LEXINGTON Wegcolonne van 110 km lengte ^JungharH Fietstocht naar Nunspeet aan Zee Uit Holten s Historie (XIV) De held van Holten La Courtine ideaal terrein V De avonturen van Pepito NEDERLANDSE SOLDATEN GAAN OEFENEN IN FRANKRIJK Nergens in ons kleine landje heeft ons leger de beschikking over een militair oefenterrein, dat voldoet aan alle voor waarden. Tankoefeninen en grote ma noeuvres, die de werkelijkheid henaderen, moeten daarom gehouden worden op Na- to-velden ergens in een land, dat wel be schikt over een goeddeels onbewoond en uitgestrekt terrein, waarover tanks en gemechaniseerde eenheden kunnen op rukken zonder tegenstand te ondervinden van een met officiële papieren gewapende „vijand". In de voorafgaande jaren hebben onze militairen veelvuldig gebruik gemaakt van het uitgestrekte Duitse kamp Senne- lager, doch nu dat niet meer ter beschik king van de Nederlanders zal worden ge steld, heeft de legerleiding uit moeten zien naar een andere mogelijkheid om een groot aantal manschappen tegelijkertijd met elkaar te laten oefenen. Uiteindelijk heeft men een oplossing ge vonden in het verre Frankrijk. Meer dan duizend kilometer verwijderd van de Ne derlandse grens ligt daar in het departe ment Haute Vienne het militaire kamp „La Courtine", dat voldoende operatie- ruimte biedt aan een grote, met tanks uit geruste eenheid. Om beurten zullen gedu rende de zomermaanden groepen van zes- en drieduizend Nederlandse soldaten daar gedurende een periode van drie we ken gaan oefenen. De eerste groep zal daar op 4 juli aankomen. Het terrein van La Courtine is ideaal voor het houden van manoeuvres. Het is een gebied, waar ver in het verleden vulkanen moeten hebben gewerkt en waarin bossen, rotspartijen, beken en moerassen in overvloed aanwezig zijn. Het eigenlijke oef en veld is vijftien bij ne gen kilometer groot, doch het is mogelijk marsen en oefeningen te houden over een totale afstand van vijftig kilometer. Het zal nu eindelijk mogelijk zijn, dat de ar tillerie met scherp kan schieten en dat de tanks naar volle vermogen hun bewe gelijkheid uitbuiten. OVER DE WEG Even belangrijk en uniek en misschien nog veel leerzamer dan de eigenlijke ma noeuvres is de reis naar La Courtine. De duizenden soldaten zullen door de eigen aan- en afvoertroepen naar Frankrijk worden gebracht. Het enige materiaal, dat per trein vertrekt, zijn de tanks. Nog nooit tevoren is men, waar ook in West-Europa, in staat geweest een der gelijk enorm transport over de weg ook in vredestijd in de praktijk te beoefenen. In Frankrijk heeft men dergelijke oefenin gen altijd al op papier uitgewerkt en men is daar nu dolblij, dat men eindelijk ook eens de praktijk kan waarnemen. De duizend vrachtwagens, die voor het vervoer nodig zijn, zullen de reis maken in drie a vier dagen. Volgens de plannen moet per dag tien uren worden gereden om de duizend kilometer tussen het uit gangspunt Oirschot en La Courtine te overbruggen. De totale lengte van de stoet zal ongeveer 110 kilometer zijn en deze kolonne zal Frankrijk doorkruisen op een moment, dat alle wegen in beslag zijn genomen door duizenden toeristen. Om verkeersopstoppingen te vermij den, heeft men de wagens ingedeeld in groepen van vijf en twintig, die met een onderlinge tussenruimte van vijf minuten zullen rijden. Na vijf van deze kleine ko- lonnes volgt een ruimte van een kwartier. Al met al zal het passeren van de gehele eenheid minstens vijf uren vergen. Het lijkt een vreemde gewaarwording om als eerste in La Courtine aan te komen en vijf uren later nog Nederlandse wagens te zien arriveren. HOLLANDSE KEUKEN Onderweg en gedurende de drie we ken van het verblijf in La Courtine zullen de soldaten hun eigen Nederlandse voed sel krijgen voorgeschoteld. Ieder weet, dat dit door onze soldaten bijzonder op prijs wordt gesteld. Het eten zal in Frankrijk worden ge kookt, maar door de eigen veldkeukens worden klaargemaakt. Alleen het typisch Hollandse beleg, muisjes en vlokken, dat vrijwel nergens anders te krijgen is, zal uit Nederland worden gehaald. Tijdens deze oefening zal voor het eerst de veld keuken in volle werking zijn onder om standigheden, zoals die ook tijdens een oorlog kunnen voorkomen. Op alle mogelijke manieren heeft men getracht voor de soldaten, die naar Frank rijk gaan, een zekere ontspanning te waarborgen. Niet dat zij in de watten zullen worden gelegd, zoals een kapitein het uitdrukte, maar een leger, dat in de vreemde een zekere ontbering moet door staan, heeft een enorme behoefte aan af leiding. Het is gedurende de tweede we reldoorlog duidelijk gebleken, dat de Wel fare-dienst een uitzonderlijke steun is voor de opschroeving van dat uiterst be langrijke element, dat men „moreel" noemt. Men verwacht, dat heel wat jongens, ondernemend als zij zijn, hun vertier in de dorpen en in de omgeving zullen zoe ken. Een belangrijk gedeelte van hun (verhoogde) soldij zal daarom in Franse munt worden uitbetaald. Daarnaast zal door de Welfare-dienst ieder weekend een cabaretavond worden georganiseerd, waartoe enkele grote Nederlandse artisten naar La Courtine worden overgevlogen. GOED ONDERKOMEN De Nederlandse militairen zullen, wan neer het plan van de oefening dat niet vereist, niet in tenten of in het veld sla pen. Op La Courtine staat nog een aan tal Franse kazernes, die door de Franse genie weer geheel zijn opgeknapt. Zij heb ben een capaciteit van ruim 12.000 man, nodig voor rustig denken en werken en goede nachtrust Mijnhardt's Zenuwtabletten r Als geschenk een prachtig, schokvrij JUNGHANS horloge met datum van f AQr en hoger Js !i Ss j» <s zodat de groepen van zes- en drieduizend Nederlanders ruimte genoeg hebben. Voor eventuele zieken of gewonden is een com pleet hospitaal aanwezig, terwijl voor noodgevallen een helikopter gereed staat, die een ernstig zieke soldaat naar het na bij gelegen vliegveld kan vervoeren. Van daaruit kan hij verder worden getrans porteerd naar Nederland. De Nederlanders zullen beslist geen re den tot klagen he'bben. Niet alleen de on derkomens, maar ook het klimaat, dat uitstekend is, werken aan het slagen mee. Toch zal het beslist geen plezierreis je worden, want er moet hard, heel hard zelfs, worden gewerkt. Op het programma staan oefeningen in aanval en verdedi ging voor grote en kleine eenheden, ge- schutsoefeningen en een finale, waarin alle mogelijkheden van het terrein wor den benut een gezamenlijke opmars over een afstand van 50 kilometer. DRIE DAGEN OP REIS. Woensdagmorgen 24 juni j.l. stonden om 7 uur 69 leerlingen van de hoogste klas sen der Dorpsschool op het schoolplein ge reed voor een driedaagse reis naar Nun speet, maar eerst moest nog een fietsen- controle plaats hebben. Vooral op de rem men werd extra gelet. Onder geleide van de dames H. W. de Vrieze en J. H. Wolters en van de heren B. H. Brouwer, J. W. Feith en W. J. Run- neboom startten 10 groepjes jongens en meisjes om 7.15 uur. Verschillende ouders en anderen wuifden de jeugdige trekkers na. Drie dagen van huis was ook een hele gebeurtenis. Langs Espelo en Heeten reed de lange colonne naar Olst; verder langs Epe en Nunspeet naar ,,'t Piashuis" te Nunspeet aan Zee. Onderweg werd de reis enige keren onderbroken. Tegen ongeveer 13.00 uur was de tocht volbracht. Het was prachtig weer. HET PLASHUIS. De heer Wilbrink was dadelijk ter be groeting aanwezig. Er werden een paar afspraken gemaakt en toen kon, haast-je- rep-je, het geploeter beginnen in het on diepe recreatie-meer langs hetvoormalige Zuiderzeestrand. Een 20-tal roeiboten en evenveel kano's konden 's middags nog een uur worden gebruikt en 's avonds nogmaals. De speeltuin kreeg soms ook bezoek. De warme maaltijd werd in de zaal verwerkt. De kinderen brachten zelf het eten op tafel. Soms bedienden ze ook mee en later hielpen ze bereidwillig met de afwas. De slaapzalen konden in orde gebracht worden, de fietsen waren inmiddels ge stald en tegen ruim 10 uur gingen allen de nacht tegemoet, vol met indrukken van alles wat er beleefd was. VAREN, VAREN! Holten mist het water. De jeugd krijgt er daarom in de vreemde nooit genoeg van. Op de tweede dag kon ieder 4 uur varen, om half acht, om 11 uur, om half vijf en 's avonds om acht uur. Met z'n vieren in 'n roeiboot of alleen in 'n kano. Het water was rustig. De zachte frisse wind plooide de oppervlakte tot rimpel tjes. Er was gevraagd, wie er voor voelde om een deel van de dag te fietsen. Geen animo. De hele dag wilde de jeugd bij het Piashuis blijven. De kinderen waren met de tijd in de war. Des voormiddags om 11 uur dacht menigeen dat het al diep in de middag was. Het leek wel een lange sprookjesdag: Water, varen, zwemmen, zon en wind. AAN TAFEL. Dat was een hoogtepunt. Samen aan tafel. De eerste avond jongens bij jongens en meisjes bij meisjes. De volgende dag jongens en meisjes afwisselend en de der de dag vrije keuze. Wat deed ieder zijn best om netjes te eten. En dat gelukte prima. Het eten werd in orde bevonden. Soep - aardappalen met groente - pap of vla. Er was geen andere school, zodat het een gezellig onder-onsje was. Net een grote familie. Er werd druk gepraat tijdens de maaltijd. Zo goed als ieder at wat de gastvrouw aanbood, de schalen gingen leeg terug en elk was verzadigd. IN HET NACHTHOK. De bedden werden door de kinderen op gemaakt. De een had 2 lakens met een sloop, de ander een „trappelzak". Verder meestal een dubbele fietstas met allerlei bagage. Wat was het apart, om de klasse- genootjes in 't bed te zien liggen. En dan de juffrouw bij de meisjes en de meester bij de jongens. In één slaapzaaltje was plaats voor circa 17 bedden. Het onder- en boven-slapen werd verdeeld en toen kon er nog een tijd worden gepraat. Koekjes of pepermuntjes kwamen te voorschijn. Een paar flessen augurken mochten niet geconsumeerd worden. Tegen kwart voor elf oordeelde het per soneel het nodig, om rust voor te schrijven en weldra sliep alles. Het is voor de exploitanten van een dergelijk bedrijf als de heer Wilbrink heeft, niet altijd even gemakkelijk. Kort geleden, zo vertelde hij, had hij 150 kin deren uit een onzer grote steden, die voor één uur in de nacht niet in bed te krijgen waren. Het personeel van de school en de heer en mevrouw Wilbrink samen konden de jeugd niet tot bedaren krijgen. Ze schommelden, draafden en schreeuwden tot wel een uur na middernacht. De Holtenaren gingen zonder enige moeite in het nachthok. Het was voor het personeel dan ook plezierig om met de „ijsberen, krokodillen, adelaars, atalanta's en margrieten" op reis te zijn. Er was bij de leerlingen voldoende begrip voor de noodzaak van orde en regel. Er was een spontane bereidwilligheid zonder dat dit in „braafheid" ontaardde. Elkanders eigen- 13. „Alle stokvissen!", kreet kapitein Druppel. „Wat een uitgelezen verzameling oud roest. Een waar scheepvaartmuseum. En inderdaad, de meest vreemdsoortige vaartuigen voeren kris-kras door elkaar en vertegenwoordigden alle windstreken. Zelfs een echte Vikinger deed mee en het grootste opzien baarde een reusachtig houten vlot, waarop een afstandse stoommachine tufte en rammelde, bediend door vreemd uitziende snaken De groot ste optimist bevond zich in een ton, die hij met be hulp van een uiterst ingewikkeld mechanisme ui terst langzaam voortbewoog. Motorschepen, prae- historische kano's, raderboten en sloepen, trawlers, botters en loggers, deden met de hindemisoceaan- wedstrijd mee en wachtten tot de dag van de start zou aanbreken. Kapitein Druppel koerste intussen vakbekwaam naar de haven om daar de wedstrijdpapieren in or de te laten maken. Goed geluimd hanteerde hij het stuurrad en neuriede een guitig liedje, niet ver moedend, dat vanaf een ander schip een onbe trouwbaar uitziende figuur hem met behulp van 'n zeekijker nauwkeurig gadesloeg. „Dat is ons Drup peltje", sprak deze met onaangename kraakstem tegen een ander heerschap. j „We zullen alles in het werk stellen om die Druppel het geheim van de „Brul" te ontfutselen!" Spaar de sigaretten met lettertjes dia (onder de merknaam Lexington) op elke sigaret voorkomen tot u het woord Lexington compleet hebt. Mocht U ,eea sigaret zonder lettertjeaantreffen, dan kunt U één der letters van het woord vervangen dooc één blanco. Stuur daarbij dit is belangrijk een slagzin of rijmpje (van max! 4 regels) in en... u hebt, uitsluitend op grond van de. beoordeling die da jury aan Uw slagzin of rijmpje toekent, elke maand hans op een twee-daagse vliegtocht naar PARUS, LONDEN of KOPENHAGEN of op een SLOP 200 LEJÖNGTON-SIGAREITTEN enin september a.s. op Se hoofdprijs: Voor 2 personen I 10 DAGEN VERBLIJF IN NEW YORK met been- en terugreis per vliegtuig of boot (mar heuse) -/ A,.. r - ALS GAST VAN LEXJ. Pak sigaretten en slagzin of rijmpje goed bij elkaar in <(b.v. in een doosje), Vermeld duidelijk uw naam, adres en- woonplaats. Lees vóór u inzendt de wedstrijdvoorwaarden, gepubli ceerd op 5 maart 1959. Op uw verzoek sturen wij u deze Voorwaarden toe als u z.e aanvraagt &an: LEXINGTON Postbus 305 Den Haag from America's Best Tobaccos Hendrik de Wever, een moedig man. Of hij werkelijk wever was, weten we niet, zijn naam wijst wel die kant uit. En mocht hij het weversvak beoefend hebben, dan was hij in ieder geval een dappere wever, zoals onderstaande regelen zullen laten zien. Het was in het midden der zestiende eeuw. De Munsterse vrede was getekend, en vele soldaten, die ons land en de Spanjaarden vele tientallen jaren hadden gediend som mige hunner waren zelfs als soldaat in ons land grootvader geworden waren nu op non-actief gekomen. En nu was de strijd ten einde. Duizenden militairen, officieren en manschappen, waren werkloos geworden. Het was volk van iallerlei nationaliteiten. De meesten boden zich bij andere koningen en keizers aan om in hun dienst te treden en te gaan vechten. Maar zij, die niet gauw emplooi vonden, trachtten met het geweer in de aanslag boer en burger te beroven. Holten deelde het lot van vele steden en dommen werden gerespecteerd, zodat ook geen enkel diefstalletje gemeld werd. De heer en mevrouw Wilbrink waren over Holten zeer tevreden. De jeugd had daarvan geen schade. Integendeel, de heer Wilbrink en zijn echtgenote waren van hun kant behulpzaam en tegemoetkomend. AFSCHEID. Het afscheid begon eigenlijk al op don derdagavond, toen de avond werd ingezet met een roeitochtje op het meer, met daarna een wandeling in de buurt van het Piashuis. Op het parkeerterrein werd nog een kringspel gedaan. De jeugd koos „Drie boerenmeiskes dansten in een kring". Toen de schemering inviel, ging de hele club de zaal binnen. De gaslampen werden ont stoken en schoolliederen gaven een apart cachet aan deze avond. De kinderen ver langden nog naar een spannend verhaal en ook hieraan kon worden voldaan. Om ruim 10 uur hoorden ze de blijde afloop en de straf afkondigen, die de bandieten kre gen. De laatste avond was voorbij. Weldra was de vrijdagmorgen aange broken en om kwart over elf werd de te rugtocht naar Holten aanvaard. Niemand sprak een woord of zong een lied. Onder doodse stilte werd er drie kwartier ge reden. Later op de dag helderden de ge zichten op en werd de stemming vrolijker. Een donderbui in Olst dreef allen onder dak. De regen bleef later nog ruisen, zo dat het tijdstip van aankomst te Holten met ongeveer een uur werd overschreden. GEVAREN OP DE WEG. Geheel zonder ongevalletjes verliep de trektocht niet. Overzij kijkend reed iemand tegen een aan de kant van de weg staande auto aan. Nummer twee reed te gen een op het rijwielpad geparkeerde bromfiets. Nummer drie viel de knie door de broek. Een paar schrammen en een op gezet neusje bleven ook aan de val her inneren. Nummer vier reed tegen een boom. Nummer vijf stond in het drukke verkeer aan de kant van de weg te Epe, toen er een dame met bromfiets en al bovenop hem plofte. Nummer zes wilde in de Burgemeester van der Borchstraat rem men en de anders zo gewillige terugtrap rem weigerdeMachteloos schoot de berijder tussen 2 voor hem rijdende rem mende knapen in, waardoor een valpartij moest ontstaan. Met een dronken voor wiel kon er nog worden doorgereden tot de school. De tocht was volbracht. Ernstige onge lukken kwamen niet voor. Natuurlijk na men personeel en ouders enig risico, maar toch waren deze 3 dagen een belangrijke bijdrage voor de vorming van de jeugdige mens. Nu gingen ze nog kalm onder ge leide over de wegen. Straks racen ze mis schien in een grote ongeordende troep naar een school of een fabriek elders. Wie de stromen fietsers op de spitsuren in de stad ziet, kijkt zich de ogen uit en menig een zal, van zijn dorp komend, nauwelijks mee durven rijden. Wie zoiets ziet, be grijpt dat het nemen van enig risico ver antwoord is. Het volle leven vraagt snel leren reageren, vraagt ervaring, vraagt opletten, vraagt rekening houden met de ander. Alle kinderen en het personeel zullen vele mooie indrukken van het schoolreisje blijven bewaren. Zonnebrand, valpartijtjes e.d. wegen daar niet tegen op. dorpen, het lag aan de grote passabele weg. In de buurt van Bathmen had een afgedank te troep onder bevel van de overste Von Kantholz zijn tenten opgeslagen. Wij, ten minste de Nederlanders van boven de veertig en vooral de Overijsselaren, hebben aan den lijve ondervonden wat zwervende Duit se soldaten doen. Wij willen hiermee niet beweren, dat een zwervend leger van een andere nationaliteit beter zou zijn maar toch de roof van de laatste weken van de laatste wereldoorlog heugt ons nog best. Vroeger waren natuurlijk zwervende troe pen geen haar beter en de zwervende ben den van Von Kantholz opereerden ook in Holten. Zij roofden er fourage en vee, en namen alles wat van hun gading was, zoals paarden, koeien en zelfs de geit van de scha mele daghuurder kwam er niet onder weg. De verarming van de plattelandsbevolking was in die dagen schrikbarend. En wie zou het een arme kotter kwalijk nemen, wanneer hij van de markegrond een stukje bij het zijne voegde om het in cultuur te brengen en er wat op te verbouwen. De marke van Holten, d.w.z. de grootgrondbezitters in de marke in casu Deventer heren, vonden het een groot schandaal. Tot de aangravers be hoorde ook Hendrik de Wever. Het werd hem ter dege ingepeperd, dat hij iets gedaan had wat niet mocht. Hij moest de aangegra- ven grond weer afstaan en kreeg bovendien een boete van vijftien goudguldens. Dit be- tekendë voor de Wever een half jaar loon. Dus de man was ernstig getroffen. En wat nog erger was, men beschouwde hem als een dief en behandelde hem ook zo. Welke welgestelde gewaarde in de marke zou zich nog afgeven met iemand, die zich grond toe eigende? Maar goed, de middag kwam dat de rovers van Von Kantholz de marke afstroop ten en het geroofde vee te Holten op den brink bij elkaar dreven. Daar stond de be volking uit de buurtschap te jammeren. Maar Hendrik de Wever jammerde niet. Hij had trouwens geen koe meer, die had hij moeten verkopen, om de boete te voldoen, anders sloot men hem op, en dan zouden vrouw en kinderen verkommeren. Niemand had op dat moment de moed om te protes teren tegen de veeroof, zelfs de schout niet. Hij jammerde: „is daar nu niets aan te doen?" „Waarom gaan jullie ze niet na?" riep Hendrik de Wever. Als de kapitein hoort, dat hier arme daghuurders hun koe, hun enig bezit, wordt ontstolen, en een arme weduwe haar geit, dan zal hij, de bevelheb ber, dat zeker niet goedvinden. ,En jij dan?", riep de schout, ,als je een man bent, probeer het dan zelf". En meteen keerde men hem als één man de rug toe. Daar kwam het twaalfjarig dochtertje van een arme we duwe en het meisje riep jammerlijk hui lend: „onze enige koe is weggehaald". Ieder een hield zich stil. Dreigende geweerlopen werden op de menigte gericht. De Wever protesteerde heftig en iedereen riep: ze schieten de kerel dood. De schout riep Hen drik tot de orde. „Hou je stil, niemand durft wat te zeggen, dan alleen jij!" „Heer schout", nep de Wever, „leen mij uw paard en ik zal proberen, deze schandelijke roof onge daan te maken." Dit kon de schout niet op zich laten zitten. Spoedig was het paard gezadeld, en tot elks verbazing reed de We ver in flinke draf weg. Hij reed langs hem bekende binnenpaden. Bij het vertrek riep hij de schout nog toe: „Heer schout, de koeien zullen gauw terug zijn!" „Hij zal wat!" liep een rijke boer. Bij de herberg „De Bathmense Molen" had Von Kantholz zijn kwartier. Het kostte de man van Holten nogal moeite om bij de officier toegelaten te worden. Maar eenmaal van aangezicht tot aangezicht tegenover de officier, was Hendrik de Wever goud waard voor de Holtenaren. Hij noemde de arme door de oorlog geteisterde mensen bij naam en toenaam. Zijn toespraak en onderhoud duurde een half uur. En toen gaf de officier toe. De Wever mocht het gestolen vee aan wijzen en aan de hand van opgebrande mer ken kon hij dertig koeien identificeren. Hij kreeg een paar hulpen en een paar bescher mers mee en tegen zondsondergang gebeur de het ongelofelijke. Als weleer een Romeins veldheer reed Hendrik het dorp binnen. Vier soldaten keken toe of ieder onberispelijk zijn eigen vee herkende. En toen de zaak be klonken was, trokken de vreemde krijgers zonder vee op Bathmen aan. En tegen de Wever dreigden ze, dat ze hem nog wel zou den vinden en dan een hoofd kleiner maken. Van dit laatste is gelukkig nooit iets ge komen, maar de publieke opinie veranderde ten gunste van de held van Holten. De bevolking eiste dat de Wever de boete werd terugbetaald en de schout schoof onder de druk der omstandigheden vijftien harde goudguldens over de tafel. De notulen van het markeboek vermelden, dat Hendrik de Wever, wegens zijn dapper gedrag, het hoekje groengrond, dat hij had aangegraven, van het bestuur der marke ten geschenke kreeg. VAN COEVERDEN.

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1959 | | pagina 2