Hongarije's nood
Kanttekeningen bij enkele geboorte-akten
:h
35
PLAATSELIJK NIEUWS
- „Onze taak nu'
AGENDA
♦«I
No. 46. Jaargang 8.
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1956
Verschijnt elke Zaterdag
HOLTENS NIEUWSBLAD
De abonnementsprijs van dii blad bedraagt 1.25 p. kwartaal
Uitgave van de Stichting „Holtens Nieuwsblad"
te Holten. Telef. K 5&H3 - 2.1*
Adv.-prijs115 m.m. a contant2.Iedere m.m. meer 0.07
Allen zijn wij in de vrije wereld opgeschrikt door het vreselijke
lot, dat Hongarije getroffen heeft; wij zijn diep bewogen geworden
door de rouw, het leed en de nood, die over het Hongaarse volk
gekomen zijn.
In onze oren klinkt nog die hartstochtelijke kreet uit- het benarde
Boedapest na: „Aan woorden hebben wij niets, wij vragen om daden".
De internationale verhoudingen van dit ogenblik beperken welis
waar de vorm en de mate, waarop wij dit Hongaarse volk te hulp
kunnen snellen, maar er zijn ons allen nog mogelijkheden gelaten,
waarop wij hulp kunnen bieden in deze bittere ellende.
Wij menen, dat het welhaast overbodig is op U allen een beroep
te doen om deze hulp ook metterdaad en met Uw ganse hart te
willen bieden.
Wij hebben gemeend, dat het gewenst was, deze drang tot helpen
en offeren, welke thans in ieders hart leeft, te moeten bundelen en
een uitweg te moeten bieden.
Daartoe heeft zich in Holten een comité „Hulp aan Hongarije"
gevormd, hetwelk representatief is voor onze gehele gemeente en
dat in samenwerking met het Nationale Comité „Hulpverlening Hon
gaarse Volk" U in de gelegenheid wil stellen Uw offer te brengen en
hierdoor uitdrukking te geven aan de bewogenheid van Uw hart.
Wij vertrouwen, dat in dezelfde mate de bereidheid tot geven zal
blijken, wanneer de collectanten U dezer dagen zullen komen be
zoeken, als de laatste tijd naar voren kwam toen het er menigeen
om ging zich zelf te bevoorraden voor de dreigende kwade dag.
Toen ging het om U zelf, thans gaat het om een ander.
Het volk van Holten heeft nog immer blijk gegeven, dat het de
Christelijke naastenliefde verstond.
Welnu, op deze Christelijke naastenliefde wordt dezer dagen bij U
door ons Comité een beroep gedaan ten bate van het zo zwaar
beproefde Hongaarse volk.
Geeft daarvoor uit de volheid van Uw hart, daarbij beseffend,
welk een voorrecht het voor ons is, dat wij voor het lot der Hon
garen nog gespaard mochten blijven.
Tonen wij ons allen deze zegen waard.
Het Comité „Hulp aan Hongarije":
Mr. W. H. ENKLAAR, Voorzitter
W. TEN BERGE, Penningmeester
Ds. J. H. ISRAEL
Ds. R. A. HOOGKAMP
J. H. SPROKKEREEF
Mevr. J. W. NAGELHOUT—Klijzing
Mevr. J. RIETBERGvan Lindenberg
H. LANDEWEERD
G. J. LANGENBARG
Mevr. J. KNIJFFDekker
H. SOER
Mevr. M. REILINKKers
Mevr. G. WEGSTAPELvan Lindenberg
J. W. WITMER
H. WIERDA
Mevr. H. SLIJKHUIS—Zandvoort.
PROPAGANDA-FILMAVOND C.N.V.
EN C.B.C.
De in 't Chr. Nat. Vakverbond (CNV)
en in de Chr. Bedrijfsgroepen Centrale
(CBC) georganiseerde Holtense werkne
mers kwamen vrijdagavond 9 november
in gebouw „Rehoboth" bijeen voor het
houden van hun jaarlijkse propaganda-
avond.
De voorzitter, de heer J. Beldman,
opende deze bijeenkomst met gebed en
Schriftlezing (Psalm 99), nadat gezon
gen was Ps. 68 10.
In zijn openingswoord sprak de heer
Beldman er zijn vreugde over uit, dat
deze avond zo goed bezocht was en sprak
hij verder een hartelijk woord van wel
kom, waarbij hij zich in 't bijzonder richt
te tot de heer G. v. d. Zwaag, districts
bestuurder C.N.V. te 's-Gravenhage.
Nadat de heer v. d. Zwaag een film
had vertoond over het C.N.V.-vacantie-
oord „Ons Centrum" te Driebergen, hield
hij een propaganda-rede over het onder
werp: „Onze taak nu".
Willen wij onze taak in het leven van
vandaag in een wereld van ingezonken
heid verstaan, dan zullen wij de geschie
denis van onze vakbeweging terdege
moeten kennen. De jongeren onder ons
zullen misschien zeggen: Wat interes
seert ons het verleden, wij zijn alleen ge
ïnteresseerd bij lonen en arbeidsvoor
waarden van heden.
Tot die jonge mensen, die een dex-gelijk
standpunt innemen, zou ik willen zeggen:
Christelijke vakbeweging is vandaag
evengoed als vroeger, ja meer nog zelfs
nodig.
Christelijke vakbeweging is voor ons
land een gave. Maar Christelijke vakbe
weging betekent ook een opdracht aan
elk lid van de vakbeweging, om mee te
doen en mee te werken, opdat op het
maatschappelijk levensterrein de recht
vaardigheid betracht worde.
De materiële zaken zijn van zeer groot
belang en voor rechtvaardige eisen mo
gen en moeten wij strijden, aldus spreker,
doch er zijn belangrijker dingen.
Wij zijn een Christelijke organisatie en
wij moeten ons allemaal steeds weer af
vragen: „Wat wil God, dat ik doen zal?".
Durven wij als christen-arbeider evange
liseren en in de fabriek op de bres te
staan voor ons C.N.V.
Wij dienen te zijn een zoutend zout en
een lichtend licht.
We leven momenteel onder een git
zwarte hemel, waaraan met vurige let
ters geschreven staat: „collectivisme".
Wij missen onze persoonlijke verant
woordelijkheid, doch die kunnen we terug
vinden als we samen naar Bethlehem
gaan om het kind in de kribbe te aan
bidden. Wij moeten echter niet in Beth
lehem blijven, doch samen naar Golgotha
gaan voor confrontatie met Hem, die zijn
leven gaf. Wij zijn door God geroepen tot
verantwoordelijkheid en steeds moet ons
streven er op gericht zijn, om die door
God geschapen mens verantwoordelijk
heid te kunnen laten dragen.
Wij moeten er naar streven om in de
aardse verhoudingen iets in te dragen
van de gerechtigheid van het Koninkrijk
Gods.
Wij mogen niet rusten voordat elke
chx-isten-arbeider is ondergebracht in 't
Christelijk Nationaal Vakvei'bond en die
werknemers, die verkeei'd georganiseerd
zijn thuis brengen daar waar zij horen n.l.
in het C.N.V., zo besloot de heer v. d.
Zwaag zijn goedvolle rede.
Na de pauze waarin op koffie met
speculaas werd getracteei'd wex*d de
px-achtige film „Tweeërlei levens" ver
toond.
De heer v. d. Zwaag sloot deze geslaag
de propaganda-avönd met dankgebed, na
dat de heer Beldman hem hartelijk had
dank gezegd voor zijn gesproken woord
en het vertonen van de mooie films.
De burgerlijke stand als staatsinstel
ling is in Frankrijk ingevoerd bij de wet
van 20 september 1792. Deze wet werd
bij keizerlijk decreet van 6 januari 1811
ook voor het departement der mon
den van de IJssel, waartoe Holten be
hoorde, van toepassing verklaard. In 't
begin van 1811 werd de burgerlijke
stand dan ook hier te lande ingevoerd.
Een decreet van 1792 bevatte 'n voor
schrift betreffende het vertonen aan de
ambtenaar van de burgerlijke stand van
een kind, welks geboorte aangegeven
werd. De coda civil van 1804 bepaalde
eveneens, dat het kind steeds zou wor
den vertoond. Bij de behandeling van
de ontwerpen voor ons tegenwoordig
burgerlijk wetboek wilde de volksver
tegenwoordiging, dat de vertoning van
het kind en zelfs van een lijk als
een noodzakelijke vereiste werd ge
steld. De regering was daarvoor niet
te vinden. Zij had er zich van over
tuigd, dat het voorschrift van de code
civil niet in acht werd genomen. Het
was naar haar oordeel, voor de ambte
naren van de burgerlijke stand in de
steden en op het platteland bijna on
mogelijk om zich alle kinderen of over
ledenen te doen vertonen. Artikel 29
van ons huidig burgerlijk wetboek be
paald dan ook, dat de ambtenaar van
de burgerlijke stand bevoegd is te
vorderen, dat het kind aan hem worde
vertoond. Het initiatief behoort dus nu
van hem uit te gaan. De Franse wetge
ver heeft indertijd het meebrengen van
't pasgeboren kind voorgeschreven om
enige waax'borg te verkrijgen voor de
waax-heid van de aangifte omtrent het
geslacht der jonggeborenen. Het schijnt
n.l. voorgekomen te zijn, dat een jon
gen als meisje werd aangegeven, om
dat men afkerig was van de zogenaam
de „conscriptie", de inschrijving en lo
ting voor de militaire dienst.
In Holten is in het eerste jaar na de
invoering van de burgerlijke stand wel
de hand gehouden aan het voorschrift
om een pasgeboren kind aan de maire-
officier van de bux-gerlijke stand te vex--
tonen. De akten van 1812 bevatten al
thans de mededeling, dat de aangevers
de kinderen hebben „voorgesteld". De
eerste aangever in 1812 was de land
bouwer Gerrit Dikkers uit het dorp,
die zich in gezelschap van wieldraaier
Teunis Stokkers en dagloner Derk Kroe-
se met zijn op Oudejaarsavond 1811
geboren zoontje Harmen. naar de maire
begaf.
De maire van Holten, Jan Vincent
en zijn vrouw Maria Dikkers, waren op
30 januari 1812 verblijd met de geboor
te van een zoon, de latere burgemees
ter van Holten, waaraan cje naam Jan
nes werd gegeven. De aangifte en de
„voorstelling" werden gedaan in 't bij
zijn van molenaar Hendrikus Meijers
en de landbouwer Jan Willem Roelofs.
De maire kon moeilijk voor zichzelf
verschijnen, zodat de adjunct-maire J.
W. Helderman de x'egistratie moest ver
zorgen.
Indien aangever en getuigen de schrijf
kunst machtig waren geweest, zou aan
de voet der akte een viex'tal handte
keningen die van de maire incluis
moeten voorkomen. Dit was echter
niet het geval. In totaal werden 76 ge
boorte-aangiften gedaan, zodat er 304
handtekeningen moesten zijn geplaatst.
Het aantal ondertekeningen bedraagt
in het geheel 212. Slechts 19 akten zijn
door aangever, getuigen en maire ge
zamenlijk ondertekend. Voor 94 perso
nen moest in de akten worden opge
nomen, dat zij niet konden schrijven
„uit hoofde zij zulks nimmer geleerd
hebben". Velen van hen, die wel kon
den schrijven, waren toch niet in staat
hun naam juist weer te geven. Zo
schreef Berend Knopers bijv. Berend
Knoepert, Hendrik Fotten onderteken
de met Hendrik Vox-tten, Harmen Struik
maakte er nu eens Harmen Struek en
dan weer Harmen Stroek van, en Ger
rit Bronsvoort kreeg met veel moeite
Geeriet Brunsvoerd op het papier!
Op 8 december 1812, 's middags om 4
uur kwam de 44-jarige Jan Oudstein,
van beroep Frans keizerlijk gendarme
te paard onder het drie en dertigste le
gioen, compagnie der monden van de
IJssel, aan de heer Vincent vertellen,
dat zijn vrouw, Cornelia van Rossem,
het leven had geschonken aan 'n zoon
tje. dat de naam zou dx-agen van Jo
hannes Laurents. Herbergier Egbert
Dikkers en tapper Jan Keizer fungeer
den als getuigen. Oudstein en Keizer
konden niet schrijven.
De tappers waren niet alleen in liet
dorp gevestigd. De bewoners van de
buurtschappen Box'keld en Espelo be
hoefden voor spiritualiën heus niet
naar het dorp, dat toen als kerkdorp
werd aangeduid. In eerstgenoemde
buurtschap was Arend Pasop als tap
per gevestigd. Hij was geboren om
streeks 1778 en huwde met Jenneken
Dokter-s. Op 27 april 1812 deed Pasop
aangifte van de geboorte van 'n zoon,
die de naam Frederik Jan kreeg. De
aangifte geschiedde in tegenwoordig
heid van de buren Hendrik Lossen en
Gerrit Beltman. Het erve Lossen wordt
thans bewoond door de landbouwer G.
J. Weijers en familie. Schout Pakkert
schreef op 21 december 1819 de ge
boorte in van Gerrit Weieman, zoon van
tapper Jannes Weieman en Antonia
Kotting uit Espelo. Ter bepaling van de
plaats, waar deze tapper ongeveer ge
woond heeft, zij vermeld, dat als ge
tuigen optraden de landbouwers Waan-
der Meijlink en Harmen Struik.
Zojuist vermeldde ik de naam Weij
ers. In verband daarmede nog enkele
opmerkingen. Omstreeks 1782 is in het
Neerdorp geboren Hendrikus Weijers.
Op 3 maart 1812 wendde hij zich tot de
maire Jan Vincent met verzoek 'n acte
op te maken, waarin tot uitdrukking
zou komen, dat hij vanaf die datum,
zowel voor zichzelf als voor zijn drie
kinderen de naam Nijhuis als familie
naam begeerde. Weijers bekrachtigde
zijn afgelegde verklaring met z'n hand
tekening, wellicht voor de eerste maal
gesteld met „H. Nijhuis". Zijn oudste
zoon Jan Willem, geboren 22 septem
ber 1810, dus toen bekend als Weijers,
heeft de gewenste naam, ondanks de
goede bedoelingen van zijn vader, toch
niet gedragen. Bij zijn huwelijk met
Herremina Stam, op 27 februari 1840
door Jan Vincent te Holten voltrok
ken in tegenwoordigheid van tolgaar
der Jan Boes en tapper Harmen Fran
sen, luidde zijn naam Jan Willem Weij
ers. Een kleinzoon met dezelfde naam
is woonachtig in de buurtschap Bor-
keld onder Markelo en is thans 84 jaar
oud. De nazaten van Hendrikus Nij
huis zijn in Holten bekend, behalve
onder de naam Nijhuis (Prins), ook on
der de namen Gervedink Nijhuis en
Weijers.
W. O.
PREDIKBEURTEN.
Ned. Herv. Kerk. Holten. 9 uur en 10.30
uur Ds Irsaël; 's avonds 7 uur Ds Ad-
dink (Heid. Cat. Zondag 33). In alle
diensten collecte voor de N.O.-polder.
Dijkerhoek. 10 uur Ds Addink. Collec
te voor N.O. Polder.
Geref. Kerk. 10 uur en 3 uur Ds. R. A.
Hoogkamp. In beide diensten is de 3e
collecte bestemd voor de Evangelisatie
VOOR HONGARIJE.
De zondag tijdens de bidstonden voor
Hongarije in de kerken gehouden collec
tes hebben totaal f 1224 opgebracht. In
de Hervormde Kerk en Bethanië bedroeg
de opbrengst f 664.en in de Geref.
Kerk f 560.
GESCHENK VOOR GERESTAU
REERDE HERV. KERK.
Nu de laatste hand gelegd wordt aan
de restauratie van de Herv. kerk en de
ze waarschijnlijk nog in de loop van
november opnieuw in gebruik kan wor
den genomen heeft een aantal Hervorm
de dames uit alle delen der gemeente
en uit verschillende schakeringen van
het kerkelijk leven het initiatief geno
men om de kerkeraad bij deze opening
een blijvend en passend geschenk aan
te bieden.
Deze actie, welke plaats vindt onder
het motto „De vrouwen bieden iets aan",
wordt dan ook uitsluitend door vrou
wen gevoerd, die van alle Hei-vormde
vrouwen een bijdrage verwachten om
dit sympathieke plan te doen slagen.
De initiatiefneemsters vonden reeds
een grote schare van medewerksters be
reid om de Hervormde vrouwen te be
zoeken. Nu is het aanbieden van een ge
schenk aan een Kerk niet zo'n eenvoudi
ge zaak, maar er is reeds de gedachte
geopperd om bijv. de preekstoel aan te
bieden. Dat zou een prachtig en waar
dig geschenk zijn, waarmede de kerke
raad zeer zeker erg ingenomen zou zijn,
maar dat wel van iedex-e lidmate een
klein offer zou vragen.
Er is moeilijk een geschenk denk
baar, dat meer in het midden der ge
meentes staat, dan de kansel, waarvan
elke zondag Gods woord verkondigd
wordt.
KRANSLEGGING OP DE
CANADESE BEGRAAFPLAATS.
Voxlge week zaterdag had op de Ca
nadese Begraafplaats op de Holterberg
een eenvoudige plechtigheid plaats. Door
de voorzitter en een drietal leden werd
's morgens in verband met de herden
king van de Wapenstilstandsdag 11
november vanwege de afdeling Hol
ten van het Ned. Oorlogsgravencomité
een krans gelegd aan de voet van het
kruis aldaar.
De spanning in de wereld bepaalde
hen nog eens weer nadrukkelijk bij het
grote offer dat de jonge mannen, die
hier rusten voor het merendeel van
Canadese origine gebracht hebben
voor de vrijheid van ons volk.
OPBRENGST KLAPROOSCOLLECTE.
De Klaprooscollecte, welke in de af
gelopen week door de landbouw jongeren
in onze gemeente ten behoeve van het
werk van het Ned. Oorlogsgravencomité
gehouden werd heeft f253.06 opge
bracht.
Vrijdag 16 nov., 8 uur: Wereldbonds
avond C.J.M.V.—C.J.V.F. in Irene.
Spr.: Mevr. Wassink.
Vrijdag 16 nov., 7.45 uur: Bijeenkomst
van de Holtense Kunstclub in Amicitia.
Lezing met lichtbeelden over Rem
brandt van Rijn.
Zaterdag 17 nov., 7.30 uur: Verwerping
van krentenbrood, enz., bij Bakkerij
Hartsuiker.
Zaterdag 17 nov., 8 uur. Uitvoering van
de afdeling Holten van de V.A.R.A. in
café Maats. Opvoering toneelspel „Blijf
zitten waar je zit", door de toneelvere
niging „V.O.P.".
Zaterdagavond 17 nov. 7.30 uur. Verwer
pen van krentenbrood, speculaas, enz.,
bij H. Tulier, Deventerweg.
Zaterdagavond 17 nov. (heden). Verwer
pen van krentenbrood, speculaas, enz.,
bij Bakkerij Beldman, Markeloseweg,
(zie adv.).
Maandag 19 nov. 8 uur: Ouderavond der
lagere landbouwschool.
Maandag 19 nov., ouderavond o.l. school
Dijkerhoek. Spreker de heer H. v. d.
Linde over „Moeilijk opvoedbare kin
deren". Aanvang 7.30 uur.
Maandag 19 nov. Grote Najaarsmarkt te
Rijssen (zie adv.).
Maandag 19 t.m. 24 nov. Geen bezoek aan
patiënten oude en nieuwe St. Jozef Zie
kenhuis (zie adv.).
Dinsdag 20 nov. 7.30 uur. Vergadering
O.L.M. en Bedrijfsvereen. Dijkerhoek,
café 't Bonte Paard. Spr. F. Wagter,
ass. pluimveeconsulent met films over
pluimveeteelt.
Woensdag 21 nov. Verwex'pen en schieten
krentenbrood. Bakkerij Nijkamp, Dij
kerhoek (zie adv.).
Donderdag 22 en zaterdag 24 nov.Jaar
lijkse uitvoering sportvereniging „Ba-
to" in Amicitia. Aanvang 8 uur. (Do
nateurs op donderdag)Zie adv.
Donderdag 22 nov. Praatavond ten huize
van de heer J. Jansen (Menum). A. J.
Paskamp spreekt over „Wat zijn de ge
volgen van een te hoge bemesting op
grasland". O.L.M. afd. Aanvang 7.30
uur.
Zaterdag 24 nov.: Verwerpen in Bakkerij
Hartsuiker (zie adv.).
Zaterdag 24 nov.: Verwerpen in café „De
Wippert" (zie adv.).
Zaterdag 24 nov., 8 uur. Gezellig tussen-
bal in hotel G. Müller (zie adv.).
Maandag 26 nov. Jaarvergadering Groe
ne Kruis. „Hotel Vosman".
Donderdag 29 nov. Causei'ie en demon
stratie huidverzorging, afd. Holten v.
de Plattelandsvrouwen. 7.30 uur in ho
tel Holterman.
Maandag 30 nov. Forum-avond „Jong
Holtexi" en „B.D.V.". Hotel Muller,
aanvang 7.30 uur. Ook toegankelijk v.
niet-leden.
Zaterdag 1 dec.: Cross country Land.
Rijver. „Bergruiters".
1 ACCOUNTANTSKANTOOR
I POUW - Enterstr. 33 - Rijssen pp
5 voor
I BELASTINGZAKEN 1
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: Anton Hendrik, zv J. Jan
sen en H. M. Haverslag, Espelo 63.
Ondertrouwd: H. Meerman, 31 j„ en
H. Knopex-s, 27 j., beiden Holten.
Gehuwd: E. D. Stam, 40 j„ en W.
Scholman, 28 j., beiden Holten. H. J.
Aanstoot, 27 j„ en H. Kruimelaar, 25
j., beiden Holten.
BEVOLKING.
Ingekomen: G. Jansen, van Hellen-
doorn naar Beuseberg 45. J. van den
Berg en gezin, van Almelo naar Deven
terweg 55.
Vertrokken: G. J. Wansink, van Look
j 28 naar Den Helder. T. Bulsink,
van Tuinstraat 38 naar Hellendoorn.
G. H. Roelvink, van Espelo 27 naar
Vlaardingen.
BEVORDERD.
De heer J. Mossink alhier is met terug-
werkende kx-acht vanaf 6 juli j.l. bevor-
derd tot besteller der P.T.T. Ie klas.
Naast de ster op zijn mouw zal hij nu
ook twee gouden balkjes op de revers
van zijn uniform dragen.
MELKRITTEN DUURDER
Dinsdag had in het Stationskoffiehuis
van de heer M. Kalf sterman de jaarlijk
se aanbesteding plaats van de melkrit-
ten der Coöp. Zuivelfabriek „De Vrij
heid". Er was voor deze aanbesteding
ook nu weer een flinke belangstelling.
De prijzen waren belangrijk hoger, zo
dat de kosten van de ritten gemiddeld
20 pet. meer bedroegen dan het vorige
jaar.
TYPISTE TER SECRETARIE.
Tot typiste ter secretarie is met in
gang van 1 januari a.s. benoemd onze
plaatsgenote, mej. J. F. Prins, thans
werkzaam op het landbouwboekhoud-
bureau van de O.L.M. te Markelo.