Nederlandse kruiser met
electronische zenuwen
Regering denkt aan 2 maanden
korter dienen
Voor de boer
Het brood gaat de ijskast in
Korter werken voor bakkers
Lof voor eigen industrie
Huidgeneziïisp
ld ep glad ijs...
Bronclii letten
No. 6. Jaargang 13 (Tweede Blad).
ZATERDAG 11 FEBRUARI 1961
HOLTENS NIEUWSBLAD
In een niet aflatende stroom komen bij
het College van Rijksbemiddelaars
„Neerlands oude en wijze mannen" de
aanvragen binnen voor verkorting van de
werktijd. De vrije zaterdag is een aanlok
kelijke prijs voor veel administratieve of
ambtelijke moeilijkheden.
Er is echter één bedrijfstak, waarin het
met die vijfdaagse werkweek maar pover
gesteld is, de detailhandel. Hierin doen
zich heel wat problemen voor, die niet
zonder concessies wederzijds kunnen wor
den opgelost. En tot het doen van conces
sies is de Nederlander niet snel bereid.
In de middenstandssector komt ook weer
één onderdeel naar voren, waarin de ver
korte werkweek vooral spitsroeden moet
lopen het bakkersbedrijf.
Vanouds stellen wij ons de bakker voor
als een (dikke) man in grijze streep- of
ruitjesbroek. Op het hoofd pronkt trots de
enorme witte bakkersmuts en de man is
omgeven door allerlei overheerlijke geur
tjes uit de bakkerij. Synoniem hiermee
staat de gedachte aan (heel) vroeg op en
(heel) hard werken. Op dit punt heeft de
bakker een nog sterkere naam dan de
traditionele werker bij uitstek, de boer.
Dit ondanks het verbod op nachtarbeid
en het verbieden van de vroege verkoop
van vers brood.
Problemen
Toch heeft ook de wit- en goedgemutste
bakker recht in dezelfde mate te delen in
wat de verworvenheden van onze tijd
zijn, als ieder ander. Maar nergens doen
zich zoveel problemen vtoor als op dit
punt in het bakkersbedrijf. De oorzaak
daarvan is, dat het maken van brood geen
lukraak fabricage-proces is, maar een
nauwkeurig produceren op het juiste mo
ment naar de behoefte van de komende
dag. Brood kan nu eenmaal niet bewaard
blijven.
Tenminste, dat is de situatie van het
ogenblik. Maar steeds meer gaan de ge
dachten uit naar het diepvriesbrood, dat
in het buitenland allang geen onbekende
verschijning meer is. In Nederland kan,
zo hoort men fluisteren, over vijf jaren
het bevroren kadetje een algemeen en
heel normaal verschijnsel zijn.
SER-advies
In kringen, die daarvoor moeten spre
ken regering, PBO-organen en Sociaal
Economische Raad (SER) wordt druk
gepraat over de arbeidstijdverkorting in
het winkelbedrijf. Kort geleden hebben de
staatssecretarissen van financiën en eco
nomische zaken de SER voor de zoveelste
maal om raad gevraagd. Ditmaal heeft
het orgaan de opdracht gekregen in sa
menwerking met het Hoofdbedrijfschap
detailhandel en de diverse consumenten
organisaties te bekijken wat de gevolgen
van werktijdverkorting zijn voor koopge
legenheid en personeelsomvang.
Dezelfde SER heeft over de bakkers al
een na lange studie samengesteld rapport
uitgebracht. De sociaal economische raad
adviseerde in de richting van een drie-
ploegenstelsel. Maar hieraan kleven nogal
wat opvallende bezwaren. De werktijd
per man zal inderdaad beperkt worden.
Maar nachtarbeid wordt opnieuw nood
zakelijk. Bovendien moet meer personeel
wbrden aangetrokken, dus meer salaris
worden betaald. En om deze extra uitga
ven te kunnen compenseren is een prijs
verhoging van het brood onvermijdelijk.
Geen aanlokkelijk toekomstbeeld.
Onder nul
Maar de man of meer officiële gedachte
aan het drieploegenstelsel wordt weer
achterhaald door het idee van het bevro
ren kadetje. Het is vooral voor het kleine
bakkersbedrijf een uitkomst wanneer ge
bakken kan worden op het moment, dat
dit het beste uitkomt. Zonder dus reke
ning te moeten houden met hot feit, dat
het brood over enkele uren, wanneer de
verkoop begint, de versheid begint te ver
liezen.
De techniek van het diepvriezen kan
over enkele jaren geheel zijn ingevoerd.
Iedere grote en kleine bakker beschikt'
dan over een diepvrieskast, waarin het
pasgebakken brood razend snel wordt af
gekoeld tot een temperatuur van 30 tot 35
graden onder nul. Door het diepvrie
zen wordt het vochtgehalte bewaard. Voor
het brood verkocht wordt moet het weer
snel op de gewone temperatuur worden
gebracht. Het is waarlijk een onaangena
me verrassing, wanneer U denkt een bo
terham te eten en U hapt in eeni keihard
stuk vermomd ijs. Snelheid is bij vriezen
en ontdooien een eerste vereiste. Tijdens
de processen dreigt uitdroging en dan is
nog alles voor niets geweest. Het brood
moet daarom in een oven worden ont
dooid, eventueel met behulp van stoom,
die het vochtgehalte op peil houdt.
Twist over smaak
Van een onbegrijpelijke kant, de werk
gevers in het bakkersbedrijf, kwam kort
geleden de verklaring, dat de kwaliteit
van diepvriesbrood ten achter zou staan
bij die van vers brood. Proeven, genomen
door het Centraal Instituut voor Voe
dingsonderzoek (CrVO) en de (Delftse)
Koninklijke Gist- en Spiritusfabrieken
zouden dit „onomstotelijk hebben bewe
zen". De broodfabrikanten kregen echter
een harde tik op de vingers toen pal op
deze verklaring door het TNO, waarvan
het CIVO een onderdeel is, werd gezegd,
dat over de kwaliteit nog niets viel te
zeggen. Voorlopig scheen, volgens het
TNO, de beproeving uit te wijzen, dat de
kwaliteit niet lijdt onder het diepvriezen.
De werkgevers in het bakkersbedrijf
gaven daarop een nieuwe verklaring,
waarin zij de eerste introkken. Er was,
volgens hen, sprake van een vergissing.
Het wachten is nu op het rapport van
het Nederlandse TNO. In België onder
zoekt men ook deze materie. Wanneer de
resultaten gunstig zijn, zal het brood uit
de ijskast niet lang een unicum blijven.
Stoofschotel met bruine of witte
bonen en winterwortel.
250 g heelblijvende bruine of witte bo
nen, 1 a 1 Yi kg aardappelen, 1 kg winter
wortel, 1 zure appel, pl.m. 100 g boter of
margarine, zout, laurierblad, kruidnagel,
peterselie of selderij groen, desgewenst 100
gr. gehakt, ui, een sneetje oud brood of
paneermeel.
De bonen wassen en een nacht weken
in ruim water. De bonen opzetten met
het weekwater en zout en gaarkoken in
I a 1 uur.
De aardappelen, winterwortelen en ap
pel schoonmaken en wassen. De aardap
pelen zonodig in tweeën of vieren snij
den, de winterwortel en appel in plakjes
of reepjes verdelen. De aardappelen, wor
telen en appel opzetten met een flinke
bodem water.
De boter of margarine, een laurierblad,
zout en kruidnagel toevoegen, evenals de
bruine of witte bonen zonder het kooknat.
Het geheel gaarkoken in ongeveer 25 mi
nuten. (Desgewenst het gehakt aanmaken
met zout, peper, ui en oud brood of pa
neermeel. Van het gehakt kleine balletjes
draaien en deze de laatste 10 minuten
meekoken).
Het gerecht bestrooien met zeer fijn ge
sneden selderij- of peterseliegroen en alle
bestanddelen voorzichtig dooreenmengen.
De regering denkt aan een diensttijdverkorting van
twee maanden. Hierdoor zullen 10.000 man aan de parate
troepen onttrokken worden. Dit zou kunnen worden op
gevangen door langer dienen van beroepspersoneel en vrij
willig bijtekenen van dienstplichtigen.
Staatssecretaris mr. R. H. Calmeyer van Defensie heeft
deze mededelingen gedaan in de TV-rubriek „Attentie"
van de NCRV, waarin hij werd geïnterviewd door Peter
van Campen.
Diensttijdverkorting is volgens de staatssecretaris al
leen mogelijk als aan de NAVO-verplichtingen (voor Ne
derland een sterkte van 100.000 man land- en luchtstrijd
krachten) wordt voldaan.
De regering hoopt dat een deel van de dienstplichtigen
voor vier jaar zal willen bijtekenen. Als compensatie zul
len zij dan in het leger een taak overeenkomstig hun bur
gerlijke taak krijgen. Bij het afzwaaien krijgt deze cate
gorie een premie van 25 percent van het militaire jaar
inkomen.
De bijtekenaars krijgen bovendien gelegenheid tot stu
die in hun diensttijd, en daarna de kans op een renteloze
lening.
(„Vrije Volk")
SNIJMAIS
Op vele gemengde bedrijven in deze
streken is de grond te licht en te droog
om goede voederbieten te kunnen telen.
Bovendien komt het tegenwoordig veel
voor, dat er een tekort aan arbeids
krachten is voor dit gewas. Snijmais kan
een goede oplossing geven. Dit gewas
groeit ook o.p lichte droge gronden nog
uitstekend en levert veel, goed bewaar-
baar ruw voer van prima kwaliteit op.
De teelt, de oogst en het inkuilen be
hoeven niet meer werk te kosten dan
een vierde van de voor voederbieten be
nodigde arbeid. De beste zaaitijd ligt
tussen 20 april en 1 mei.
Na snij rogge kan nog snijmais worden
verbouwd. Als noodgewas kan zelfs nog
tot juni gezaaid worden, maar dan wordt
de opbrengst wel lager. De zaaizaad-
hoeveelheid bedraagt 40-50 kg per ha.
De rassenlijst vermeldt enkele goede ras
sen in de groep „Midden-laatrijpende
rassen". De oogsttijd valt eind septem
ber, begin oktober. Chemische onkruid-
bestrijding is bij snijmais zeer goed mo
gelijk en bespaart daardoor veel arbeid.
Het oogsten kan gebeuren met de maai-
kneusmachine, waarbij een z.g. voorzet
stuk gebruikt wordt. Hierdoor is het mo
gelijk in 8 a-10 uur 1 ha snijmais te oog
sten. Dit gewas past ook zeer goed in de
vruchtwisseling. De opbrengst van snij
mais is zeer hoog. Gemiddeld levert dit
gewas pl.m. 7000 kg ZW per ha. Voe
derbieten met blad levert gemiddeld
.pl.m. 8000 kg ZW per ha. Een gewas ha
ver (stro plus korrel) levert pl.m. 3500
kg ZW per ha.
Wat betreft de verhouding voeder-
waarde eiwit-zetmeel kan men snijmais
vergelijken met voederbieten.
Het is niet mijn bedoeling alle punten
die van belang zijn voor de teelt van snij
mais te behandelen, maar voor degenen,
die interesse tonen voor de teelt van dit
gewas, wordt een voorlichtingsavond ge
houden op initiatief van de Vereniging
voor Bedrijfsvoorlichting. Op deze avond,
welke dinsdag 14 februari a.s. om 7.30
uur in Hotel Holterman gehouden zal
worden, zullen de ervaringen met deze
teelt behandeld worden, toegelicht met
kleurendia's.
Op de onlangs gehouden excursie van
de Vereniging voor Bedrijfsvoorlichting
werden enkele kuilen met snijmais be
zichtigd.
Tevens zullen de resultaten van het
onderzoek van de met de maaikneus-
machine gemaakte kuilen van gras en
andere produkten van dit jaar behan
deld worden.
Gezien de snelle ontwikkeling van de
technische mogelijkheden in de land
bouw, is het belangrijk voor U deze te
volgen.
U is dus van harte welkom op deze
avond.
J. W. LUBBERSEN
Bedrijfsvoorlichter van de RLVD.
SOPHIA LOREN
Arme Fietje heeft .bij de repetities van
haar nieuwe film „El Cid" in Madrid
haar sleutelbeen gebroken. Vanzelfspre
kend kan ze momenteel niet werken. De
beroemde Italiaanse zal haar arbeid voor
de film wel een poosje moeten onderbre
ken. Van harte: spoedig beterschap.
VOETBALPRO GRAMMA
ZONDAG 12 FEBRUARI 1961
Inhaalprogramma
Zondag: Holten I—R.V. II, 2.30 uur (1),
Zaterdag: Nijverdal aHolten a
4.15 uur (2).
Onze prognoses staan zoals gewoon
lijk weer achter de wedstrijden vermeld.
De stand in de 2e klasse E:
Holten I
7
5
2
0
12
26—12
Omhoog
9
6
2
1
14
21—14
G.F.C. II
6
4
1
1
9
16—10
Twenthe I
8
3
3
2
9
19—17
R.V. II
6
2
1
4
5
10—18
Enter II
8
2
1
5
5
16—21
Haarlese Boys I
8
2
2
4
6
19—24
Nijverdal II
8
3
0
5
6
12—17
S.O.S. I
7
1
0
6
2
9—21
Holten a
7
6
0
1
12
24— 4
Excelsior a
6
5
1
0
11
33— 5
De Zweef a
6
4
1
1
9
25—14
Hulzense Boys a
8
4
2
2
10
13—10
DES a
7
2
1
4
5
14—29
SVVN a
6
1
2
3
4
11—20
Nijverdal a
7
1
1.
5
3
5—27
VESOS a
7
0
1
6
1
6—23
Zaterdag a.s.: Excelsior a—De Zweef a,
2.45 uur.
„One, Zero, Five. CharlieCharlie",
in het half duister klinken deze woorden
als raadselachtige spookformules in de
oren van de wat verbaasde en overrom
pelde bezoekers. Diep onder onze voeten
horen wij het gerommel van de sterke mo
toren, dat luider wordt en even een rilling
door het schip laat lopen. Een commando,
dat in code wordt gegeven, doet de snel
heid van de „Zeven Provinciën" oplopen
tot het maximum van 50 km. Een snelheid,
waarvoor een auto zich niet behoeft te
schamen.
Hoewel wij op een Nederlandse kruiser
zijn, worden alle commando's in Engelse
(code) zinnen gegeven. Dit is één gevolg
van samenwerking binnen de Nato. Een
ar.der gevolg zou kunnen zijn, dat de in
strumenten aan boord ook uit dezelfde, ge-
uniformeerde koker zouden kunnen ko
men. Dat is niet het geval. Met een merk
waardig gerechtvaardigd gevoel voor chau
vinisme zijn alle apparaten en zeker de
electronische afkomstig uit Nederlandse
bedrijven.
Het waarom daarvan te weten was het
doel van ons bezoek aan de kruiser. Een
journalistiek bezoek, georganiseerd door
de nijvere „Vereniging Nederlands Fabri
kaat" enl de „Vereniging van Fabrieken op
electroniseh gebied in Nederland". Men
zou gemakkelijk tot de conclusie komen,
dat onze marine Nederlandse bedrijven bij
de inrichting van haar kruisers heeft in
geschakeld omdat producten uit Nederland
nu eenmaal goedkoper zijn dan instrumen
ten, die van over de Oceaan moeten ko
men, waarbij de financiële voordelen de
kwaliteit .dus verdringen.
BEVRIENDE JALOERSHEID
Niets is minder onjuist. De eisen, die
aan de Nederlandse fabrieken werden ge
steld, wilden zij de order van de Konink
lijke Marine kunnen uitvoeren, waren
hoog. Een schakelaar op een oorlogsbodem
is heel wat anders dan een lichtschakelaar
aan een huiskamermuur. De electronische
uitrusting van de kruiser is als het ware
het zenuwgestel. Valt dat uit, dan gebeurt
hetzelfde wat bij de mens zou gebeuren:
de machine staat stil en i9 niet bij machte
ook maar één vin te verroeren. Er is wei
nig fantasie voor nodig om zich voor te
stellen, wat er met een verlamd schip in
een zeegevecht zou gebeuren.
De Nederlandse industrie verdient lof
voor de door haar uitgevoerde taak. De
electronische uitrusting van de Zeven Pro
vinciën voldoet aan alle eisen en is zelfs
zo goed, dat de marines van bevriende
landen met wat jaloerse belangstelling de
nieuwtjes bekijken.
PRAATVIS
Terwijl wij in de commandokamer staan,
de hersenen van het schip, waarin alle
electronische zenuwen samenkomen, is de
schaars door wat schermlichten en waar
schuwingslampjes verlichte ruimte gevuld
met onheilspellende geluiden, die een ma
cabere achtergrond vormen voor de gelis
pelde Engelse woorden. De Jantjes, die
hier dienst doen (overigens meer Jannen
door de hogere rangen), hebben hun hoof
den verborgen in grote koptelefoons, waar
uit de geluiden ontsnappen. Wanneer in
de diepte beneden het schip een school
spelende vissen passeert, worden hun „ge
sprekken," weergegeven door de sonar,
waarvan de sonore zoektoon dan overgaat
in schrille fluitjes. Sonar is het instru
ment, dat moet waarschuwen voor nade
rende duikboten en, door eehopeiling rea
geert op alle beweging in de ondoordring
bare duisternissen van de zee. Ervaren oren
weten de geluiden om te zetten in beel
den: een school garnalen, een dartele
bruinvis of een dreigende onderzeeër. De
sonar is een voorbeeld van electroniseh
vernuft. Wat de sonar is voor de zeediepte
is de radar voor de wijdte van het lucht
ruim. Op radargebied heeft Nederland een
uitstekende naam. Wat nu eigenlijk het
voortreffelijke is in de radaruitrusting aan
boord van de marineschepen wordt om
veiligheidsredenen, verzwegen.
KABEL NAAR PARIJS
De beide Nederlandse kruisers zijn mo
dern uitgerust, maar de vlucht van de
electronica is een snel proces, dat maar
moeilijk is bij te benen. Regelmatig moe
ten aan boord veranderingen worden aan
gebracht. Bijna 2QQ miljoen gulden moest
worden uitgegeven, voor de bouw van de
Zeven Provinciën en de De Ruyter. Op het
ogenblik zou men voor zo'n bedrag zelfs
niet één kruiser kunnen bouwen.
Die grote stijging van de kosten is voor
namelijk te wijten aan de uitbreiding van
de electrotechniek. Het is haast onvoor
stelbaar, wat er aan electronische uitrus
ting aan boord is te vinden. Wanneer men
in Amsterdam zou beginnen met het uit
rollen van kabels, die in de Zeven Provin
ciën zijn verwerkt, dan zou men pas in
Parijs kunnen ophouden. Met de aanwe
zige telefoons zou men. een geheel dorp
een grote dienst bewijzen. Met de electro
nische buizen in radio, radar- en vuurlei
ding zou men tweeduizend radiotoestel
len kunnen bouwen. Om dit geheel te laten
functioneren heeft het schip een door dik
ke pantserplaten beveiligd hart; een elec-
trische centrale, die groot genoeg is om
een stad van 80.000 inwoners van stroom
te voorzien.
ELECTRONISCHE BORREL
De Nederlandse marine moet de tijd op
de voet blijven volgen. Zo mogelijk nog
een stapje voor blijven. Daarom zal de
Zeven Provinciën binnenkort weer stevig
onder handen worden genomen. Eind van
dit jaar, of anders begin 1962, komen op 't
achterdek de eerste onderdelen van de
afvuurinstallaties van de Terrier. Dit is
een Amerikaanse geleide raket, die zowel
tegen vliegtuigen als tegen andere sche
pen of doelen op het land kan worden ge
bruikt. Twee grote kanonopstellingen zul
len voor de projectielen moeten wijken. Bij
de plaatsing wordt de Nederlandse indus
trie ingeschakeld. De nodige gegevens
zullen, door Amerika worden geleverd.
Kosten van het raketproject: 70 miljoen
gulden.
Twee jaren zal men aan het karwei moe
ten werken, een serieus werk, dat met
uiterste nauwkeurigheid moet worden uit-
gevoerd. Dat daarbij geen fout zal worden
gemaakt, daar staat de Nederlandse elec
tronische industrie, samen met de marine
deskundigen, borg voor. Dat' de Neder
landse electronisten om een langer
woord te vermijden ook tot grapjes be
reid zijn bleek bij het traditionele oorlam,
dat de journalisten, die aan de excursie
hadden deelgenomen, aan wal werd aan
geboden. Voor norse mensen was het niet
gemakkelijk om deze electronische borrel
te verkrijgen. De (grote) jeneverfles was
slechts bereid het glas te vullen wanneer
op zeer onderdanige en vriendelijke toon
daarom werd gevraagd. Wanneer echter
op brutale wijze om een borrel werd be
volen, bleef de fles potdicht en het glaasje
leeg. Dat alles zonder dat er een mensen
hand aan te pas kwam. Een goed idee om
een kwade dronk te voorkomen.
Huidzuiverheid-Huidgezondheid
Puistjes verdrogen door Purol poeder
Het is een vorm van levenskunst om
zich in het alledaagse leven figuurlijk
gesproken niet op glad ijs te begeven.
Zaken waarvan wij de afloop niet ken
nen laten wij liever links liggen. We be
treden liever geen (glibberige) paden
waarvan wij niet weten waarheen zij
leiden. We doen liever geen dingen,
waarvan niet wij maar anderen bepalen
waar het op uitdraait. Wij lenen ons er
niet voor te praten over punten, die ons
geen enkel houvast bieden. Wij vinden
het dom transacties te ondernemen
waarbij wij niet weten waar wij terecht
komen. Kortom: wij voelen er niets voor
het stuur uit handen te geven door ons
op glad ijs te begeven. Dat is onze aan
geboren afkeer van het gevoel een stuur
loze speelbal van anderen of van de om
standigheden te zijn
Eenzelfde gevoel zal hem of haar be
kruipen, die zich in de letterlijke zin des
woords „op glad ijs" begeeft. En daar
voor biedt dit jaargetijde de weggebrui
ker mogelijkheden te over, zonder dat
hij behoeft te wachten tot dat er werke
lijk ijs op sloten en plassen ligt. Het jaar
getijde van de gladde wegen is aange
broken. Natte bladeren, een zacht regen
buitje, een lichte nachtvorst, het zijn
voortreffelijke middelen om ons op de
weg het stuur uit handen te nemen.
Nog te weinigen van hen, die onze
winterse wegen bevolken weten uit er
varing wat het zeggen wil om met een
stuurloze auto, motor of brommer aan
het spel van het noodlot te worden over
geleverd. En toch komt het méér voor,
dan wij misschien denken. Dat is ook
gebleken bij een onderzoek van een groot
aantal auto-ongelukken in de Ameri
kaanse staat Virginia: bij niet minder
dan 41 van de ongelukken op buiten
wegen was slippen oorzaak of mede
oorzaak van de meest afschuwelijke ver
keersongelukken.
De slipscholen in ons land zijn er om
de automobilisten te leren wat hij doen
moet om zich uit de klauwen van het
slipspook te bevrijden. Maar dat is niet
genoeg. Alle weggebruikers moeten le
ren de aanwezigheid van slipgevaar in
hun wijze van rijden in te calculeren dus
een extra voorzichtigheidsmarge te ne
men.
Onze dagtaak brengt mee, dat wij ons
in dit jaargetijde allemaal „op glad ijs"
moeten begeven. Laten wij daarbij reke
ning houden met onszelf en anderen.
Oók met dat slipspook, dat op de loer ligt
om ii het stuur uit handen te nemen
Publikatie van het Verbond
voor Veilig Verkeer.
Hoestdrank in tab let vorm. 95 et
