseum ter wereld.
Men ziet hier 7? klokken uit Duits
land en Oostenrijk vanaf 1242 tot de
19de eeuw.
Er zijn vooral Romaanse en goti
sche klokken, alsmede klokken uit de
tijd van de renaissance en de barok.
Veel klokken zijn verbluffend qua
giettechniek en muzikale perfectie.
Musici genieten van de zuivere klank
en kunstliefhebbers van de artistie
ke reliëfs. Alle klokken hangen vrij
en men kan ze met een handklepel
aanslaan.
In het jachtslot Fuschl, dichtbij het
békende slothotel in het Salzburgse
Salzkammergut, is een zeer attrac
tieve
ziet in
vitrines
verschillende diorama's en
(Met appel, uieringen en bacon)
Benodigd: 4 plakken lever a 75-100
g per stuk, wat bloem, boter of mar
garine, peper, zout, 4 appelen, 2
uien, 4 plakken bacon.
De plakken lever met peper en zout
bestrooien, door de bloem halen en
in boter of margarine bruin en gaar
bakken, de plakken lever op een
schaal warm houden. Ondertussen in
de boter, waarin de plakken lever ge
bakken zijn, appelschijven bakken die
op de leverplakken gerangschikt
worden. Vervolgens de uieringen bak
ken en daarna de plakken bacon. De
jus met water en desgewenst bloem
en zure room afmaken en deze jus
op het laatst over het gerecht gieten
of er apart bij serveren.
zijn
kasteel, de familie
de oorl
op de vloer van een Louis Quinze-ka-
mer uitgelegd, ger;
fabriek (Meissner,
etc.), en bieden zo een
lijk beeld, waarin men nog veel
mooie decors kan ontdekken.
Opmerkelijk zijn ook enkele histori
sche zalen die met antieke meubels
zijn ingericht en een museum met
tinnen soldaten waar men figuren
Van FIT-vliegreizen N.V. is het
winterprogramma verschenen met 'n
grote variatie aan reizen. In het pro
gramma is aandacht besteed aan d.e
zogenaamde zakgeld-waardebon
nen, welke informatie nodig is om in
de prijzenslag die in de vliegreiswe
reld gaande is, tot een redelijke prijs
vergelijking te kunnen komen.
E.D.B. Theater, Smedenstraat, telef.
13615.
donderdag 7 t.e.m. zondag 10 septem
ber De schok 18 jr.
maandag 11 t.e.m. woensdag 13 sep
tember De dolle tantes komen (met
Rudi Carell) 14 jr.
vrijdag 8 en zaterdag 9 september,
nachtvst. Het bos der begeerte 2e
week 18 jr.
zaterdag 9, zondag 10 en woensdag
13 september matinee: De pony-ex
press rijder a.l.
Aanvangstijden: dagelijks 20 u. vrij.
21-23.30 u za. 14-18.30-21-23.30 u. zo.
14-16-18.30-21 u. wo. 14-20 u.
Cinema, Lange Bisschopstraat, telef.
11100.
donderdag 7 t.e.m. woensdag 13 sep
tember Angelique 18 jr.
nachtvoorst. Banddero 18 jr.
zaterdag 9, zondag 10 en woensdag
13 september matinee: Tom en Jer
ry festival al.
Aanvangstijden: dagelijks 20 u. vrij.
20-24 u. za. 14-20 24 u. zo. 14-16-20 u.
wo. 14-20 u.
Luxor, Brink telef. 18662.
donderdag 7 t.e.m. woensdag 13 sep
tember Gappa en de vliegende mon
sters van Dracula.
zondagmiddag 10 september matinee:
Zonen der Musketiers a.l.
Aanvangstijden: dagelijks 20 u. za.
18.30-21 u. zo. 14-16-18.30-21 u.
Openbare leeszaal. Brink telef. 13506.
4 september t.e.m. 2 oktober Gerard
Berends met schilderijen.
Openingstijden: dagelijks 10-17 en 19-
21 u. zaterdagavond, zondag en maan
dag gesloten.
Goetiek de Rozijnenkort, Assenstraat
4. telef. 11848.
Sauerkraut" bij de Ieren, Denen
en Duitsers. Op de foto Gitte in
een der scènes.
Onder deze titel wordt donderdag
avond 7 september een concert gege
ven door de Verenigde Veluwse Ko
ren onder leiding van Marinus Brand-
sen in het Hervormd Centrum te Nij-
verdal.
Deze zangavond wordt georgani
seerd door en eventuele baten ko
men ten laste van het bekende
Chr. Blindentehuis Sonneheerdt te Er
in elo.
Het uit plm. 150 leden bestaande
gem. koor „Verenigde Veluwse Ko
ren" treedt op in oud-Veluwse kle
derdracht. Alleen voor het kunnen
zien van de diverse drachten is een
bezoek aan het concert al de moeite
waard.
Het concert zal worden geopend en
gesloten door ds. G. A. Cnossen van
Nijverdal. Voorverkoop van toegangs
bewijzen bij de kiosk van de VW.
De aanvang is gesteld op precies 8
uur.
