Gestoorde bejaarden worden
in Hellendoorn verpleegd
Over één jaar zijn 110
plaatsen beschikbaar
JE yRSJHEID" HAD EEN GOED JAAR
ANDERE KOERS VOOR SANATORIUM
Ondanks belangrijke investeringen
N.V.V.-ers bezochten
A'dam en de bollenvelden
Autobotsing
De duiven vlogen weer
Waar jeugd was
is nu ouderdom
Volgend jaar
Geselecteerd
Toch goedkoop
Geïnspireerd
Drie fasen
Open Deur bijeenkomst
Saterdag 1 mei 1965
nOLTENS NIEUWSBLAD
Het reeds gedeeltelijk verbouwde, voor
malige hoofdgebouw van het Sanatorium
herbergt thans reeds 49 bejaarden die
daar een goed tehuis hebben gevonden.
In het voormalige hoofdgebouw zijn de
dag- en slaapverblijven ondergebracht,
die hoewel eenvoudig, een keurig en goed
verzorgde indruk maken.
Toiletten en wasgelegenheid zijn gemaks
halve naast de slaapkamers voor resp.
4, 6 tot 8 personen gelegen, terwijl in het
gebouw tevens een recreatiezaal en een
zaaltje voor creatief werk aanwezig is.
Langs de gehele voorzijde van het gebouw
is een ruime en lichte wandelgang, terwijl
straks, als het mooie weer aanbreekt, de
bejaarden ook in de grote tuin, die men
bezig is aan te leggen, terecht kunnen.
In deze tuin zal binnenkort ook een vo
lière worden geplaatst, die eveneens een
welkome verstrooiing en ontspanning zal
geven.
Krönnenzommer
Interieuropname
De naam Krönnenzommer wekt asso
ciaties met de naam van de bekende Hel-
lendoornse dichteres Johanna van Buren,
die in 1962 is overleden. In een van haar
dichtbundels. Krönnenzommer, staan tal
van juweeltjes van dichtkunst vermeld
w.o. ook een met deze titel.
Daarom vinden wij deze naam bijzonder
karakteristiek en als het ware een pos-
thume hulde aan deze dichteres, voor de
wijze waarop zij zo dikwijls met piëteit en
gevoel voor menselijkheid en naastenlief
de haar gedichten heeft geschreven.
Aan de Westzijde is men nu ook reeds
druk bezig, terwijl men in het najaar het
voorste gedeelte, bij de voormalige hoofd
ingang wil verbouwen, zodat men tegen
het volgend voorjaar het gehele plan
„rond" hoopt te hebben.
De Coöp. Zuivelfabriek „De Vrijheid"
heeft over het afgelopen bedrijfsjaar re
delijk goede resultaten geboekt. Ondanks
belangrijke investeringen in 1964 voor
modernisering van de kaasmakerij en
verdere automatisering van het bedrijf
kon, bij een melkgeld van f 3.971.126,- uit
eigen exploitatie, f 300.000,- boven de
GOZ-prijs aan de leden worden uitge
keerd. Daarmede ligt zij niet aan de kop
in vergelijking met andere fabrieken,
maar behoort zij zeer zeker ook niet tot
de bedrijven met de laagste uitkeringen.
Eén en ander bleek uit de bespreking
van de jaarrekening in de ledenvergade
ring, welke maandagavond in het Sta
tionskoffiehuis van de heer M. Kalfster-
man, onder voorzitterschap van de heer
J. H. Sprokkereef, gehouden werd.
ïn 1964 moest gewerkt worden onder
bijzondere omstandigheden, verklaarde
de heer Sprokkereef, en heeft men maar
een half jaar kunnen profiteren van de
betere outillage van het bedrijf; deson
danks kon toch een behoorlijke nabeta
ling worden gedaan.
Richtprijs teleurstellend.
De in de eerste maanden van 1965
vastgestelde richtprijs noemde de heer
Sprokkereef teleurstellend. Wie de pro
blematiek heeft gevolgd, weet, dat door
de EEG in januari een gemeenschappe
lijke richtprijs zou worden vastgesteld.
Daar is niets van gekomen, maar wel
werd een afwijkend voorstel aanvaard,
waarbij de verschillen in de melkprijs
voor de helft zijn verminderd, om een
prijstoenadering te verkrijgen tussen
f 30,77 en f36,20 per 100 kg. Dat beteken
de, dat .Frankrijk de melkprijs kon op
trekken en Italië naar beneden moest,
maar het betekende ook, dat de Benelux
en Duitsland gelijk moesten blijven. Er
is toen 32 ct. als richtprijs uit de bus ge
komen, waarmede de boer zelfs moeilijk
een CAO-loon kan behalen.
De concentratie van de bedrijven gaat
nog steeds door. De voorzitter wees in
dit verband op de Condenz, Comego en
Berkelstroom en sprak de hoop uit, dat
de fusie van de toporganisaties betere re
sultaten zal opleveren.
De goedkeuring van de jaarrekening,
die door de directeur, de 'heer C. Broers-
ma, uitvoerig werd toegelicht, leverde
geen moeilijkheden op. De balans ver- I
meldt een eindbedrag van f 1.295.608,22,
waaronder een ledenkapitaal van
f 146.000,-. De verkoop van melk en
melkprodukten neemt nog steeds toe. Dit
jaar werd een wijk verdeling ingevoerd,
die redelijk goed geslaagd is. De uitbrei
ding van het dorp is "échter niet over alle
venters gelijkmatig verdeeld.
Uit hetjaarverslag van de directeur
bleek, dat de melkaanvoer over 54 we
ken 17.140.064 kg. bedroeg (vorig jaar
16.191.00 kg.). Het gemiddeld percentage
vet bedroeg 3.67 pet. (v.j. 3,66 pet.), de
gemiddelde melkprijs uit eigen exploita
tie bedroeg f23,17 (v.j. f 19,68). De aan-
voerkosten zijn dalend en bedroegen
f 1,07 per 100 kg. melk. De totale onkos
ten bedroegen f 4,78 per 100 kg.
Het aantal leden bedroeg op 1 januari
1965 452 en 44 leveranciers. De produk-
tietoename bedroeg 15 pet. Er werden
geproduceerd: 143.391 Gouda kazen v.v.,
310 Edammer 40 plus en 1111 randka-
zen met een opbrengst van f 3.960.398,13;
161.325 kg. melkpoeder, opbrengst
f 197.063,50. De opbrengst van melk en
melkprodukten inclusief 372.568 kg. room
bedroeg f 1.044.627,45.
Stijgende melkaanvoer.
De melkaanvoer was vanaf januari 6
pet. hoger dan het vorige jaar, hetgeen
niet alleen in Nederland, maar in alle
West-Europese landen het geval is. De
heer Brcersma was dan ook niet optimis
tisch gestemd over het behoud van een
richtprijs van 32 cent.
Naar aanleiding van een vraag of
f 100.000,- bespaard is op de verbouw
kosten, deelde de directeur mede, dat het
destijds toegestane krediet ad f 600.000,-
niet was gebaseerd op een bindende be
groting. Tijdens het wachten op de rijks
goedkeuring zijn tal van proeven geno
men, waardoor een belangrijke rationa
lisatie mogelijk was, waardoor belang
rijke besparingen konden worden ver
kregen. Er komen doorlopend besturen
en directeuren, waaronder zelfs buiten
landers, kijken naar de modernisering
van het bedrijf. Met minder mensen
wordt meer geproduceerd.
Na de goedkeuring van jaarrekening
en verslag bracht de heer Sprokkereef
directeur en personeel dank voor de be
haalde resultaten.
Op een suggestie uit de vergadering
om de leden in de gelegenheid te stellen
de vernieuwing in de fabriek te bezich
tigen, werd besloten dit aan het bestuur
over te laten. Het volgend jaar bestaat
de fabriek 62 jaar en dit zou een goede
aanleiding zijn voor een initiatief in de
ze.
Tenslotte werd nog medegedeeld,- dat
binnen afzienbare tijd nog een nabeta
ling van f 0,50 per 100 kg. melk zal vol
gen uit het zuivelfonds.
Een groot aantal leden van de bij het
N.V.V. aangesloten vakorganisaties maak
te zaterdag een tocht naar Amsterdam,
ter bezichtiging van het nieuwe bonds-
gebouw, dat een grote indruk maakte op
de bezoekers. In de cantine werd koffie
geserveerd en werden de meegebrachte
boterhammen genuttigd.
Na de bezichtiging werd met Berg
man's rondvaartdienst een gedeelte van
de Amsterdamse haven bezichtigd, waar
na men met chauffeur Lammers van de
O.A.D. een tocht langs de bollenvelden
maakte naar Lisse en Sassenheim.
Het bloemencorso op zijn terugtocht
met de prachtige praalwagens werd door
allen zeer bewonderd. Hier hebben de
thuisblijvers wel wat gemist.
Op de terugtocht werd in Apeldoorn
de reis onderbroken voor het diner en
een gezellig samenzijn.
Het weer was de reizigers de gehele
dag gunstig gezind, zodat men zeer vol
daan over het gebodene omstreeks 23.00
uur weer in Holten arriveerde.
In de Gaardenstraat had dinsdagmor
gen een botsing plaats tussen twee per
sonenauto's, waarbij de wagen van de
heer M. K. uit Holten zodanig werd. be
schadigd, dat zij wel kan worden afge
schreven. De bestuurder had in de bocht
aldaar te veel aandacht voor de aan de
zijde van de Boerenleenbank geparkeer
de .auto's, zodat hij de tegenligger, be
stuurd door de heer J. W. V. uit Nijver-
rial, niet tijdig genoeg opmerkte. Diens
wat zwaardere voertuig liep eveneens
behoorlijke averij op. Verzekering dekt
de schade.
Zaterdag nam de postduivenhouders-
vereniging „De Bergvliegers" met 132
duiven deel aan de eerste vlucht in het
seizoen vanaf 's-Hertogenbosch. Afstand
101 km. Lossing 12.00 uur. Aankomst eer
ste duif 13.16.57.
De uitslag luidde als volgt: 1 en 25 H.
van Beek 13.16.57; 2, 9 en 22 G. Veldhuis
13.17,12; 3 en 4 G. Steunenberg 13.17.23;
5, 11, 18, 20 en 21 J. W. Willems 13.19.53;
-6. 13, 29, 32 L. Gazan; 7, 16, 19 en 26 C.
\vReeves; 8, 23, 27, 30 en 33 D. Muller;
10, 12, 17 H. J. Aaftink; 14 W. v. d.
Pluym; 15. 28, 31 H. Wansink en 24 J.
Paalman (Look).
HELLENDOORN In het sanatorium te Hellendoorn worden op
het ogenblik 49 gestoorde bejaarden verpleegd. Het is de aanloop tot
een afdeling voor gestoorde bejaarden, die naar men1 hoopt medio vol
gend jaar 110 van dergelijke bejaarden een goed tehuis en een even
goede verzorging zal bieden.
De naam van dit in ons gewest voorlopig nog unieke centrum is zeer
toepasselijk, namelijk „Krönnenzommer" tevens de naam van de ge
dichtenbundel en het bekendste gedicht daaruit van de Hellendoornse
dichteres Johanna van Buuren, waarin zij de herfst bezingt.
„Krönnenzommer" heet het thans voor een deel verbouwde voor
malige hoofdgebouw van het sanatorium in Hellendoorn. De volgende
bouwfase omvat de rest van het gebouw en de derde fase de bouw van
een ziekenafdeling.
Dat overstappen op de verzorging van
gestoorde bejaarden is een logisch gevolg
van de sterke afneming van het aantal
tbc-patiënten. Tbc is is onze samenleving
gelukkig een verdwijnende ziekte. Dc
statistieken leren ons dat deze ziekte -
eens de gesel der mensheid - in ons land
elk jaar met ongeveer 10% afneemt.
Als gevolg van die sterke afneming
waren in het sanatorium te Hellendoorn
in de loop der jaren ernstige exploita
tie-tekorten ontstaan.
De plannen voer de verzorging van
gestoorde bejaarden namen snel vorm
aan na gesprekken met de verschillende
overheden.
In ons gewest voelt men in dat op
zicht niets voor concentratie, dus zul
len er, als de provinciale plannenmakers
hun zin krijgen, in de komende jaren el
ders nog twee van dergelijke centra voor
gestoorde bejaarden verrijzen.
De eerste zes bejaarden werden vrij
wel geruisloos in Hellendoorn opgeno
men op 15 oktober van het vorig jaar.
Ook nu is er nog weinig officieels, hoe
prettig en smaakvol de reeds verbouwde
afdeling er ook uitziet. De officiële ope
ning zal vermoedelijk in het midden van
het volgend jaar zijn beslag krijgen,
maar zekerheid daarover bestaat ér nog
niet. Eerst moet de gehele afdeling go-
reed zijn, eerder is er geen reden tot
feestgedruis, meent de leiding van het
sanatorium terecht.
De verbouwing wordt uitgevoerd on
der leiding van de architect .1. Leewis uit
Boekelo. In dat hoofdgebouw was eerst
de kinderafdeling van hot sanatorium
gevestigd. Dat er voél vraag is naar ver
pleging van gestoorde bejaarden,'betvij
zen de bewoners van „Krönnenzommer".
Zij leven er in een besloten wereldje,
waar zij in de rondlopende gang kunnen
wandelen, in het dagverblijf op een ge
makkelijke stoel kunnen zitten of, zo
mogelijk lichte werkzaamheden kunnen
verrichten. Bij mooi weer kunnen zij in
de tuin wandelen. In die tuin komt een
grote volière en ook dat zal bijdragen
tot gezelligheid.
Er zijn kleine slaapzalen, maar ook
daar is gestreefd naar beslotenheid en
rust. Het gaat hier immers om bejaar
den die zich thuis niet meer kunnen
handhaven.
Zij worden geselecteerd door de pro
vinciale psychiatrische dienst. Zij eisen
extra zorg en in de kleine behuizingen
van tegenwoordig wordt dit al heel gauw
moeilijk. Het zijn geen bedpatiënten.
Daarom tracht men deze bejaarden op
een zo menswaardig mogelijke wijze be
zig te houden. Er wordt bewust ge
streefd naar ambulante bejaarden.
Financieel gezien is die verbouwing
een goede oplossing. De kosten komen,
zoals het er thans uitziet, op ongeveer
f 10.000 per bed. Voor een gloednieuw
te bouwen inrichting van dat soort re
kent men ongeveer i' 50.000,- tot 60.000.-
per bed.
Maar zo goedkoop en zo eenvoudig als
het eruit ziet is het in Hellendoorn toch
niet, want zo goedkoop komt men er
niet af. De koekomstplannen bewijzen
dat. Op het veilanglastje slaan moderni
sering van het kantoor, verbetering van
het magazijn, straataanlcg op het terrein
en de bouw van een nieuw zusterhuis
met tachtig bedden. De bouwkosten van
dat zusterhuis alleen al worden begroot
op ongeveer één miljoen gulden.
Toch blijft men aan de goedkope kant,
want als alles voltooid is komen de kos
ten per bed voor de bejaarden op ;ond
f 25.000,- en dat is toch nog altijd de
helft van de geldende (nieuwbouw)norm.
Maar terug naar de bejaarden. Zij
hebben binnen het gebouw, dus in gan
gen, zalen en tuin vrijheid van beweging.
Zij leven daar in 'n besloten wereldje,
aangepast aan hun toestand. De deuren
naar de vrije wereld zijn gesloten, ten
minste voor de meesten.
Er bestaat echter mogelijkheid om 'n
dagje naar hun kinderen te gaan als hun
toestand dat toelaat. Bezoek is er twee
maal per dag en er zijn aardige kleine
kamertjes waar zij hun bezoek kunnen
ontvangen. Ook bij verjaardagen wor
den die ruimten gebruikt.
Het gebeurt wel dat. dc toestand van
zo'n bejaarde aanmerkelijk verbetert. In-
dien de verbetering zodanig is, dat de
patiëpt zich buiten in de maatschappij
kan handhaven, adviseert de 'provinciale
psychiatrische dienst- Er wordt onder
zocht of de ruimte bijvoorbeeld bij de
kinderen thuis voldoende is. Is dat zo,
dan gaat zo'n bejaarde naar huis.
Overdag is het gezelschap in ..Krön
nenzommer'' gemengd. Mannen en vrou
wen zitten er gezellig bij elkaar,
's Nachts echter slapen zij gescheiden.
Men houdt de bejaarden er zo goed mo-
ziekenverzorgster zorgt dat alles
in goede orde verloopt. Buiten, op
de voorgrondontluiken de lente-
bloemen. De achtergrond bestaat
uit een decor van hoogopgaand
naaldhout
gelijk bezig en overdag klinkt er in de
dagverblijven prettige lichte muziek, als
kalme achtergrond voor die zo moeilijk
te verzorgen levensavond. In Friesland
bouwden provincie en gemeenten een
centraal tehuis voor gestoorde bejaar
den, „Nieuw Toutenburg" in Noord Ber-
gum. Het werd in 1958 geopend.
„Krönnenzommer" is qua inrichting op
.dit centrum geïnspireerd. H"l zal uit
eindelijk 1/3 van de capaciteit krijgen
van het Friese centrum, want dat is op
de duur bestemd .voor 800 gestoorde be
jaarden.
In het sanatorium te Hellendoorn wor
den op dit moment nog 89 tbc-patienten
verpleegd. Met de afneming van 't aan
tal patiënten stijgen de exploitatiekosten
van bijzondere voorzieningen die de ver
pleging van tbc-patïënten nu eenmaal
met zich brengt.
De tekorten in de exploitatie namen
schrikbarend toe. Men heeft nu de op
lossing gevonden om weer tot een ren
dabele exploitatie te komen, al zal het.
nog wel enkele jaren duren eer de reeds
ontstane tekorten zijn weggewerkt.
Ook de financiering van dc verbou
wing baart zorg. want geld is duur te
genwoordig. In het sanatorium blijft de
leiding echter optimistisch. Men bouwt
voort op wat reeds werd verricht-
De eerste fase van de bouw voor de
verpleging van gestoorde bejaarden is
achter de rug. Tegen het eind van dit
jaar hoopt men de tweede fase te heb
ben voltooid. Dc der-de fase, ccn zieken
afdeling voor de bejaarden, hoopt men
omstreeks het midden van hel volgend
jaar gereed te hebben. Dan heeft Over
ijssel de eerste inrichting van dat soort.
Er zullen er nog twee moeten volgen
Naast allerlei andere problemen geeft
vooral de personeelsvoorziening de lei
ding zorg. Het gaat hier niet om leer
lingverpleegsters, maar om „leerling-
ziekenverzorgsters", die na een oplei-
dingslijd van twee.jaar, het diploma zie-
kenveizorgsters kunnen behalen Maar
ook in dat opzicht blijft men in Hellen
doorn optimistisch
Waar eens kinderen werden verpleegd,
bedreigd door een afschuwelijke long
ziekte. verblijven nu gestoorde bejaar
den. De longziekte werd door de medi
sche wetenschap vrijwel bedwongen. Er
kwamen andere medische problemen
voor in de plaats. Het accent is thans -
typisch teken van onze tijd verlegd
van jong naar oud
In het gezellige dagverblijf zitten
mannen en vrouwen gemoedelijk
bijeen. Een behulpzame leerling-
De zondagavond in de Ned. Hervormde
Kerk op initiatief van de „Jonge Kerk"
der Hervormde Gemeente gehouden
„Open Deur"-bijeenkomst heeft zich mo
gen verheugen in de belangstelling van
zeer velen, in 't. bijzonder in de belang
stelling van een flink aantal jongelui.
Catecheet Schellevis sprak in deze bij
eenkomst, na eerst gelezen te hebben
het bijbelgedeelte 2 Koningen 5 815,
over het onderwerp: „Een Paardenmid
del".
In samenzang werden voor de aanvang
van de dienst enkele bekende geestelijke
liederen gezongen, o.a. „Heer, ik hoor van
rijke zegen". Medewerking werd verleend
door de heer Gerhard Hekman te Nijver-
dal. Hij zong met orgelbegeleiding van
Anton Koopman een viertal liederen,
w.o. „Al de weg leidt mij mijn Heiland"
en „Jezus is wachtend".
De dienst werd besloten met het zin
gen van het bekende lied „Waarheen,
pelgrims, waarheen gaat gij?".
