DE HONGERIGE WOLF HERLEEFT
Maar de gil van Ida
zal de serene stilte
niet meer verscheuren
die
Vraagteken
café-restaurant
He zaak
adverteer t
ligt altijd
stukken
voor
Opmars atoomenergie
over enkele jaren
Vergeten herberg
wordt oud-Hollands
Rauw geblaf
Roofoverval
Babies verwisseld
Rectificatie
DOLFINARIUM IN HARDERWIJK
rANDPAS7j4
Zaterdag 17 juli 1365
Langs de oude heerbaan naar Duitsland, midden tussen
Ommen en Hardenberg, ligt de Hongerige Wolf. Het geboomte
daar is donker en dwingend, maar de wolf zal niet meer uit een
hinderlaag een argeloos slachtoffer op rijksweg 34 bespringen-
Die tijd is voorbij. De naam Hongerige Wolf is verbonden aan
een breedgeschouderd boerenhuis, dat heden ten dage nog in al
zijn spookachtige verlatenheid de bonkige kracht van vele oude
huizen uitstraalt. Maar het staat leeg, al jaren. Wie er nu de
nacht wil doordrengen komt in verlaten kamers terecht. Onder
de zware ruis in de bomen zuigt de wind door de kale vertrek
ken. De afgebladderde muren vertellen een verhaal uit een ge
stold verleden. De voorlangs het huis lopende verkeersbaan is
's nachts een leeg asfaltlint- Oude stilte kruipt het huis binnen.
De romantische zwijger kan zijn hart voelen bonken. Zonder
veel verbeeldingskracht hoort hij de rauwe gil, die bijna zes
honderd jaar geleden werd uitgestoten door jonkvrouw Ida,
in de muren nagalmen.
deelde de geestelijke mee, dat het huwe
lijk niet door kon gaan. Wat was er ge
beurd?
Toen Agnes van Collendoorn in verwach
ting was had zij een voorgevoel dat haar
kind 'n dochter zou zijn. Maar haar man.
Herman, wilde een zoon. Mathilde van
Eerde daarentegen hoopte op een doch
ter voor haar echtgenoot, maar zij voor
voelde een zoon. Wat nu te doen.
Heimelijk togen de edelvrouwen naar
pater Thomas en deelden hem haar voor
gevoel mee.
„Geef ons toestemming om als ons
voorgevoel uitkomt d~ babies te ver
wisselen", smeekten zij. De pater vond
het onjuist, maar hij streek eens over
zijn baard en besloot toen maar de da
mes hun zin te geven, misschien in de
hoop dat hun voorgevoelens wel fout zou
den zijn. Maar de voorgevoelens kwamen
uit en de babies werden geruild, buiten
medeweten van de mannen die op strijd
waren.
De jongen van Everhard en Mathilde
groeide als zoon van Herman en Agnes
voorspoedig op. De dochter van Herman
en Agnes overleed bij Everhard en Ma
thilde al vrij snel. Maar Everhard en
Mathilde kregen later nog een dochter,
die zij Ida noemden.
Men voelt het al. Rudolf en Ida wa
ren broer en zus. Alleen daarom verzet
te Agnes, die dit uiteraard wist, zich zo
heftig tegen het huwelijk. Voor Ida kwam
deze oplossing uit de hemel vallen. Rudolf
boog diep het hoofd van verdriet en
schaamte.
Later, zo luidt het verhaal, zou hij met
Kunegonde, de eigen dochter van Her
man en Agnes, die hij altijd als zijn
zuster had gezien, in het huwelijk zijn
getreden.
Hoe romantisch het verhaal ook klinkt
de nuchtere Hardenbergers en Ommena
ren van 1965 hechten er niet zo veel
waarde aan. Zelfs de onderwijzer ue
heer Jongsma uit Hardenberg. aan wiens
aantekeningen deze versie van de his
torie zijn ontleend, zette achter de au
thenticiteit van Rudolf een groot vraag
teken. Met Rudolf staat of valt de waar
heid van het verhaal
De pleisterplaats de Hongerige Wolf
zou zijn naam te danken hebben aan de
wol die in februari 1379 de schone
jonkvrouw Ida aanviel. Maar in Ommen
schudden ze hun hoofd.
Inderdaad hebben er vroeger wolven in
de bossen gehuisd. Maar hoor eens aan,
daaraan hoeft de Hongerige Wolf zijn
naam toch niet ontleend te hebben.
Een paar eeuwen lang heeft er een
herberg gestaan midden in de bossen,
die een eldorado waren voor jagers. Wat
is er nu logischer dan dat de jagers,
hongerig geworden van de jacht, in de
herberg als wolven aanvielen op het ver
se gebraad? Niet minder gulzig moeten
de kooplieden omgesprongen zijn met de
lekkernijen die in deze herberg werden
gebraden en gebrouwen. Ze reden de wa
gen met het paard in de losse schuur
naast de herberg en schoven dan zelf
achter een van de houten tafeltjes waar
ze met smaak in de schuimkraag van het
bier doken.
HOLTENS NIEUWSBLAD
Europese projecten uitgewerkt
Atoomcentrales zullen een steeds be
langrijker rol gaan spelen in de energie-
vooziening van West-Europa. De komen
de vijf jaren zullen nog voornamelijk
worden gekenmerkt door experimenten
en het ontwerpen van plannen, maar
in 1970 zal het Europese atoomprogram
ma goed op gang komen. De Euratom-
commissie Euratom is een organi
satie, waarin de zes landen van de
Euromarkfc al hun kennis en ervaring
op nuclair gebied bundelen - - heeft nu
berekend, dat over 35 jaren, in het jaar
2000, atoomcentrales in West-Europa een
capaciteit zullen hebben van 370 dui
zend negawatt (of 370 miljoen kilowatt). i
Dit zal dan het resultaat zijn van een
gigantisch bouwprogramma voor kern--:
energiecentrales. In 1970 zullen de Euro
pese kernfabrieken nog niet meer dan
3,7 duizend megawatt aan electrische
energie leveren, maar in de dertig vol
gende jaren zal deze productie verhon
derdvoudigd worden
Een dergelijke reusachtige uitbreiding
van het gebruik van kernenergie is
hard nodig ook, want de Europese be
hoefte aan (electrische) energie zal bij
na tien maal zo groot worden. Dit jaar
zullen de zes Euromarktlanden geza
menlijk 409 miljard kilowatturen ge
bruiken en dat zullen in het jaar 2000
liefst 3,5 biljoen kw/u zijn. Tegen die
tijd zullen de atoomcentrales uitkomst
moeten brengen en meer dan de helft
van de energieproductie op zich moeten
nemen. De traditionele energiebron (ko
len) zal dan niet meer voldoende kun
nen leveren om aan de energiehonger
van de zes landen te voldoen.. Het in
Nederland gevonden aardgas zal enige
verlichting brengen in de schaarste aan
energie, maar toch ook geen blijvende
uitkomst kunnen betekenen.
Dat atoomcentrales veel energie kunnen
leveren was al direct nadat de mens de
kernsplitsing leerde gebruiken, bekend.
Dat was bijna 25 jaren geleden. De re
alisering van hetgeen in theorie moge
lijk leek, bleek echter heel wat meer
voeten in de aarde te hebben. Er waren
heel wat jaren voor nodig voordat men
het researchstadium kon laten overgaan
in het productiestadium. De eerste kern
centrale in Europa kwam in 1958 ge
reed, nabij Galder Hall in Engeland.
Eigenlijk ging het hier ook nog om
een experiment. Het was een reactor
met een slecht beperkt vermogen, voor
namelijk gebouwd om ervaringen op te
doen met het produceren van electrici-
teit met behulp van de warmte, welke
door de kernreacties wordt geleverd. De
Engelse centrale en het tiental andere
atoomcentrales, dat inmiddels in andere
Europese staten (Duitsland, Frankrijk,
Italië en België) is neergezet, zijn van
een type, dat nu al weer stefk verou
derd is. Het opbouwschema van Eura
tom gaat er van uit, dat het merendeel
van de toekomstige centrales van een
nieuw type zal zijn (de zogenaamde
„broedreactoren", die hun eigen nu
cleaire brandstof maken).
De eerste energiereactoren gaven maar
weinig rendement. Van alle energie,
welke in het kostbare uranium is opge
sloten, werd slechts 0,3 pet. gebruikt.
De „broedreactoren" geven een veel be
ter resultaat. Berekend is, dat aan een
ton uranium in dit type „verstookt"
evenveel warmte kan worden onttrok
ken als afin anderhalf miljoen ton steen
kolen. Dit biedt een ruime mogelijkheid
ook goedkope energie te leveren, Neder
land heeft het plan gehad om nabij
Dodewaard in de Betuwe een centrale
van vijftig megawatt te bouwen. Bet
zou een atoomcentrale worden van het
ouderwetse type, waarbij het rendement
dus vrij laag zou zijn. De kosten van de
geproduceerde stroom, waarop dan de
Betuwse strijkijzers en stofzuigers zou
den moeten werken, zouden veel hoger
zijn dan de prijs van de stroom, die
wordt geleverd door gewone centrales,
die steenkolen gebruiken. Ongeveer
f 4,80 tegen f 3,24 per kwH.
Atoomcentrales van het nieuwe type
zouden echter sterk kostenbesparend
werken in plaats van duurder te zijn.
Euratom heeft berekend, dat de samen
werkende landen, na uitvoering van
het ambitieuze programma, zelfs 8,2 mil
jard gulden zouden besparen op de
electriciteitsproductie.
De gil sterft weg. Een auto snort voor
bij. Het weer dag. De twintigste eeuw
met al zijn vernuft verdringt met hoe
kig licht de tijd roofridders. Een
luisterrijk verleden maakt plaats voor
een zakelijk vandaag. Het lege spookach
tige boerenhuis, eens een warme her
berg voor kooplieden op doorreis en ja
gers. wordt een modern café-restaurant
in oud-Hollandse stijl. De heer J. Pool,
caféhouder uit Emmercompascuum heeft
het met bijgebouw en 7 hectare grond
gekocht en is sinds dinsdag 22 juni bezig
om het bijgebouw, waar vroeger paar
den en wagens werden neergezet zo te
restaureren dat het over een week of zes
kan worden geopend.
Voor de verbouw van het hoofdgebouw
zijn de vereiste vergunningen nog niet
gegeven. Op de tekeningen kunnen nog
wijzigingen komen. Vast staat wel dat
het gebouw uiterlijk niet veel zal veran
deren. De omliggende grond zal als kam
peerterrein worden ingericht.
Zo zal de oude herberg de Hongerige -
Wolf, die honderd vijf tig jaar geleden al
werd genoemd, herleven, Romantischer
is nog, dat in het moderne bedrijf een
fijne legende voortleeft, waarin ver
moedelijk fantasie en werkelijkheid ge
raffineerd verweven zijn.
j In de geschiedenis waarom het hier
gaat spelen twee riddergeslachten een
rol, namelijk die van kasteel Eërde en
I kasteel Collendoorn. In het laatstgenoem
de huis woonde Herman van Stove, ge
trouwd met Agnes, erfdochter van Col
lendoorn.
Volgens de overlevering hadden zij twee
kinderen: Rudolf en Kunegonde. Op kas
teel Eerde woonde de roofridder Ever
hard van Essen, die was getrouwd met
Mathilda. Hun enige dochter heet Ida.
Wanneer we weten dat Rudolf verliefd
is op Ida, ondanks dat zijn zuster Kune
gonde hem steeds voorhoudt dat Ida niet
meer dan achting voor hem voelt, kan
de geschiedenis beginnen.
Ida is precies wat wij ons van een
middeleeuwse jonkvrouw voorstellen: 'n
schone, trotse en wat preutse dame.
Met een gracieus gebaar neemt zij
haar rokken bij elkaar en bestijgt, ge
holpen door een dienares het paard, dat
haar naar Collendoorn zal brengen. De 1
lucht is koud maar zuiver. De bossen
dringen dicht op de oude Hessenweg aan.
Op de plaats waar later de herberg
de Hongerige Wolf stond, wordt het
paard ineens schichtig. Angstig weigert
het zijn schone meesteres te gehoorza
men. Dan treft een rauw geblaf haar
oor. De wolven. Ze verstijft van schrik.
Ze kent verhalen van lieden die oog
in oog met de bloeddorstige monsters
hebben gestaan, maar zélf heeft ze er
nog nooit een gezien. Tijd om na te den
ken heeft ze niet. Terwijl het paard zich
hinnikend op de achterbenen verheft
schieten ze als pijlen uit het bos te
voorschijn. Alles wordt Ida bloedrood
voor de ogen. Ze valt, de opengesperde
muil van de grootste wolf is vlak bo
ven haarDan wringt ze een kreet
uit haar droge keel, die tot ver in het
bos moet reiken.
Rudolf, onze zwierige held, wist dat
zijn geliefde naar Collendoorn zou gaan.
Hij rook zijn kans om haar heimelijk
te ontmoeten. Te paard begaf hij zich op
weg vanuit Eerde in noordoostelijke rich
ting. Terwijl hij vrolijk door het bos
voortdraaft hoort hij plotseling een vre
selijke gil. Ida, gaat het door hem heen.
Hij stuurt zijn paard in de richting
van het geluid en staat plotseling voor
een afschuwlij k toneel.
Ida ligt in een wanordelijke toestand
op de grond, half onder het briesende
paard. D'e grootste wolf heeft zijn likke
baardende muil vlak bij haar mooie
gezicht. Rudolf handelt snel. In een flits
trekt hij zijn zwaard. Even een korte
aarzeling. Missen betekent Ida's dood.
Hij mist niet. De wolf wordt juist op
de goede plek getroffen. Nog even brult
het beest, dan zakt het krachteloos in
een. Ida is gered.
Voldaan steekt Rudolf zijn zwaard weg.
Ridderlijk begeleidt hij zijn geliefde naar
Collendoorn. Haar ouders zijn stomver
baasd. Nadat Ida hun het verhaal van
haar redding heeft vertelt smeedt Rudolf
het ijzer nu het toch heet is. Hij vraagt
de ouders toestemming voor een huwelijk
Ida zelf vindt een levensverbintenis met
de erfgenaam van het kasteel Eerde
een wel wat grote prijs, maar ze begrijpt
dat ze nu niet ondankbaar mag zijn. Ze
stemt in een huwelijk toe en ooi? haar
vader geeft het jawoord.
Wellicht zou het huwelijk gesloten zijn
als niet de moeder van Rudolf roet in het
zo geurige eten had gegooid door het ja
woord te weigeren. Moeder Agnes had
een ongelukkig huwelijk. Zij wil dat haar
zoon liever besparen, zo zegt zij. Maar
de Rappere Rudolf verzet zich. Het eni
ge dat hij ermee bereikt is dat zijn moe
der hem in de kerkers van Erde laat
opsluiten.
In die dagen pleegde de heer Van Coe-
vorden een roofoverval op Zwolse koop
lieden. Zwolle eiste daar genoegdoening
voor in de vorm van een geldsom. De
heer Van Coevorden vroeg zijn neef Eg-
bert van Ruinen om het geld voor hem
naar Zwolle te willen brengen.
Deze Egbert van Ruinen was niet al
leen een neef van de heer Van Coevor
den maar ook van onze Rudolf. Rudolf
was net weer uit de kerkers vrijgelaten,
toen Egbert van Ruinen hem vroeg om
hem naar Zwolle te vergezellen. Moeder
Agnes zag daar geen kwaad in, Rudolf
zou nu wel getemd zijn.
Bij Damsholte sprong er een gemasker
de bandiet uit de struiken tevoorschijn
en dwong Egbert van Ruinen en Rudolf
het geld af te geven. Het draaide uit op
een hevige vechtpartij. Egbert werd neer
geslagen.
Toen Rudolf de bandiet een pracht
klap wilde geven herkende hij in deze
zijn schoonvader Everhard van Eerde
Hij probeerde de klap nog in te hou
den, maar er zat al te veel vaart ach
ter.
De ontmoeting eindigde echter met
handjesscl udden. Everhard vergaf zijn
aanstaande schoonzoon graag de klap en
de 2 sloten vriendschap. Agnes op Col
lendoorn, moeder van Rudolf, kon deze
slag niet verwerken, ze werd 1 ankzinnig
en maakte daarmee de weg vrij voor een
huwelijk tussen Rudolf en Ida.
Een vrolijke familie van Collendoorn
trof voorbereidingen voor het huwelijk.
Rudolf was de gelukkigste man van de
wereld. Ida wellicht de meest gelaten
bruid. Ze verzette zich niet. Wat gaf het,
maar ze kon haar hart niet aan haar
aanstaande man schenken.
Niets kon er nu meer verkeerd gaan.
Niels zou er verkeerd zijn gegaan, als
niet pater Thomas uit Den Ham ten tonele
war verschenen. Met een grafstem
t ij de lij k met
1 JAARGETIJDE
SPELDJE
Uit serie van 4
i) tube van f 1.-
In ons blad van de vorige week stond
in de advertentie betreffende de Vakan
tiesluiting van dc gezamenlijke winke
liers vermeld dat de Gebr. Veldhuis, La-
renseweg hun winkel zullen sluiten van
30 augustus tot 9 september a.s.. Dit is
niet juist. De gebr. Veldhuis zijn wegens
vakantie gesloten van 30 augustus tot en
met 4 september a.s.
Sinds zeer korte tijd kent het IJsselmeerstadje Harderwijk als eerste plaats
in West-Europa een Dolfinarium. Dit is een vrij groot bassin, waarin een
aantal dolfijnen rondzwemmen, die allerlei kunstjes geleerd kunnen worden.
De dolfijnen in Harderwijk zijn nog niet zover dat ze hoog uit het water
kunnen opspringen, maar dat komt nog wel. Dr. W. Dudok van Heel (foto),
wetenschappelijk hoofd van het Dolfinarium, zal ze geduldig dresseren. Hier
steekt een van deze merkwaardige dieren juist zijn kop boven water om
een visje te verschalken.
