m
Een nieuwe Utopie
Fa. Gebr. SCHUPPERT
De straaljager
is niet
gevaarlijk
Openbare Aanbesteding
lange nachten
Nijvcrdalse
Drukkerij
ETALEREN
ADVERTEREN
COMBINEREN
HOLTENS NIEUWSBLAD
ilillllllll!
HOLTENS NIEUWSBLAD
De
zijn er weer
HULP
AGENT-BODE
;dere
Iedere gemeenschap heeft een eigen,
bizonder „narcoticum" nodig, zo stelt
Tibor Mende tenslotte vast: het geloof
aan een evangelie, dat haar na verloop
van een redelijke tijd de komst van het
duizendjarige rijk voorspelt. Hij noemt
dit narcoticum de utopie. Zolang alle
mensen in haar geloven, kan zij een ge
weldige krachtbron vormen. Wordt dit
anders, daalt zij in aanzien, leeft zij niet
meer, dan wordt zij een blok aan het
been.
West-Europe sleept zulk een
„inhoudloze utopie"
achter zich aan als een waardeloze
last. De Westerse utopie was de nood
zakelijkheid van de vooruitgang met het
daaruit voortspruitende vertrouwen op
mogelijke volmaaktheid van de mens
en de menselijke gemeenschap, die weer
:rantwoordelijk werd voor het ont
staan van de illusie, dat de machts
factor op de duur uit de verhoudingen
tussen de mensen geweerd zou kunnen
worden. De hoop van het rationalisme
nam de starre vorm aan van het dogma
van de vooruitgang, als een automa
tisch voortschrijdend proces. Aan de
wieg van alle progressieve bewegingen
stonden deze illusies. Charles Fourier
verzekerde b.v., dat onder een socialis
tisch bewind de mensen minstens tien
voet lang zouden zijn!
Men nam aan, dat de
vijandschap tussen volkeren en
rassen
gedoemd was langzaam te verdwijnen,
naarmate alle de Westerse vormen van
gemeenschapsleven, idealen en denk
wijzen zouden overnemen. Democratie,
zo meende men, zou iets zijn als een
draagbaar instrument, als een gramo-
foon, die men overal zou kunnen mee
nemen; zodra men hem opwindt, speelt
hij. Zo drong men vreemde volleen de
uitwendige vormen op van een maat
schappelijk stelsel, dat zijn ontstaan te
danken heeft aan een zeer speciale pe
riode in de geschiedenis van een klein
stukje van de Westerse wereld.
De Westerling was er blind voor, dat
andere volken met een andere geschie
denis en traditie heel goed naar een le
ven in beschaving konden streven zon
der daarom de uitwendige vormen van
de democratie te willen copiëren, zoals
die groeide in de Noordatlantische sta
ten.
De beide machtigste gemeenschappen
van onze tijd hebben de oude West-
Europese utopie door 'n transfusie van
jong bloed nieuw leven ingeblazen. Het
dogma van de onvermijdelijkheid van
de vooruitgang hebben zij beide ge
handhaafd. Amerika legde echter de
nadruk op de technische zijde daar
van. Het idee is daar gesymboliseerd
in de „business-man", de belichaming
van het vrije initiatief en de drijvende
kracht van de vooruitgang.
In de Sowjet-Unie werd de Westerse
utopie aangepast aan het eeuwenoude
messianisme van dit land: zij deed in
haar nieuw en streng ideologisch kleed
het oude geloof in Ruslands zending,
om de mensheid te verlossen, herleven.
Het voorbeeldig type van de Sowjet-
maatschappij is
de „stachanovist",
de slaaf van een vrijwillig aanvaarde
inspanning om de komst van het dui
zendjarig rijk te bespoedigen, de hei
lige van het collectieve verlossings
werk.
Het enige gebied, dat nog geen po
gingen in het werk heeft gesteld tot
vernieuwing der oude utopie, is haar
geboorteland zelf.
Het Westen wordt thans voor de
rechtbank der geschiedenis geplaatst en
het heeft niet veel tijd meer over, om
nog iets goeds te maken van wat het
tegenover de vroegere koloniale volken
misdreven heeft. Wat het ook gepres
teerd heeft, 't zal niet veel verdedigers
vinden, noch over een alibi kunnen be
schikken als de afrekening komt, stelt
Tibor Mende vast. Het behoud van de
Westerse rijkdom
is vandaag afhankelijk van de vraag of
men hem gebruiken kan ter bestrijding
van de ellende, die de koloniale uit
buiting heeft veroorzaakt.
De mensen, die men arm maakte om
zich goedkope grondstoffen en het voor
de bouw van nieuwe fabrieken in het
Westen vereiste kapitaal te verschaffen,
moeten nu veranderd worden in mijn
werkers, geschoolde boeren en klanten
voor de Westerse industrie, als men de
bedreigde stoffelijke basis van de Wes
terse cultuur wil redden. Het zou goed
zijn de feiten in het gericht te zien en
te bedenken, dat wij niet kunnen ver
wachten, dat de rest van de wereld zich
zondermeer voegen zal naar de rechten
die enkele geprivilegieerde volken heb
ben verworven. Het zou verstandig zijn,
ons ziende geplaatst tegen deze histori
sche beweging, te streven naar een ka
nalisering van die beweging. Zo zou
men haar misschien kunnen richten op
doeleinden, die een vreedzame en voor
alle partijen
voordelige samenleving
van blanke en gekleurde volken moge
lijk zou maken en niet tot een rassen-
oorlog leiden. Dit is de oplossing, die
het welbegrepen eigenbelang ons West-
Europeanen zou moeten ingeven en
het zou tevens de nobelste en grootste
taak zijn, die een generatie op zich
zou kunnen nemen, een bijdrage tot het
verdwijnen van één der voornaamste
oorzaken van de machtswil. In deze
weg van wat Tibor Mende aanduidt als
de „getemde utopie", zou men het ge
loof in de vooruitgang in een beschei
den, maar reële mate kunnen herstel-
len.
Nu het economisch evenwicht in de
landen van Azië, Afrika en Latijns-
Amerika is verstoord, nu er geen ma
chines zijn en him landbouw verouderd
en vervallen is, hebben de door ziekte
en honger verzwakte nakomelingen van
de eerste slachtoffers van het Westen
dringend behoefte aan hulp. Zij moeten
door vernieuwing van hun industriële
en agrarische outillage eerst voldoende
welvarend worden om onze koelkasten,
auto's, electrische centrales en vlieg
tuigen op prijs te kunnen stellen, om
dan, na een intensivering van hun le
vensmiddelen- en grondstoffenproduc-
tie, ons het overschot van hun produc
tie en hun dankbare trouw aan te bie
den, in ruil voor onze producten. Waar
om, zo vraagt Tibor Mende, is er van
de voorstellen, om die hulp te organi
seren, tot dusver zo weinig terecht ge
komen?
De Westerse beschaving gaat gebukt
onder het gemis van een algemene aan
vaarde
waardecodex of norm
en van een doel, dat het tegenwoordig
zo algemeen heersende gevoel van nut
teloosheid en naderende ondergang zou
doen verdwijnen. Welnu, zegt Tibor
Mende: Hier is dat doel binnen ons
bereik: de geleidelijke emancipatie van
de mensheid.
Het is een „georganiseerde poging tot
'n herverdeling van de rijkdommen der
aarde", die de massa's, wier ogen thans
op het communisme gericht zijn, moet
doen zien, dat daar voor hen de kortste
weg ligt om de him in de wereld toe
komende plaats te veroveren. Wanneer
zij aldus kozen en de resultaten werden
zichtbaar, dan zou ook wellicht het
communistische blok willen gaan deel
nemen aan deze gemeenschappelijke ar
beid, want de Sowjet-Unie zou dan
immers al meer het prestige van leraar
en wegwijzer, dat zij tot nu toe zo
succesvol gespeeld heeft„ verliezen.
Noch de mensen, noch de motieven
ontbreken voor de uitvoering van dit
plan. Het zou de eerste practisch uit
voerbare utopie worden, die er in zou
slagen de spookbeelden van honger en
ellende van de aarde te verbannen.
Wanneer eenmaal het inferno los
barst, besluit Tibor Mende, bedreigen
de georganiseerde
haat en vrees
de wortels van het leven. Misschien
kan het feit, dat er thans tussen de
twee kolossen, die gereed staan elkaar
te bespringen, geen vacuum meer ligt,
een feit, dat wel de tragische dwang
positie, waarin wij ons bevinden, be
wijst, nog juist onze redding betekenen.
Het is namelijk nog een pauze, een
periode van respijt verschaffen, waarin
wij de laatste kans kunnen beproeven.
Maar wil deze pauze niet nutteloos
verstrijken, dan moet er iets gebeuren
en wel het streven naar nivellering
op hoger peil,
door de onterfden de middelen te ver
schaffen om de welvaart te bereiken,
die thans de bevoorrechte minderheid
geniet en hij stelt dan verder in het
verschiet: de groei van één wereld met
één „constructieve machtswil", die op
positieve doeleinden is gericht, een
machtswil, die voor het eerst het bezit
zou zijn van héél de mensheid en de
mensen eindelijk alleen zou doen ge
nieten van al de weldaden der mense
lijke wetenschap.
Maar de mens kent zijn eigen
krachten niet.
Van tijd tot tijd ontmoet de kranten
lezer op de voorpagina van zijn lijf
blad de sombere mededeling, dat er
weer een straaljager is verongelukt en
dat een jonge vlieger bij dat ongeluk
zijn leven verloren heeft. „Alweer een",
zucht men dan en onwillekeurig vindt
men dan dat zo'n straaljager maar een
levensgevaarlijk apparaat
is, dat steeds meer slachtoffers eist.
Waarom moet men dan ook zo snel
vliegen en waarom moeten jonge le
vens worden opgeofferd aan deze ge
vaarlijke snelheidsmonsters?
Deze reacties zijn volkomen begrij
pelijk, maar tochzij zijn tegelijk
ongemotiveerd. De straaljager is wel
snel, tegenwoordig komt hij met gemak
over de duizend kilometer p. uur, maar
daarom is hij nog niet persé gevaar
lijk; snelheid op zichzelf is nooit ge
vaarlijk en ook in geen enkel opzicht
schadelijk voor het-menselijk iichaam.
Iets anders ligt de zaak, wanneer het
versnellingen of vertragingen betreft,
want hierop reageert het menselijk
lichaam wel degelijk, zoals iedereen in
een schommel of in een lift wel eens
zal hebben ondervonden. Het is der
halve niet juist om de conslusie te
trekken, dat de straaljager gevaarlijk
is omdat hij snel is.
Een moderne straaljager wordt zo
dikwijls voorgesteld als een wild, on
handelbaar apparaat vol vreemde ku
ren, dat te pas en te onpas weigert op
de stuurbewegingen van de vlieger te
reageren en hem dan onherroepelijk in
het verderf stort. Dit is beslist on
juist en vliegers, die veel met straal
vliegtuigen hebben gevlogen, hebben
herhaaldelijk verklaard, dat een straal
jager een goedig en
gewillig vliegtuig
is, dat helemaal geen nukken vertoont;
men heeft in dit verband zelfs de uit
drukking „ouweherenkist" gebezigd.
Technische kuren heeft dit vliegtuig
ook niet meer, want voor zover aan
wezig, zijn die er al lang tevoren na
vele en langdurige experimenten uitge
haald, voordat men de gewone mili
taire vlieger met het toestel de lucht in
stuurde.
Aan het ontwerp is alle zorg besteed;
urenlange berekeningen en windtunnel-
proeven, sterktemetingen en materiaal-
controles hebben tijdens de bouw en
daarvoor plaats gevonden; de beste in-
vliegers hebben het toestel in de lucht
onder allerlei omstandigheden uitge
dokterd en alle fouten en kuren er
zorgvuldig uitgehaald, voordat het toe
stel aan de luchtmacht werd afgele
verd. De vliegtuigen, die bij de lucht
macht in -gebruik zijn, zijn dus volko
men veilige en beproefde typen.
Maar de luchtmacht zelf aanvaardt
ook
geen enkel risico.
In uitgebreide en goed geoutilleerde
werkplaatsen worden de vliegtuigen en
hun onderdelen door geschoolde vaklie
den nagezien en onderhouden. Er is
een doorlopende en scherpe inspectie
en alles wat maar enigszins onder de
maat is en niet aan de scherp gestelde
eisen voldoet, wordt niet meer ge
bruikt. In de luchtvaart moet men nu
eenmaal secuurder zijn dan in andere
gevallen, want de kleinste storing kan
verlies aan levens veroorzaken. Men is
zich in luchtmachtkringen van deze ver
antwoordelijkheid zeer goed bewust en
men handelt dan ook dienovereenkom
stig. Ieder vliegtuig, iedere motor en
ieder belangrijk onderdeel moet na een
bepaald aantal bedrijfsuren uit elkaar
worden genomen en grondig worden
geïnspecteerd en men heeft een uitge
breide technische administratie, die 't
aantal bedrijfsuren van elk vliegtuig
en elk onderdeel zorgvuldig bijhoudt en
er op toeziet, dat een vliegtuig, dat
„aan zijn uren"
is, uit bedrijf wordt genomen en in re
visie gaat. Risico neemt men niet, in
geen enkel geval.
En tochtoch verongelukken er
steeds straaljagers en komen er jonge
mensen om het leven. Hoe is dat dan
Burgemeester en Wethouders van HOLTEN zijn
voornemens om op Vrijdag 28 October 1955, des
voormiddags 11 uur, ten gemeentehuize in het
openbaar aan te besteden:
het bouwen van 3 dubbele woningen
in twee percelen.
Perceel I: De hoofdbouw.
Perceel II: Het glas-, schilder- en behangwerk.
Bestek en tekeningen zijn, zolang de voorraad
strekt, verkrijgbaar op 't kantoor van de gemeente
architect te Holten tegen betaling van 10.per
stel of door toezending per post, na ontvangst van
een postwissel van f-10.50.
Restitutie op de dag der aanbesteding bij onge
schonden inlevering ƒ5.per stel.
1*1 ial sla ©Bsdfesraa
S$ep®sa wevlsaessjsle
Ze heelt het in de krant gelezen. Haar kruidenier
adverteert elke week met speciale aanbiedingen.
Doordat het publiek en de zakenlieden elkaar vrijwel
allemaal kennen, weten de mensen, dat deze
aanbieding verantwoord is. Dat is de kracht van
het plaatselijk nieuwsblad.
Adverteren in zulk een gemeenschap - het kan niet
anders - moet wel rijpe vruchten afwerpen.
U slaapt heerlijk en rust volledig uit,
als Uw bed in orde is.
't Is nu de tijd voor B IJ VULLEN en
OVERTREKKEN van bedden en matrassen.
Even een boodschap en wij komen direct.
Telefoon 223
GEVRAAGD
wegens a.s. huwelijk van
de tegenwoordige een
FLINK MEISJE
die zelfstandig kan wer
ken, voor dag of dag en
nacht. Zich aan te melden
bij Mej. W. Bal, Molenbel-
terweg 18, liefst a.s. Dins
dag na zeven uur.
Gevraagd een net
persoon als
voor Begrafenisvereniging
„HOLTEN en OMSTR."
Voor personen met veel
vrije tijd goede bijver
dienste.
Brieven aan H. Koopman,
Kolweg 20, Holten.
Naamkaartjes
Verlovingskaartjes
Geboortebericht
kaart j es
Ondertrouw-
circulaires
in luxe uitvoering
Zo nodig binnen
2 uur gereed
Agent: WIGGERS
Kolweg Holten
Kolweg 1 9
Holten
VAM ONS
WIL MEN NIETS MISSEN
GEEHLffTH-
mogelijk? Zit er dan toch nog een
hiaat in het mooie, technisch schijn
baar volmaakte systeem, dat men heeft
opgezet? Ja, er zit een hiaat in, en
wel één, waaraan de mens zelf weinig
veranderen kan. Het belangrijkste on
derdeel in elke straaljager is, ondanks
de zeer vergaande modernisering die
men tegenwoordig kent, de mens die
het toestel bestuurt. En juist die mens
faalt wel eens op een kritiek moment.
Hij vliegt met enkele collega's in for
matie, stuurt naar links inplaats van
naar rechts, een ontzettende klap en
twee straaljagers dwarrelen vleugellam
naar beneden. Waarom voerde de be
wuste man op het kritieke moment
juist de verkeerde stuurbeweging uit?
Een van de menselijke fouten, die men
dikwijls zo moeilijk kan verklaren.
Maar ook als de vlieger alleen vliegt,
kan hij zichzelf in gevaar brengen.
Wanneer een jonge vlieger, 'n enthou
siaste knaap, die tot in de kleinste
vezels van zijn sterke body, zich op een
mooie, stralende dag daar hoog
boven in de lucht
bevindt, vrij van alles wat hem op de
aarde zou kunnen irriteren en hinde
ren, dan wordt er een geest over hem
vaardig, die hem moedig maakt, ja
zelfs overmoedig. Hij vergeet, dat hij
nog maar een klein aantal uren op
straaljagers heeft en dat hij zijn toestel
dus nog niet ten volle kent; hij ver
geet de wijze vermaningen van zijn in
structeur, die hem gezegd heeft, dat hij
geen manoeuvres moet maken, die zij
samen nog niet hebben geoefend, hij
weet alleen, dat hij leeft en een mooie,
snelle machine bestuurt, die o zo veel
kan. Dan laat hij zich verleiden tot
duiken en rollen en zwiepertjes ma
ken; hij schiet vlak onder de staart van
een collega door of vlak voor hem
langs, hij gaat dingen met zijn toestel
doen, die nog boven zijn kunnen liggen.
En dan op een gegeven moment kan
hij het snelle toestel niet meer in de
hand houden; hij nadert de aarde, steeds
sneller en sneller, totdat hij met een
klap er tegenaan slaat en slechts een
hoopje verwrongen metaal over is van
wat eens een mooie straaljager was. En
daartussen ligt het stoffelijk overschot
van de overmoedige vlieger. De krant
brengt des avonds het sombere bericht
en het publiek schuift de schuld op
de gevaarlijke straaljager.
Maar, zoals men nu weet, de werke
lijkheid is anders. Het is niet de straal
jager, die gevaarlijk is en zijn inzitten
den in de dood sleept, maar de mens
zelf, die overmoedig wordt en z'n eigen
krachten overschat.
HELLENDOORN.
Geboren: Gerritdina Maria Wilfrida,
dv G H. Voorveld en J. J. M. van Schoo-
ten, Haarle, C 159. Dirk Marinus, zv
A. J. de Goede en G. Valk, Hellendoom,
Zandsteeg 12. Maria Johanna There-
sia, dv G. J. Marsch en G. J. Ruiter,
dorp, Ommerweg 113. Johannes Ger-
hardus, zv H. F. Rodijk en W. G. M. Mars,
Nijverdal, Wilhelminastraat 102. Ger-
rit, zv J. Kunst en H. Bolks, Daarlerveen,
Brugstraat 6. Maria Stephana Anto-
nia, dv H. L.' Wilms en F. M. Wijnberg,
Nijverdal, P. C. Stamstraat 16. Hen-
drikus Alfonsus Maria, zv G. J. Broeks
en H. F. Mulder, dorp, Vrugteveensweg
6. Alice Christien, dv R. Krommen
dijk en H. G. Bakhuis, Nijverdal, Prin
senstraat 16. Alfonsius Gerhardus
Maria, zv A. J. Knobben en H. J. M.
Broekhof, Haarle, C 119a. 'Jan Hen
drik, zv H. W. Poffers en G. Jansen, Nij
verdal, Koeveenweg 3, en W. Groters,
Albertus Gerhardus, zv M. J. Bekhuis en
G. J. Th. Evers, Nijverdal, Veldsweg 60.
Ondertrouwd: G. ten Cate, 25 j., Nij
verdal, Koevenweg 3, en W. Grooters,
24 j„ Nijverdal, Rijssensestraat 229.
G. J. Klein Baltink, 27 j„ Hellendoom,
Ninaberlaan 43, en J. Kramer, 24 j.,
Zwolle.
Gehuwd: A. Laarman, 28 j., Hellen
doom, Raadhuisstraat 6, en A. Bakker,
25 j., Hellendoom, Ommerweg 24. A.
J. Bosch, 29 j., Daarle, Esweg 26, en R.
M. Stegeman, 27 j„ Marie, Ekkelweg 1.
A. Mondeel, 25 j., Nijverdal, Grote
straat 225, en H. Poelakker, 23 j„ Hul
zen, Collenstaartweg 6. B. G. Paus,
37 j., Hengelo, en J. van den Berg, 34 j„
Hellendoom, Schapenmarkt 9.
Overleden: G. de Witte, 83 j„ wed.
van L. A. Kemper, Haarle, C 82b. M.
G. Th. Schoot Uiterkamp, 3 maanden, dv
A. J. Schoot Uiterkamp en J. W. M.
Brinkhof, Haarle, C 21. J. G. Alferink,
wedn. van G. Schotman, Hellendoom,
P-eestpark 33.
RIJSSEN.
Geboren: Berendina Maria, dv A. W.
G. Meijer en B. Horsink. Maria, dv J.
v. d. Berg en H. M. van de Steeg.
Berend Jan, zv G. J. Schreurs en L.
Ehrenhard.
Ondertrouwd: G. J. Kamphuis, 31 j„
en W. M. Maatman, 24 j. J. Baan,
25 j„ en L. K. Heijkamp, 22 j„ Wierden.
Gehuwd: J. van den Dijk, 24 j., en J.
Averesch, 23 j. A. J. Boerman, 25 j„
en G. van den Belt, 23 j., Enschede.
W. Boode, 28 j., en G. W. Baan, 24 j„
Wierden. H. van Rees, 24 j., en B. J.
van den Berg. A. D. Ligtenberg, 30
j., en F. Wieldraaijer,
Overleden: Aaltjen ten Hove, 94 j„
wed. van B. Eshuis. Willem Aaftink,
67 j„ echtgen. van J. Kamphuis. Jo
hannes Dille, 81 j.