S§
Indonesië verlaat de Merenigde Naties
«fc-èil
Jan Adriaanszoon Leegliwater
Van het erf der Kerk
VEELZIJDIG PIONIER:
Metselaar, schrijnwerker, klokkenmaker, molenbouwer,
architect, publicist en tovenaar
Later nag
1965
HOLTENS NIEUWSBLAD
Indonesië heeft officieel gebroken met
de Veren. Naties. Op oudejaarsdag heeft
president Sukarno gezegd, dat zijn land
■uit de Verenigde Naties zal treden wan
neer Maleisië zijn plaats in de Veilig
heidsraad zal innemen. Vorig jaar was al
beslist, dat Maleisië na een jaar de zetel
van Tsjecboslowakije zou overnemen. In
donesië had toen niet tegengestemd. Maar
in het afgelopen jaar heeft Sukarno zijn
„confrontatiepolitiek" tegen het gehate
Maleisië verhevigd. Hij stuurt ook regel
matig infiltranten naar Maleisië.
Toch is Maleisië vermoedelijk niet het
enige motief van Sukarno om de Ver
enigde Naties de rug toe te keren. In de
visie van Sukarno zijn de Verenigde Na
ties steeds te zeer beheerst geweest door
de tegenstelling tussen communistische
en niet-communistische landen, waardoor,
volgens zijn oordeel, de voor hem belang
rijker tegenstelling tussen kolonialisti
sche en jonge, vrije mogendheden te zeer
gemaskeerd werd. De oude kolonialisti
sche mogendheden hebben, zo meent hij,
van de tegenstelling communisme en niet-
communisme misbruik gemaakt om haar
invloed in de oude koloniale gebieden
weer te herstèllen. Als typisch voorbeeld
van dat neokolonialisme ziet hij de vor
ming van Maleisië (Malakka, Singapore
en iNoord-Borneo) onder bescherming
vair Engeland. Het feit, dat een dergelijk
land lid van de Veiligheidsraad zou kun
nen worden, is voor Indonesië het be
wijs van het toenemende reaktionaire ka
rakter van de Verenigde Naties. Het be
hoeft geen betoog, dat Sukarno bijvoor
beeld de Kongolese kwestie geheel van
uit deze gezichtshoek beziet.
Het spreekt vanzelf, dat er van het re
ferendum, dat voor eind 1969 in West-
Irian (Nieuw-Guinea) zou moeten wor
den gehouden onder auspiciën van de
Verenigde Naties, niet veel terecht zal
komen.
HOOG SPEL
Waarom echter deze scherpe maatregel,
uit de Verenigde Naties te treden, hoe kri
tisch Sukarno er ook tegenover mag
staan? Is het de angst het gezicht te ver
liezen wanneer Maleisië in de Veilig
heidsraad komt? Of grijpt hij de nieuwe
situatie aan om zich een belangrijker rol
toe te delen dan -hij tot nu toe op inter
nationaal terrein heeft gespeeld? Wil hij
de spanningen zo lateii oplopen, dat de
tegenpartij uit vrees concessies gaat
doen? Hij weet, dat Maleisië niet bijzon
der levensvatbaar is en dat het bestaat
bij de gratie van de Amerikaanse en En
gelse garanties. Engeland heeft ook al
een duizend parachutisten naar Maleisië
gezonden om alle eventualiteiten het
hoofd te kunnen bieden. Maar zal het
een grotere oorlog met Indonesië riskeren
en zal daarvoor bij het Engelse publiek
voldoende belangstelling bestaan? Bo
vendien gaat het met Zuid-Vietnam, door
Amerikaanse hulp gesteund als het Zuid-
Oostaziatische bolwerk tegen het com
munisme, voortdurend slechter. Dat
maakt de Westelijke positie in dit geboed
al wankeler.
Uit Japan komen berichten, dat com
munistisch China, dat niet in de Verenig
de Naties is vertegenwoordigd, daar For
mosa de Chinese zetel nog altijd bezet
houdt, met gedachten rondloopt samen
met Indonesië een soort tegen-V.N. op te
richten, die een zeer sterke anti-kolonia
listisch karakter zou dragen. Wanneer
Rusland de oude V.N. trouw zou blijven,
zou het zich aan de zijde van de kolonia
listen scharen, hetgeen Peking in het
touwtrekken om de macht wel gelegen
zou komen. Maar het zijn nog maar ge
ruchten.
De reakties in de zogenaamde onge
bonden wereld van de Afro-Aziatische
landen zijn niet zo gunstig voor Sukarno.
Zowel Joegoslavië als Egypte heeft al la
ten weten niet geestdriftig te zijn en ook
de Filippijnen met Indonesië gekant
tegen Maleisië betreuren de beslis
sing van Sukarno.
ARRESTATIES IN INDIA
Niet alleen hier hebben wij aanwijzin
gen, dat er overal spanningen aan het
groeien zijn, die men wat simplistisch
zou kunnen verklaren uit het verminde
ren van de angst voor een oorlog met
kernwapens. De kleinere landen, maar
ook de grotere, menen weer wat ruimte
te krijgen om het ouderwetse politieke
spel te spelen. In tegenstelling tot vroe
ger zitten de problemen nu niet zo sterk
in de Europese hoek, al hebben wij dan
De Gaulle en het Duitse probleem, maar
in Azië, waarbij China de duistere ach
tergrondfiguur is. India gevoelt zich
niet helemaal veilig; dat blijkt wel uit
de woorden van minister Nanda, dat een
groep communisten een revolutie had
moeten beginnen, welke zou moeten sa
menvallen met een nieuwe Chinese aan
val. Hij heeft dit niet verder uitgewerkt.
Wel zijn er meer dan 700 personen ge
arresteerd.
AJOEB HERKOZEN
Verkiezingen in Pakistan hebben het
mandaat van president Ajoeb, die in '58
door een onbloedige staatsgreep aan de
macht was gekomen, verlengd. Zijn te
genstander was de 72 jaar oude Fatima
Jinnah, de zuster van de grondlegger
van Pakistan, die streed voor het herstel
van een parlementaire democratie naar
Engels model, terwijl Ajoeb van het
standpunt uitgaat, dat in de ontwikke
lingslanden een presidentieel bewind be
ter op zijn plaats is. Hij kon de kiezers,
bestaande uit 80.000 leden van het kies
college, wijzen op de geringe samenhang
in de aanhang van Fatima Jinnah, waar
in men inderdaad semifascistische 'groe
peringen naast half-communistische aan
treft. Ajoeb heeft zijn steun vooral op
het platteland gevonden. De kritiek
komt van de intelligentia in de steden.
SPANNINGEN IN NIGERIA
Verkiezingen in Nigeria hebben tot
ernstige spanningen geleid. Deze groot
ste Afrikaanse staat, voor velen het toon
beeld van Afrikaanse democratie, be
staat uit vier deelstaten, waarvan het
conservatieve, Mohammedaanse Noor
den numeriek de belangrijkste is. De
daar heersende partij, de Nationale Al
liantie, maakte goede kansen op een flin
ke meerderheid bij de parlementsverkie
zingen, hetgeen uiteraard de Grote Al
liantie van oppositiepartijen, met hun
voornaamste steun in het Zuid-Oosten
bij de stam der Ibo's, mishaagde. De dag
voor de verkiezingen riep de Grote Al
liantie op tot een boycot van de verkie
zingen, wanneer deze niet zouden wor
den uitgesteld om malversaties tegen te
gaan. De verkiezingen zijn toch gehou
den, maar nu weigert president Azikiwe,
de grote man van de Ibq's, de afgetreden
premier, die uit het Noorden komt, te
benoemen. Diverse groepen eisen een re
gering van de Grote en Nationale Allian
tie, maar de Nationale Alliantie, met
haar absolute meerderheid, verzet zich
hiertegen. De spanningen in het land ne
men hand over hand toe en hier en daar
gaan stemmen op, dat de Zuidoostelijke
staat, waarin de laatste tijd veel olie is
gevonden, zich maar moet afscheiden.
Legereenheden zijn naar diverse gebie
den gestuurd omdat men ongeregeldhe
den vreest.
Op Oudejaarsavond sloot president Soe-
karno van Indonesië 1964 af met de me
dedeling uit de Verenigde Naties te tre
den omdat de Republiek Maleisië o.a. als
lid was gekozen voor de Veiligheidsraad
van de V.N.
Men verwacht dat de strijd om Ma
leisië er des te feller om zal worden.
Reeds werden Indonesische infiltranten
op zuid-west Malakka overmeesterd en
gevangen genomen door inheemse strijd
krachten.
Enkele van de infiltranten werden bij ge
vechten gedood.
De Indonesiërs worden naar een krijgs-
gevangenkamp gebracht.
Nederland is bekend in de wereld als
waterland en polderland. Een groot ge
deelte van onze bodem ligt onder de zee
spiegel. Hoe zou ons land er uit zien
zonder zijn polders, die oneindige vlakten
van vruchtbare grond, leveranciers van
een groot deel van ons voedsel? Met recht
hebben wij een belangrijk deel van onze
grond aan de elementen ontworsteld.
Het zijn onze waterbouwkundigen, die
Neerlands naam als heerser over het wa
ter, hebben groot gemaakt. Van hen is
Jan Adriaenszoon Leeghwater de geeste
lijke vader. Zijn pioniersarbeid op water
bouwkundig gebied kan niet hoog ge
noeg worden geschat en met dankbaar
heid herdenken we zijn sterfdag nu 315
jaar geleden. Dankbaar zijn we hem, om.
dat zijn durf en werkkracht ons de mo
gelijkheid schiep het rijk in Europa te
vergroten zonder andere volkeren te be
nadelen. Het droogmalen van de Zuider
zee heeft ons bewezen welke perspectie
ven er nog zijn in de strijd tegen onze erf
vijand: het water.
Leeghwater was een veelzijdig man en
zeer eenvoudig, zoals alle werkelijk groten
nu eenmaal zijn. Zijn verdiensten liggen
op velerlei gebied. Verwierf hij grote roem
met het droogmalen van polders, minder
bekend is zijn architectonische bekwaam
heid, uitgekristalliseerd in. het raadhuis
van De Rijp, waarvan hij de bouwmeester
is. Behalve dit juweeltje van oud-HollancL
se bouwkunst vervaardigde hij ook klok
kenspelen en torenuurwerken voor vele
dorpen en steden. Noemen wij de klok
ken van de Wester- en Zuiderklokkento
rens te Amsterdam, dan kan men daaruit
afleiden dat zijn kwaliteiten ook op dit
terrein nog hoog moeten worden geroemd.
Als metselaar heeft hij meegebouwd aan
de toren van de Nieuwe Kerk en het paleis
op de Dam te Amsterdam. Voorts was hij
een bekwaam schrijnwerker, terwijl hij
ook uit marmer, steen en ivoor iets fraais
wist te scheppen. Tenslotte leverde hij als
publicist tal van verdienstelijke prestaties.
Leeghwater zag. het levenslicht in 1575.
Temidden van meren, plassen en sloten
heeft hij zijn kinderjaren gesleten en al
op jonge leeftijd leefde het verlangen in
hem, die lastige- watervlakten droog te
leggen. Hij ontpopte zich als een eerste
klas bouwer van molens, die echter hoofd
zakelijk werden geconstrueerd voor het
persen van olie. Jan had al lang ontdekt,
welke mogelijkheden er waren voor die
molens, met betrekking tot de droogma-
ling en zwoegde dag en nacht aan de
perfectionering van zijn vierwiekige hel
pers. De resultaten die hij boekte met
kleine plassen waren verbazingwekkend
en hij besloot grotere werken uit te voe
ren.
Bij de boeren en vissers uit die dagen
ontmoette hij weinig geestdrift toen hij
hun zijn plannen voorlegde om de Pur-
mer, Wormer en Beemster droog te leg
gen Die meren waren visrijk en hadden
hun strategische waarde in de 80-jarige
oorlog ten volle bewezen. Men vreesde
ook de wraak der watergoden indien men
zich tegen het water zou keren.
De stormen richtten echter nogal wat
schade aan op de oever en mede dank zij
de vooruitziende blik van vele Amster
damse kooplieden, die het werk finan
cierden, kwam Leeghwater tenslotte tot
de uitvoering van zijn bemalingsplannen,
die een groot succes werden.
Modder, storm en sabotage.
De meeste moeite had men met de
Beemster, die reeds voor een groot
gedeelte drooggelegd door een plotse
ling opgestoken storm weer volliep, waar_
door men jaren van noeste arbeid in de
golven zag verdwijnen. Leeghwater ver
dubbelde zijn krachten daarop letterlijk,
door in plaats van 21 molens nu 42 van
die verfraaiers van het landschap rond het
meer te bouwen, dat toen nog Baamstria,
Bamester of Bemster heette.
Zelf werkte hij als arbeider actief mee
en dat was geen kleinigheid in die dagen.
Goede barakken waren er niet. Duizenden
arbeiders, die uit allerlei plaatsen werden
aangevoerd, wroetten dagen, maanden en
jaren in de modder. Boeren en vissers be_
dreigden hen en saboteerden de werk
zaamheden. Sociale maatregelen en ar
beidsinspecties waren dingen, waar nog
nooit iemand van had gehoord. Harde ke
rels had Leeghwater nodig, die van 's
morgens vroeg tot zonsondergang groe
ven, zwoegden en pompten, wegzakten
in de moerassen en stikten in de modder.
Met bloed en zweet is Neerlands grote
naam als waternatie geschreven. Veel van
alles is vergeten. Tientallen onzer voor
ouders hebben de strijd tegen het water
met de dood moten bekopen. Maar Leegh
water slaagde. In 1612 was zijn grootste
werk, ooit ter hand genomen, voltooid:
de Beemster lag droog aan zijn voeten.
Maar zelden is iemand tevreden. Een
voorbeeld van deze stelling is ook Leegh
water, die dikwijls tussen Haarlem en
Amsterdam reisde en dan vervuld werd
van zijn levensdroom: het droogmalen van
de Haarlemmermeer. Veel moeite heeft
hij zich getroost dit doel te bereiken. Zijn
gedachten omtrent de mogelijkheden van
uitvoering schreef hij neer in 'n opzienba
rend werk voor die dagen: „Haarlemmer-
Meer Boeck". Zijn naam ging over de ge
hele wereld. Hij reisde naar Vlaanderen,
Duitsland, Frankrijk en Zweden, maar
'kwam tenslotte weer naar Amsterdam in
1635, na in Duitsland bij een geweldige
storm ternauwernood aan de dood te zijn
ontsnapt,
In de twintiger jaren had hij Frederik
Hendrik hog even geholpen, die 's-PIerto_
genbosch belegerde en daar bijna in de
moerassen was blijven steken. De onneem_
baarheid van Den Bosch maakte Leegh
water tot een legende door al het land
rondom de stad droog te malen, waar
door men de vestiging kon bereiken, die
weldra in handen van de Prins overging.
Geheimzinnige duikproeven
Dit was het tweede contact van Leegh
water met prins Frederik Hendrik. Het
eerste dateerde uit zijn jeugd, toen hij
duikproeven demonstreerde. Zeker is, dat
hij een tijdlang onder water heeft vertoefd
waar hij enkele peren half heeft opgege
ten en op een muziekinstrument psalmen
heeft gespeeld op zodanige wijze dat de
de prinsen Maurits en Frederik Hendrik,
die in spanning op de begane grond wa
ren gebleven, konden meezingen. Nooit
heeft men kunnen uitzoeken op welke
WERELDRAAD VAN KERKEN
HULP VOOR VLUCHTELINGEN
IN INDIA GEVRAAGD
De Wereldraad van Kerken heeft door
middel van zijn afdeling voor Interker
kelijke Hulpverlening een beroep op
zijn. leden gedaan tot hulp aan Oost-Pa-
kistaanse vluchtelingen in India tot een
bedrag van 193.500. De vluchtelingen
•bevinden zich in 97 kampen, waarvan er
28 in het Assam-gebied verblijven. De
rest wonen verspreid over acht staten
van India. Dit verzoek volgt op een
noodkreet eerder dit jaar voor $60.000,
dat geheel werd toegezegd.
Verwacht werd, dat ongeveer een tien
de van de vluchtelingen voor het eind
van het jaar 1964 teruggekeerd zou zijn
naar zijn oorspronkelijke woonplaatsen,
omdat zij door de regering van Oost-Pa-
ki-stan gewaarschuwd waren, dat hun
grond verbeurd verklaard zou worden
als ze op 31 december niet terug zouden
zijn. Toch werd verwacht, dat de mees-
ten niet zouden ingaan op die waarschu
wing, temeer omdat ze nu verblijven in
een gebiedt waar de bevolking met hen
verwant is, zodat ze er gemakkelijker
opgenomen worden. In een groep kam
pen rondom Matia, waar ongeveer 65.000
vluchtelingen verblijven, hebben de Bap
tisten en Anglikanen de christelijke
vluchtelingen-gemeenschap van 8.000
mensen gesteund bij de bouw van eigen
kerken en in de geestelijke verzorging.
Deze stam-vluchtelingen, die de vruch
ten van het werk van geslachten achter
zich hebben gelaten, zijn ijverige men
sen, die er op uit zijn zich zo spoedig mo
gelijk een goede plaats te verwerven.
Daar zij zeer onafhankelijk van aard
zijn, zullen zij daar stellig met een mini
mum aan hulp in slagen. Het thans ge
vraagde bedrag is bestemd voor het op
zetten van medische diensten, van co
öperatieve weverijen, voor huisvesting,
watervoorziening en landbouwprojecten.
OPROEP TOT OVERLEG
IN ZAKEN VAN KERKBOUW
De Oecumenische Raad van Kerken in
Nederland richtte zich tot de kerkeraden
der aangesloten kerken naar aanleiding
van de gezamenlijke kerkbouwactie „Ant
woord '64" met een oproep om te streven
naar onderling overleg in zaken van kerk
bouw. De oproep luidt als volgt:
Enige weken geleden is in ons land
door negen kerken gezamenlijk een inten
sieve actie voor kerkbouw gevoerd, waar
bij door de inspanning, toewijding en viój-
gevigheid van zeer velen een groot bedrag
bijeenkwam. Door „Antwoord '64" is de
bouw van vele tientallen nieuwe kerken
mogelijk geworden.
In de Oecumenische Raad is over de be
tekenis van deze actie gesproken en daar
bij is de Raad tot enige conclusies ^ge
komen die hij graag aan U wil voorleg
gen, nu de plannen voor de kerkbouw in
de komende maanden zullen worden ter
hand genomen of reeds in een vroeg sta
dium verwerkelijking zijn.
De Raad is van mening dat deze kerk-
bouw-actie mag gezien worden als een
eerste stap van samenwerking op een
terrein, waar in toenemende mate een zo
ver mogelijk samengaan der kerken en
gemeenten dringend noodzakelijk is.
De Raad zou U dan ook willen vragen
plannen tot kerkbouw, die uw kerkeraad
wellicht heeft, zo spoedig mogelijk voor
kennisneming en nader overleg voor te
leggen aan de overige kerkeraden of
kerkbesturen in uw woonplaats van de
kerken die deelnamen aan de actie „Ant
woord '64". Gezamenlijk overleg vóór de
bouw acht de 'Oecumenische Raad van
groot belang.
Mocht dit om een of andere reden niet
of niet meer mogelijk blijken, dan dringt
de Raad er bij uw kerkeraad of kerkbe
stuur op aan die stappen te nemen die
tot een gezamenlijk gebruik van de
nieuwe kerkgebouwen kunnen leiden.
Hierdoor zullen die kerken, waarvan de
bouw mogelijk werd door de in één ge
zamenlijke actie bijeen gebrachte gelden,
op meer blijvende wijze uitdrukking ge
ven aan de wil tot samenwerking van de
negen kerken die in de actie „Antwoord
'64" deelnamen.
De Oecumenische Raad beseft dat zo-
manier Leeghwater erin geslaagd is deze
proef uit te voeren, maar men vermoedt,
dat hij vóór de demonstratie een soort
duikerklok in het water heeft neergelaten.
Na zijn terugkomst in het vaderland
heeft Leeghwater nog vele pogingen ge
daan zijn Haarlemmermeerplannen te ver
wezenlijken. Echter zonder succes. Twee
eeuwen moesten verglijden aleer men zijn
van vooruitziende blik getuigende levens
droom in vervulling deed gaan. Nochtans
kan hij terugzien op een vruchtbaar le
ven, Niet minder dan 40.000 ha vrucht
bare grond werden door zijn initiatief aan
het water ontrukt.
In 1937 werd in Midden-Beemster een
borstbeeld van Leeghwater onthuld dat
ontworpen is door D. Steenbergen. Deze
sobere hulde was geheel in overeenstem
ming met de eenvoud die deze grote Ne-
de ander kenmerkte. De grootste eer
ontving hij bij het droogleggen van de'
Haarlemmermeer, toen men een der ge
malen naar hem noemde. Terecht, want
zijn geest maalde hier reeds droog, toen
niemand nog de golven dezer miniatuur
zee durfde trotseren. Willen wij hem thans
315 jaar na zijn dood, herdenken, dan die
nen wij naast hem te zien die velen van
zijn medewerkers en arbeiders, wier naam
nooit genoemd werd, doch die door noeste
vlijt en grote offers hebben bijgedragen
tot de glorie van Nederland als een natie,
die de wateren tart en heeft overwonnen.
(Nadruk verboden)
mr. A. G.
wel aan de gezamenlijke bouw als aan
het gemeenschappelijk gebruik moeilijk
heden kunnen zijn verbonden wij zijn
in Nederland nog maar aan het begin van
de oecumenische samenwerking, 't samen
gemeente van Christus zijn maar hij
ziet daarin ook een nieuw perspectief.
Juist het regelmatig elkaar ontmoeten
ten behoeve van het gezamenlijk bouwen
en gebruiken van een nieuwe kerk kan
leiden tot een diepergaand contact en een
gezamenlijke arbeid, die het samengaan
van de plaatselijke gemeenten in belang
rijke mate kan bevorderen.
De Oecumenische Raad verzoekt U be
richten over gezamenlijke bouw en ge
bruik van de nieuwe kerken ter kennis
van de Raad te willen brengen (Malie
baan 88 te Utrecht), zodat deze in het
maandblad van de Oecumenische Raad
'Gemeenschap der Kerken' te zijner tijd
kunnen worden gepubliceerd.
De Oecumenische Raad doet graag een
beroep op alle kerkeraden, kerkbesturen
en gemeenten in de eerste plaats op die
van de Raad aangesloten kerken om
in deze alle vindingrijkheid en geloofs
moed aan te wenden, opdat er in Neder
land nieuwe vormen, van samenwerking
groeien terwille van de ene dienst aan
de ene God en Heiland, Jezus Christus, de
Heer der Kerk, de Hoop en het Licht van
de wereld.
Namens de Oecumenische Raad
van Kerken in Nederland,
E. J. Beker, voorzitter
P. J. Jans, viee-voorzitter
S. M. Holsteijn, secretaris
H. Mulderije, penningm.
J. J. Legêne, assessor
SOVJET-UNIE
ATHEÏSTISCHE ENCYCLOPEDIE
VERSCHENEN
In Moskou is een kleine encyclopedie
van het wetenschappelijk atheïsme ver
schenen, de eerste in zijn soort, uitgege
ven door het Instituut van Wijsbegeerte
aan de Academie van Wetenschappen. Er
zijn bijdragen in verwerkt van 83 mede
werkers van filosofische en atheïstische
instituten in de Sovjet-Unie, in Europa
en in Azië en ook van het Historisch Mu
seum voor Godsdienst en Atheïsme in
Leningrad. Ongeveer 1500 'begrippen
worden in deze encyclopedie omschreven.
Een aantal mogen wij hier enigszins ver
kort weergeven.
Amen - Deze uitdrukking, afkomstig
uit het oud Hebreeuws, geeft het eind
van het gebed aan en bevestigt en ver
sterkt als het ware de inhoud daarvan.
Het heeft het karakter van een magisch
toverwoord.
Het Leger des Heils - Een internatio
nale christelijke en filantropische orga
nisatie, die bestaat uit„soldaten", „offi
cieren", „adjudanten", aangevoerd door
een „generaal" (William Booth, 1865) en
met hoofdkwartier in Londen. Op mili
taire leest geschoeid heeft de organisa
tie ten doel de Christelijke vroomheid
aan te moedigen, onafhankelijk van an
dere confessies en godsdienstige propa
ganda te voeren onder het proletariaat
van de Londense achterbuurten.
Talrijke vertakkingen van het Leger
des Heils bestaan overal. De bourgeoisie
beschouwt die als een apparaat in de
strijd tegen de anarchie en de geest van
ongehoorzaamheid, die in de wereld
heerst. Tegenover de verleende hulp
moeten de armen deelnemen aan be
paalde godsdienstige samenkomsten. Het
Leger des Heils exploiteert de ellende
van de onderdrukte klassen onder het
kapitalistisch systeem door godsdienstige
huichelarij te combineren met de machts
wellust van een sergeant-majoor. Het
Leger des Heils werkt in tal van kapita
listische landen.
De Wereldraad van Kerken - ....Meer
dan de helft van het jaarlijks budget
wordt gedekt dooi' bijdragen van ker
ken in de Verenigde Staten. Typerend
was, dat de oprichtingssamenkomst van
de Wereldraad van'Kerken (gehouden in
Amsterdam in 1948 met als thema: „De
wanorde der mensen en Gods plan")
naar wegen zocht om de communistische
beweging omver tc werpen en de wereld
beschouwing van het dialectische mate
rialisme. Openlijke kritiek van bepaalde
aspecten van het kapitalisme ging 'hand
in hand met verdediging van het begin
sel van privé-eigendom.
Het thema van de tweede Assembly
(Evanston) was: „Jezus Christus, de hoop
der wereld". Resoluties van deze Assem
bly lieten duidelijk de kapitalistische
aspiraties van de leiding zien. Druk van
de gelovigen veroorzaakte echter een
vredes-verklaring
Gebed - Hierin richten de gelovigen
zich tot bovennatuurlijke machten (gees
ten, goden enz.), uitgevonden door gods
dienstige (fantasten, samen met bezwe
ringen en klaagliederen. Het gebed is
een integrerend deel van de christelijke
eredienst. Het komt voort uit primitieve
magische toverformules, die hun grond
daarin vinden, dat gemeend wordt, dat
de bovennatuurlijke machten door deze
formules kunnen worden beïnvloed
De predikers van alle godsdiensten
(Boeddhisme^ Jodendom, Christendom
en Islam) schrijven wonderbaarlijke
krachten toe aan de gebedspraktijk en
beweren, dat de gelovige gemeenschap
kan hebben met God door het gebed en
Hem, de Eeuwige, Alwetende, Onveran
derlijke kan bewegen om .zijn plannen te
veranderen.
