<^KROON
Koffie onschuldig?
Vervalsen mag (soms)
fa. Gebr. WANSENK
IN DIT
Pdïetire
Steunzolen
Eiast. kousen
grote dans
en showavond
PEDICURE
C. Karmelk-
van Geemen
OOK HEEFT RECHT OP
DEZE 100% SPAARPREMIE
LEVEiS-
IVIIDBELEn
BEDRIJVEN
EEN MARKE IN 1966
Voor de Balie:
Zaterdag 29 januari I960
HOLTENS NIEUWSBLAD
Bevat. 300 verschillende scheikundige
verbindingen
Eventuele schadelijkheid opnieuw in
discussie
Honderd milligram coffeïne per kopje
He meest bekende bestanddeel van de
gebrande koffieboon is de coffeïne. Een
sterke kop koffie bevat ongeveer hon
derd milligram van deze stof.
Coffeïne verwijdt de bloedvaten: herse
nen en nieren worden na koffiegebruik
rijkelijker met bloed doorstroomd dan
anders. De prestaties van het hart wor
den door coffeïne vergroot: het bloed
gaat sneller stromen, het aantal pols
slagen per tijdseenheid neemt toe. De
spieren van de darm worden door deze
stof geprikkeld en ook andere spieren
ondergaan zulk een ioniserende werking.
Tenslotte stimuleert coffeïne eveneens
de afscheiding van maagsap en het ver
hoogt de prikkelbaarheid van zenuw
cellen.
Met meer fantasie
Hierdoor wordt het begrijpelijk waarom
na een flinke kop koffie vermoeidheid
spoedig plaats maakt voor een fris en j
fit gevoel.
Zelfs aan het einde van de dag kost de j
denkarbeid na koffiegebruik minder
moeite. Ook de fantasie is na het drin
ken van koffie levendiger dan anders.
Tegelijkertijd is door deze farmacologi
sche beschouwing ook verklaard, waar
om patiënten met maag- en darmziekten
of met stoornissen van de galwegen
koffie vaak minder goed verdragen. j
Sommige van dit soort patiënten vertel-
leri. dat zij krampen krijgen na het
drinken van koffie; anderen delen mee,
dat zij na koffigebruik last krijgen van
„het zuur". Na de bovenbeschreven ei-
genschappen van de coffeïne is het
eveneens begrijpelijk waarom aan be
paalde hartpatiënten het gebruik van
koffie wordt ontraden.
Arsenicum, strychnine
De vraag of coffeïne schadelijk is voor
het lichaam van gezonde mensen, is al
bijzonder oud, bijna zo oud als de kof
fieboon zelf. Een kort en duidelijk ant
woord is er op die vraag nog steeds niet
te geven, want het goed en het slecht
voor onze gezondheid is een zeer betrek
kelijke aangelegenheid.
Een vloeistof als schoon water kan on
der bepaalde omstandigheden of in ab
normaal grote hoeveelheden immers
reeds schadelijk werken
Omgekeerd kunnen stoffen als arseni
cum en strychnine, die als zeer zware
vergiften ten boek staan, waardevolle
geneesmiddelen bij zwaktetoestanden
zijn, wanneer ze in zeer kleine hoeveel
heden wordenen toegediend.
Nu bevat koffie naast de coffeïne nog
een groot aantal andere stoffen, die
eveneens voor de genotswaarde van bete
kenis zijn.
Met gaschromatografie
Langs gaschromatografische weg zijn er
in gebrande koffie na al driehonderd
verschillende scheikundige verbindingen
aangetoond. Het is vanzelfsprekend nau
welijks mogelijk om van al die chemi
sche stoffen na te gaan wat precies
hun farmacologische werking in ons li
chaam is.
De meest bekende verbindingen naast
het coffeïne zijn thans: chlorogeenzuur,
koffievet, koffiezuur, chinazuur, trigonel
line, choline en kalium. Deze stoffen
zijn ons niet geheel wezensvreemd, som
mige er van komen reeds in ons lichaam
voor, andere kennen we uit het dieren
rijk.
Zij spelen dan bijvoorbeeld een rol bij
de biosynthese van aromatische amino
zuren of ze komen voor als methyle-
ringsprodukt -van de nicotinezuurstof-
wisseling. Waarmee we maar willen
zeggen dat degeen die veel koffie ge-
'bruikt ook veel van deze ten dele weinig
bekende stoffen binnenkrijgt
Niet voo'r jong» kinderen
In ieder geval kan men over de schade
lijkheid of onschadelijkheid van koffie
gebruik gemakkelijk langs elkaar heen-
praten. Dat gebeurt zoals gezegd al
sinds eeuwen om precies te zijn sedert
het jaar 1600. De discussie over dit ont
werp is nog steeds niet gesloten.
Ondanks talrijke waarschuwingen en
ondanks vele ingebrachte bezwaren is
het koffieverbruik in west-Europa voort
durend toegenomen.
Voor een bepaalde nadelige invloed op
de algemene gezondheidstoestand die i
hierdoor zou zijn ontstaan, bestaan geen j
concrete aanwijzingen. De geleerden wa
ren het er langzamerhand al wel over
eens, dat het gebruik van koffie door
jonge kinderen beslist moet worden af
gekeurd.
Aanstaande moeders
Het .veel drinken van kopjes koffie i
door a.s. moeders is thans weer in dis- j
cussie gekomen: hoe werken al die
driehonderd chemische verbindingen in
op de vrucht Deze kwestie is aan het
rollen gekomen door een zijdelingse op
merking van Dr. P. A. Nelemans, Hoofd
van de Afdeling Klinische Geneesmid
delenonderzoek T.N.O. In een beschou
wing over geneesmiddelen die niet aan
een gravida mogen worden toegediend
bracht hij terloops het koffiedrinken
ter sprake. Vragenderwijs stelde hij of
het geregeld gebruik van een aantal
genotmiddelen (o.a. koffie) niet veel ge
vaarlijker is dan het aantal geneesmid
delen, waarvan geen aanwijzingen zijn
voor ernstige risico's.
Uit deze opmerking zijn later een aan
tal vragen en antwoorden voortgeko
men, waaruit blijkt dat wat de koffie
betreft een heleboel niet bekend is.
Individuele reactie
Waar we wel wat meer van weten is
van 'de plotselinge reacties en het is
prettig een opstel te besluiten met din
gen die wel bekend zijn.
Mensen die geen koffie gewend zijn,
kunnen na het gebruik van dit genot
middel een gevoel van grote opgewon
denheid en onrust krijgen.
Het zweet breekt hen uit en niet zelden
krijgen zij ernstige hartkloppingen. Bij
regelmatige koffie gebruikers is het ef
fect heel anders. Degenen die van het
koffiedrinken een gewoonte hebben ge
maakt voelen zich na het gebruik van
dit genotmiddel lichamelijk en geeste
lijk tot meer in staat.
Dat is geen verbeelding: het is aan
toonbaar dat dit ook werkelijk zo is.
Op deze mensen heeft koffie merkwaar
digerwijs juist een kalmerende invloed.
Dr. Alfreda Briedé.
II. W. AALTINK—
KEVELAM
Larenseweg 37, tel. 1926
BBaSSBgBHHMagSl^agggSB
Meisje gevraagd
voor dinsdag en vrijdag
morgen. Mevr. Bomhof,
Waardenborchstraat 26, tel.
1872.
Te koop:
3 HA BOUW- en
WEILAND
Inlichtingen: Lubbersen, D
82a, Laren (Gld).
ZATERDAG 29 JAN. A.S.
in AMICITIA.
M.m.v. „The Scouts"
VOOR UW ALGEHELE
VOETVERZORGING
Bergmanstraat 4
Behandeling na afspraak.
Te koop:
3 drachtige varkens
(3e worp) 9 febr. aan de
telling. W. Sluiter, Beuse-
berg 169, Tel. 1488.
Te koop: wegens beëin
diging van het bedrijf
2 neurende koeien
(roodb.) en een wasmachine
met wringer.
J. Klein Lankhorst, Espelo
91.
Hier zijn uw GOUDKRONEN van 10 voor 5 cent per stuk.
1 Goudkroon bij een blik H.H.
SOEPBALLETJES 79
1 Goudkroon bij 2 grote flessen
TONIC of 3-OLA 99
1 Goudkroon bij elk pak Page CELSTOF
LUIERS in strips of rollen a1.75
1 Goudkroon bij een pak gezondheids-
HAVERMOUT Koopmans 69
GRATIS KROONTJES
5 Chocolade repen van Houten, melk, puur en
hazelnoot met 10 Kroontjes gratis 98
OPLOSKOFFIE, Cronivit, per pot2.04
Met totaal 50 Kroontjes gratis.
ONTBIJTKOEK, Cronivit, per stuk 63
Met 10 Kroontjes gratis.
CRONIVIT KOFFIE per pak1.90
Met totaal 40 Kroontjes gratis.
KOFFIEMELK, Cronivit, literfles 1.93
Met totaal 40 Kroontjes gratis.
EUROPESE
KIEST U UIT ONZE PUNTMAND-
AANBIEDINGEN
9 PENNYWAFELS (Victoria)
89
4 dikke CHOC. REPEN (gevuld)
vètn 1,00 voor §9
6 PRINCE CHOCOLAT (Victoria) 89
4 rollen PERMINTA van 1,00 voor89
1 pak MARLEENTJES NU voor 79
Zakje Goud-ERWTENSOEP
van MAGGI van 78 voor 68
Prima APPELMOES 2 jampotten 79
Grote pot BOERENKOOL (alleen deze week) 69
2 blikjes (Golden Gulf) SARDINES79
Literblik ERWTEN-WORTELEN 69
Groot blik (Donsella) FRUITSALADE
geen 1,25 maar 99
ORGANISATIE
Dorpsstraat 17 - tel. 1277 - HOLTEN
I
Al heel wat jaren geleden, toen ik eens
in een archiefcode bladerde, werd mijn
aandacht getrokken door een aanwijzing
voor de opberging van stukken ter uitvoe
ring van de wettelijke regeling inzake de
rechtstoestand der van ouds genaamde
„gemeene heiden en weiden van Gooi
land". Deze regeling wordt geciteerd als
de Erfgooierswet 1912. Een ambtenaar
van een gemeente buiten het Gooi kan
die plaatsaanduiding wel voor kennisge
ving aannemen. Dat heb ik destijds dan
ook gedaan, zelfs zonder hamerslag, daar
bij evenwel niet vermoedend dat ik nog
ooit bedoeld product van de wetgever ter
hand zou moeten nemen. Toch is het zover
gekomen.
Voordat ik over deze Erfgooierswet
1912 ga vertellen eerst iets over de rijke
geschiedenis, welke aan de totstandko
ming voorafging. De eigenlijke bevolking
van het Gooi was van Saksische oor
sprong. Laren, een prachtig dorp, doet met
zijn naam, Brink en boerderijen Saksisch
aan. Ook komt in straatnamen de aan
duiding eng (in Holten enk) voor.
Het Gooi, eerst bekend als Naardinc-
lant, strekte zich oorspronkelijk verder
uit dan thans. Ankeveen, 's-Graveland en
Kortenhoef, nu behorende tot de Vecht
streek, werden er bijv. ook toe gerekend.
Keizer Otto I bevestigde op 20 juni 968
de gift van Naardinclant aan het klooster
in Elten. Zo ging het Gooi over in handen
der abdij van Elten, die onder het patro
naat van de heilige Vitus stond en daar
door ook de schutspatroon van het Gooi
werd.
In het tijdperk van graaf Floris V
deden zich moeilijkheden voor omtrent
het voeren van de heerschappij over
Naardinclant. De heren van Amstel ma
tigden zich rechten aan en maakten aan
spraak op het Gooi. Op 6 mei 1280 droeg
Elten de rechten op deze landstreek over
aan Floris V, waarmee het Gooi aan de
graven van Holland was gekomen. Daar
aan ging gepaard het eigendomsrecht op
de bodem met. alles wat daartoe behoorde,
behoudens enkele uitzonderingen.
De naam Gooi is blijkens het woorden
boek der Noord- en Zuid-Nederlandse
plaatsnamen van dr. J. de Vries een
nevenvorm van gouw of iandstreek. De
Gooiers bezaten erfelijk het recht van
grondgebruik, het kappen van bomen, ge
zamenlijke beweiding, eigen huis en het
dragen van wapens.
De huidige vereniging Stad en Land
van Gooiland is ontstaan uit een charter
van 1404, waarin o.m. staat: dat die
meente die wij te gader legghende hebben
op goijlant ongedeylt sail bliven tot ewi-
gen dagen". Het bouwland rond de Gooi-
se dorpen is langzamerhand in particu
liere handen overgegaan. De weiden en
heiden, zomede het Goyerbosch, bleven
hierbij als marke-eenheid bestaan. Ge
rechtigd waren zij, die woning en bouw
land bezaten en behoefte hadden aan het
genot der meenten, de gemeenschappe
lijke weiden. Zij, die niet geheel aan deze
eis voldeden, mochten plaggen hakken,
turf steken en enkele schapen op de
heide hebben. De z.g. gemene waarschap
zie „Uit het archief der marke van
Holten" van J. de Graaf representeer
de eerst de bevolking, de erf gooiers; later
traden de gemeentebesturen als vertegen
woordigers op.
Een grote grief van de erfgooiers was
de voortdurende aantasting der uitge
strektheid van hun gebruiksgebied. In de
bloeitijd van de Republiek hebben de sta
ten van Holland gronden uitgegeven in
't Gooi. Anderzijds werden de erfgooiers-
rechten aangetast door personen, die we
derrechtelijk hun vee weidden op de
meenten. In 1708 .werden lijsten opge
maakt, welke de grondslag moesten vor
men voor de afstamming van de huidige
erfgooiers. Deze groep wordt onderschei
den in scharende en nict-scharcndc erf
gooiers. Een scharende is gerechtigd 15
koeien op de meent te laten weiden.
Zoals vermeld bezat de grafelijkheid
het eigendomsrecht van de bodem. Dit
i ging over op het bestuur der domeinen,
dat rond 1840 één derde gedeelte verwierf
van heiden en bossen, vrij van enig ge
bruiksrecht. Stad en Lande verkreeg in
volle en vrije eigendom alle weiden en
twee derden van bos en hei.
Het Gooi kon rustig en eendrachtig
voortleven totdat de Oosterspoor in de
jaren zeventig daarin verandering bracht.
De import van stadsmensen had tot ge
volg dat het erfgooierselement langza
merhand uit de gemeentebesturen ver
dween, waardoor een meer objectieve af
weging van belangen plaats had.
In 1910 kwam de regering tot de over
tuiging, dat een wettelijke voorziening
moest worden getroffen om de rechtstoe
stand vast te stellen. In een slotartikel
hoop ik deze voorziening de Erf
gooierswet 1912 onder de loep te
nemen.
W. OTTEN.
WINTERSPORTVACANTÏE
IN GSTAAD
Vier beelden van de wintersportvamn-
tie welke 1I.K.M. Prinses Beatrix en
haar verloofde Claus von Amsberg- op
het ogenblik in GSTAAD doorbrengen.
Links: Prinses Beatrix met haar favo
riete instructeur Rudi nan het begin
van een afdaling van de Holie Wil-
spilen.
Midden: Claus yon Amsberg daalt de
skihelling af.
Rechts boven: de aankomst van de
Prinses naast haar een martiale
politieman.
En rechts onder: direct na de aan
komst ging de Prinses een paar skies
kopen in Gstaad.
Valsheid in geschrifte levert doorgaans
een fikse straf op. Elk jaar verdwijnen
tientallen Nederlanders naar de onge
zellige getraliede kamertjes van 's rijks
hotelwezen omdat zij vlotweg ander
mans naam onder een chèque zetten en
dan het geld ten eigen bate innen om
er goede sier van te maken.
Ook deze verdachte had andermans
handtekening onder een chèque ge
plaatst. Hij knikte minzaam tegen de
postambtenaar achter het loket en stak
het geld in zijn portemonnee. Even
minzaam knikte hij nu naar de politie
rechter, en dat mag enige verwondering
wekken als iemand een paar maanden
zal krijgen. De man heeft die paar
maanden trouwens niet gekregen. Het
vertrouwvol geknik naar meneertje had
zijn reden.
Een half jaartje geleden emigreerde de
schoonzoon van deze verdachte naar
het verre Australië. „Pa", zei hij, „mocht
er nog iets te regelen vallen, dan knapt
u dat wel voor me op hè Pa beloofde
dat. Nadien stuurde hij briefjes door,
betaalde een paar vergeten rekeninge
tjes, en stuurde met regelmaat pakjes
naar het geëmigreerde gezin.
Dat ging allemaal goed tot pa last van
zijn blinde darm kreeg. Hij liet het las
tige lichaamsdeel wegwerken, en een
dag of wat later liep hij gezond en wel
weer op straat. Ondertussen was er voor
schoonzoon een chèque gekomen van
f 22,50. Als gevolg van de blinde darm
was de chèque zo lang blijven liggen,
dat hij meteen moest worden geïnd.
Over twee dagen zou hij zijn verlopen.
Dus ging de man naar het postkantoor,
schreef op chèque, dat de geadresseerde
zijn schoonvader machtigde het bedrag
in ontvangst te nemen, en ontving het
bedrag.
Daarmee was het misdrijf compleet.
De valse handtekening werd ontdekt,
de postale recherche kwam in beweging,
de politie schreef er vellen over vol,
de officier van justitie stelde een nauw
keurige dagvaarding samen en de deur
waarder leidde pa naar het verdachten
bankje.
„Mijn schoonzoon heeft me gevraagd
alles te regelen, en dat heb ik gedaan",
zei hij. „Ik kon in die twee dagen dat
ding niet naar Australië sturen opdat
j hij de handtekening zelf zou kunnen
zetten. Dus heb ik niets anders gedaan
i dan ik doen moest."
j Daar was de rechter het niet mee eens,
en dit moge tot lering strekken voor
j alle schoonvaders die baantjes opknap-
pen voor kinderen in Australië. De ver-
j dachte had de chèque moeten terug-
sturen naar de afzender, met het ver
zoek een nieuwe uit te schrijven op
zijn, verdachtes naam.
,,'t Is wel een bijzonder geval", vond de
officier, „maar waar blijven we als dit
wordt toegelaten De valsheid in ge
schrifte is gepleegd, hoe dan ook. Nie
mand kan zeggen dat pa géén handte
kening heeft vervalst. Er moet dus een
veroordeling volgen. Maar de straf kan
hier gering zijnvijf gulden of een dag."
Niemand had er bezwaar tegen. De ver
dachte zelf ook niet. „Als dat moet,
dan moet dat maar", zei hij, „die vijf
vijf gulden is nog wel overheen te
komen."
Alleen de rechter had bezwaren. „Ie
mand kan niet wegens het plegen van
een misdrijf worden veroordeeld", zei
hij, „als hij niet de opzet heeft gehad
het misdrijf te plegen. Hier is wel be
wezen dat de verdachte een valse hand
tekening heeft gezet, maar niet dat hij
de opzet heeft gehad een misdrijf te
plegen." Daarom werd schoonvader vrij
gesproken.
Waarna het wijze knikje volgde.
Willy H. Heitling.
(Nadruk verboden)
