NEW YORK De blanke is niet meer superieur slavenhandel M m Stad van torens en liften Nog altijd heid Ontwikkeling van achtergebleven gebieden oorzaak van machtsver schuiving. Wanneer wij een blik om ons heen slaan in de wereld, aanschouwen wij een geheel ander wereldbeeld dan voor enige tientallen jaren. Nieuwe staten in Azië en Afrika verrijzen als padde stoelen uit de grond, waarbij de activi teiten van de geëmancipeerde gekleur de volkeren het superioriteitsgevoel van de westerse mens een geduchte knauw geven. Uit deze ontwikkeling blijkt zonne klaar, dat de westerse mens een moei lijke tijd tegemoet gaat. Natuurlijk zal men zich afvragen, wat de oorzaken zijn. Is onze energie uitgeput? Is de huidige ontwikkeling een teken van degeneratie van de westerse mens? Of zijn wij nooit meer geweest dan andere volkeren en kregen onze voorouders slechts een voorsprong, die nu door an deren wordt ingelopen? Men is geneigd tot het laatste over te hellen, aangezien de geschiedenis ons leert, dat het blanke ras niet altijd superieur is geweest. Men denke maar eens aan de eeuwenoude Chinese cul tuur. De Chinezen konden al lezen en schrijven lang voordat wij enig be grip hadden van wetenschap en kunst. De Chinese staatkundige organisatie was reeds perfect in een tijd, toen men West-Europa nog nauwelijks mocht ipreken van een stamverband. Kijken wij voorts naar 't oude Egyp te, waar de bewoners, die niet tot het blanke ras behoorden, reeds lang vóór ons een zeer hoge trap van beschaving hadden bereikt; een beschaving, waar van wij zeer veel hebben overgenomen. Uit een en ander mogen wij dus aan nemen, dat het dwaasheid is te me nen, dat slechts de blanke mens uit gesproken intelligent en superieur is aan andere volkeren. Neger en blanke. Het klassieke voorbeeld van. rassen onderscheid is meestal dat tussen ne gers en blanken. Het intelligentiepeil van negers wordt over het algemeen veel lager aangeslagen dan dat der blanken. Van deze theorie is geen en kel bewijs voorhanden. Er zijn nog maar weinig onderzoekingen gedaan op dit gebied, maar niets wijst op de waar heid van deze opvattingen. Wel werd dikwijls bij vergelijkingen tussen blanken en negers bij de laatsten een zichtbaar geringere intelligentie gecon stateerd, doch men vergat dan een oog ie slaan op de veel geringere oplei ding, die de negers over het algemeen genoten hebben. In Amerika is men het verst met de ze onderzoekingen gevorderd, omdat daar negers en blanken naast elkaar le ven. Bij het peilen van het intellect van recruten voor de militaire dienst bleken de negers geenszins de mindere te zijn van de blanken, wanneer men in aanmerking nam de opleiding, die de verschillende aan de test onderwor pen personen hadden genoten. De ne gerjongens in de welvarende gezinnen deden in niets onder voor de blanken uit gelijksoortige kringen. Wanneer men dus in de toekomst de ontwikkeling van de tot nu toe achterlijke gebie den in Afrika ter hand gaat nemen, mag men verwachten, dat na verloop van tijd een groot deel van de achter stand met het Westen in die gebieden zal worden ingelopen. De volkeren, die in andere streken van de aarde wonen dan wij, hebben dikwijls een andere kijk op de vraag stukken van wetenschap en cultuur. Dat is trouwens niet verwonderlijk, want de afkomst, de omgeving, de kli matologische omstandigheden waaron der men leeft, drukken hun stempel op de mens. Juist de geestelijke versheid van dergelijke volken zou wel eens oorzaak kunnen zijn, dat zij tot grote dingen in staat waren, terwijl het Wes ten door zijn ontwikkeling gezapig is geworden en niet meer tot grote din gen komt. Een logische gang van zaken. Wij hadden en hebben 'n grote voor sprong op vele volkeren. Het is een logisch gevolg, dat de volkeren, die met ons in contact komen, langzaam maar zeker een en ander van ons gin gen overnemen, terwijl na verloop van tijd enige der meest intellectuelen van hen zich gingen verdiepen in onze we tenschap, techniek en cultuur, met als gevolg, dat zij de voormannen en lei ders van hun volk werden. Bovendien hebben de blanken zelf medegewerkt en werken zij nog aan de ontwikkeling van deze gebieden, zo dat deze onherroepelijk een moment zullen bereiken, waarop zij in staat zijn op eigen benen te staan, zoals dit trouwens reeds met verschillende vol keren en landen het geval is. Dan zul len de blanken ze moeten loslaten en moeten afwachten hoe zij zich verder ontwikkelen. Het is niet uitgesloten, dat zij dan hun leermeesters overvleu gelen, juist door hun versheid van geest en de gezapigheid van het Wes ten, veroorzaakt door de daar heer- bende welvaart. Dan zal de tijd komen, dat grote politieke en culturele verschuivingen in de wereld zullen plaats vinden, waar bij de blanken zullen moeten trachten een zo gunstig mogelijke positie te be houden. Na de wijziging dezer omstan digheden zullen er geheel nieuwe ver houdingen tussen volkeren en rassen ontstaan, waarbij de blanke niet meer superieur, doch gelijk aan de anderen zal zijn. Wij zien deze ontwikkeling zich voltrekken en zullen ons in eigen belang moeten aanpassen. «5* 'r W" 8.000.000 INWONERS en.... 8.000.000 RATTEN. Wij Hollanders hebben 'n beetje pech gehad met New York. Het be gon zo goed: we kochten 't in 1626 voor een 25 harde dollars (die toen nog daalders heetten!) van de India nen en noemden de nederzetting Nieuw Amsterdam. Eén stadsdeel werd Breukelen gedoopt (het hui dige Brooklyn). Een ander deel, de huidige negerstad, heette Haarlem (nu Harlem). Wat thans 's werelds financieel centrum is, Wallstreet, heette toen Walstraat, omdat daar de vesting wal lag, die onze voorvaderen tegen Indianen moest beschermen. En de moderne Broadway heette zeer Hollands Breedweg, de huidige Bo wery was de Bouwerij enz. Jammer, het begon zo goed, maar 't is )ns ontglipt, Wat zou het huidige New ?ork als we een beetje meer geluk |ehad hadden een mooie kolonie van Nederland hebben kunnen vormen! Maar er is niets meer uit de Holland- tijd in New York overgebleven dan ■'at namen en de stadsvlag: oranje, wit a blauw. Groot New York („noe jork", liet „njoe" zegt de Amerikaan) telt on- eveer 14 millioen inwoners en de stads kern bezit 8.000.000 bewoners (benevens 'millioen.... ratten), samengepakt in en gebied van 510 viex-kante kilometer, lus nog geen vierde deel van Twente. Dank zij de moderne techniek kunnen zo'n klein stukje grond zoveel mil ten mensen wonen: de wolkenkrabbers aaken dat mogelijk. En de wolkenkrab bers danken hun bewoonbaax-heid aan de ift. Hulde aan de lift, die de torenbouw ran Amerika's steden mogelijk maakt! hele hoge skyscx-apers zoals de Em- 'e State Building (102 verdiepingen, 3 meter hoog) zijn snel-liften en boe- ael-liften. In dit laatste gebouw gaat ie snellift in één ruk tot de 86ste ver- lieping, in ongeveer anderhalve minuut precies als in een vliegtuig moet je dan slikken om geen last te krijgen van de veranderende luchtdruk. De lift, verticale tram. Het instappen in 'n Amerikaanse lift (het vehikel heet in de Ver. Staten niet „lift", maar „elevator" of kortweg „car") heeft een apart ritueel. Een meestal zwarte mamielijke of vrou welijke „bestuurder" met witte hand schoenen aan staat in een hoekje bij de bedieningsknoppen. Ieder houdt zich angstvallig aan het gebruik, om de hoed af te nemen, als een dame meereist. En ieder zegt, meestal in de volgorde als bij opbod, het nummer van dé verdieping, waar hij wil uitstappen: „Second, plea se", „Fxve", „Twenty eight", enz. erxz. In de Verenigde Staten zijn 215.000 en in New York 43.000 liften. New Yorkse liften vervoeren per dag 17.5 millioen mensen. En op slechts 196 millioen vervoerde personen komt één dodelijk ongeval voor. Ge zamenlijk leggen de New Yorkse liften per dag een afstand af half weg aardemaan. Een staking van liftpersoneel is fataler dan 'n spoor- wegstaking, het maakt een stad met wolkenkrabbers onbewoonbaar. Dank zij de lift en de torenbouw ligt alles in de stad veel dichter bij elkaar. Op een morgen waren we op doorreis van Philadelphia naar Boston in New York, waar vijf adressen in Manhattan moesten worden bezocht in twee uren tijds: de Amerikaanse Belastingdienst, de Rollei-vertegenwoordiging, de Caxxa- dese Spoorwegen, het Consulaat van Canada en onze eigen K.L.M. Al deze adressen bevonden zich op verschillen de verdiepingen in verschillende toren gebouwen, die dicht bij elkaar stonden. In een meer horizontaal gebouwde stad xn Europa hadden deze bezoeken uren gekost maar dank zij de lift waren we in V/2 uur gereed. Negerstad gevaarlijk? In de negerwijk Harlem wonen ruim 300.000 mensen bijeen. Daar zijn arme buurten, chique res taurants en hotels, dancings, maar alles is in handen van de negers. Zeer ele gante, totaal veramericaniseerde negers en negerinnen ziet men, slanke vrouwen met fijne gelaatstrekken, met de typische Amerikaanse gezichtsuitdrukking. Ook welvarende, maar minder be schaafde zwarten met reusachtige bril janten ringen en veel te veel goud op das en vest, duur en smakeloos geklede schommeldames met de meest zonder- Ferd I en Ferd 11 zijn in de weten schappelijke wereld bekend als op men sen gelijkende poppen, omdat zij naar afmetingen, gewicht en bewegingsmo gelijkheden precies met een normaal mens overeenkomen. Zij zijn de passa giers, welke de technici van de Ford Motor Company gebruiken bij hun on geval-experimenten op ware grootte. De poppen hebben een skelet van ge last staalbuis. Hun lichamen worden gevormd door een taaie laag plastic, die de plaats inneemt van de spieren en een laag zachter plastic, dat de huid voorstelt. „Ferd" is een afkorting van „Ford Engeneering Research Department". In Yemen betaalt men f300,— a f350,— voor gezonde slaaf. In Zd.-Amerika arme pachtboer lijf eigene van zijn landheer. Sedert haar oprichtirxg houdt de UNO zich reeds bezig met het slavernfjstelsel en de bestrijding daarvan. Maar thans in 1955 is het nog steeds mogelijk op een dag vliegen van hier, tegen een zeer lage prijs een mannelijke of vrou welijke slaaf te kopen. En dit gebeurt niet, zoals men wellicht zou veronder stellen, in het diepste geheim, maar volkomen wettig en onbelemmerd. In het bizonder is dit het geval in het ko- nxnkrijk Yemen in Arabië, waar elke Maandag, die Allah geeft, een slaven markt wordt gehouden. „Zwart ivoor". Nog iedere nacht vallen in Yemen de slavenschepen met hun driehoekige zei len binnen en brengen hun lading, die wel met de naam „zwart ivoor" wordt aarxgeduid, aan land. Niet alleen worden met deze sche pen aangevoerd (meestal uit Perzisch Baloechistan), het merendeel der sla ven komt uit Arabië zelf, waar zij in slavernij geboren zijn. Hoe vreemd het echter moge klinken: de slavernij en de volkomen officiële verkoping be rust in Arabië op de volledige bereid heid om slaaf te zjjn. Dit is ten dele aan hun geloof toe te schrijven, ten dele aan het feit, dat de Mohammeda nen hun slaven zeer goed behandelen. linge kleurencombinaties: een corpulen te zwarte matrone in lichtgroen jurkje en een Tyrools hoedje op de geweldige kroeskop. Neen, we geloven, dat het in de Bowe ry nog wel zo riskant is. Deze stadswijk is danig in verval geraakt; men slaapt en dineert er voor 25 cent. En dan Chinatown, de Chinezenstad, een aparte stad met een aparte bevol king, met gevaarlijke buurten, maar ook met hele wijken, die veel griezeliger schijnen dan zij in werkelijkheid zijn. Goedkope Chinese restaurants (Chop £uey Houses) en geheime opiumkitten, alles is hier te vinden achter Ameri kaanse en Chinese uithangborden. Neexxx de Underground en in een oog wenk xs men 6 km. verder en stapt uit op Bowling Green, een klein grasveldje vlak aan zee, waar torerxhoog de eerste wolkenkrabbers der stad omhoogrijzen. Eexx paar stappen en hier begint Wall- street, de smalle straat, waar de grote financiële trusts zetelen. Er is een op tocht op komst, een mxlitaire muziek kapel komt aan geboemboemd en juist als we bezig zijn een nieuwe film in het toestel te peuteren, gaat de crème van de optocht ons voorbijde pechvogel generaal Dean uit Korea met zijn ver beten gezicht en schone vrouw in een grote Cadillac. Uit honderden ramen van de kantoren in de tox*engebouwen regent het gebruikelijke telex- en ticker- lint op de stoet neer. (Drie weken later in een bioscoop in New Orleans zien we het iemand met een filmtoestel peuteren om de intocht van generaal Dean op te nemen.) Zo is een zoon, die een slavin aan haar sheik schenkt, eerder dan één van zijn officiële vrouwen, verzekerd van troonsopvolging, ongeacht zijn huids kleur. Niet minderwaardig. De prijzen, die momenteel op de sla venmarkt betaald moeten worden en welke natuurlijk door de wet van vraag en aanbod beheerst worden, zijn niet bizonder hoog. Zo betaalt men zowel voor een gezonde mannelijke als vrou welijke slaaf niet meer dan 300 a 350 gulden. Wel is het de slaven toege staan hun vrijheid te kopen, maar van deze gelegenheid maken slechts zeer weirxigen gebruik. Zij worden n.l. altijd behoorlijk gekleed en gevoed, terwijl zij bjjna nooit hard behoeven te wer ken. En niemand zal hen ooit voor minderwaardig houden, daar de Islam de gelijkheid gebiedt van alle Moham medanen. Tevens staat de godsdienst iedere Arabier toe vier officiële vrou wen te hebben, terwijl hij daarnaast nog een aantal vrouwen mag hebben, dat aan geen enkele beperking onder hevig is dan die van zijn inkomsten. Het vraagstuk van de slavernij, dat reeds honderden zittingen van de UNO- commissie nodig maakte, is in Arabië dan ook in het geheel geen pxxxbleem. Het is in overeenstemming met de ze den van het land en niet te vergeten een hecht fundament van de nationale economie van dat land, waar een alge mene vrijmaking een geweldige op schudding teweeg zou brengen en 't nog zëer dubieus zou zijn of zo'n be- vrijdirxg tharxs de instemming zou heb ben van de slaven zelf. In Zuid-Amerika. Niet alleen in Arabië bestaat nog sla vernij; ook in Zuid-Amerika kent men het, als is de vorm totaal verschillend en zouden de Arabische slaven niet graag willen leven als daar de zo ge noemde peons. Dit zijn boeren, die gebukt gaan on der het z.g. peonage-systeem. Dit sy steem is, dat alle boeren, die schuld bij hun landheer hebben, lijfeigenen worden. Deze mensen hebben geen en kele wettelijke bescherming; het te gendeel is echter waar, want wanneer- zij b.v. trachten te ontvluchten en zij worden gepakt, brengt de politie hen terug naar hun landheer, die zelf recht over hen spreekt en hen dikwijls op sluit in zijn particuliere gevangenis. Een peon is verplicht alle landbouw producten, die hij van zijn grond oogst, aan zijn landheer te verkopen, waarbij deze laatste, door hem zelf vastgestel de. prijzen betaalt, welke echter zo laag zijn, dat de peon gedwongen xs altijd schuld te hebben. Bij het over lijden gaat de schuld automatisch over op de kindex-en, die daax-bij automatisch slaven worden. Thans in 1955 leven, hoewel veer tig naties verzekerden, dat de slaver nij volledig moet worden afgeschaft, in onze wereld vijf a acht millioen slaven. GIBRALTAR - twistappel tussen Spanje en Engeland Vesting werd door Britse en Nederlandse vloot veroverd. Op het Zuidelijkste punt van het door Spanje en Portugal gevormde Iberische schiereiland verheft zich tot een hoogte van 425 meter boven de zeespiegel de steile en kale rots van Gibraltar. Door de oude Grie ken werd zij beschouwd als een der beroemde zuilen van Hercules en vormde zij het eind van alle zee tochten. Voor het Spanje van Franco is de rots een uitdaging en een voortdurende bron ven erger nis, omdat de rots Brits bezit is. De sterke vesting, symbool van de macht van Engeland, heeft 25.000 inwo ners, van wie er ruim 20.000 katholie ken zijn. De bevolking is uit verschillen de rassen samengesteld en bestaat uit Spanjaarden, Marokkanen, Engelsen en Joden. Zij is over het algemeen Engels gezind, hetgeen nog eens weer duidelijk tot uiting kwam bij het bezoek, dat Ko ningin Elisabeth van Engeland en haar gemaal 9 Mei 1954 aan Gibraltar brach ten. Overigens was Spanje in het geheel niet met dit bezoek ingenomen, omdat het de Britse souvereiniteit over de ves ting nog eens weer accentueerde. Zoals alleen reeds uit de ligging is af te leiden heeft Gibraltar vroeger tot Spanje behoord. Vanaf 1704 staat het echter reeds onder Brits gezag. Dat ge zag werd overigens niet op een bijzon der eclatante wijze gevestigd. De Brit ten profiteerden in dat jaar namelijk van het feit, dat er na de dood van de Spaanse koning Karei II een verwoede strijd gestreden werd over de bezetting van de opengevallen troon van de kin derloos gebleven vorst. De strijd ging tussen Philips de Bourbon, die gesteund werd door Frankrijk en tussen Karei van Oostenrijk, die gesteund werd door Oos tenrijk, Engeland en Nederland. De Engels-Nederlandse vloot verover de in 1704 Gibraltar om er de bevelheb ber, die op de hand was van Philips de Bourbon te kunnen afzetten. De Engel sen hesen er de vlag van Karei van Oostenrijk, maar toen zij de strategische betekenis van de rots eens goed over dachten, werd de Oostenrijkse vlag weer vervangen door de Engelse. Bij vredes onderhandelingen in 1713 wisten de sluwe Britten het bezit te consolideren en werd hun op minder elegante wijze verkregen mandaat officieel bevestigd. GROTE BETEKENIS. De Spanjaarden legden zich echter niet bij de gang van zaken neer. Zij probeerden tot vier keer toe Gibraltar weer terug te veroveren. Maar de En gelsen! wisten telkens de aanvallen te weerstaan. Vooral in de jaren 1779-1783 toen de vesting door de Spanjaarden ge blokkeerd werd, kregen zij de lof voor hun moed en taaiheid. Maar na die tijd heeft Spanje zich met de Britse bezet ting verzoend en heeft het volstaan met zijn rechten te verdedigen langs diplomatieke weg. Tijdens de tweede Wereldoorlog heeft Gibraltar grote betekenis gehad voor de geallieerde legers. Men beheerste van daar uit niet alleen de toegang tot de Middellandse Zee, maar de haven werd ook gebx-uikt voor de geallieerde lan dingen in Noord-Afrika. Men kan ge voegelijk aannemen, dat de beide Britse Middellandse Zee-vestingen, Malta en Gibraltar voor Italië het onoverkome lijke struikelblok geweest zijn tot daad werkelijke successen. Dat Engeland voor al in het begin van de oorlog de vrees heeft gehad, dat Franco de Duitse le gers door Spanje zou laten trekken om van land uit de vesting aan te vallen, is echter gemakkelijk te begrijpen. Intussen heeft Spanje dus nog steeds niet de aanspraken op Gibraltar laten varen. Dit betekent echter niet, dat er geen handelsverkeer tussen Spanje en Gibraltar plaats vindt. Er werken on geveer 12.000 Spanjaarden in de havens en verdedigingswerken van Gibraltar. Na de tweede Wereldoorlog heeft de bevolking van Gibraltar een wetgeven de raad gekx-egen. De woningtoestanden zijn verbeterd en ook de sociale voor zieningen zijn uitstekend. Economisch gezien verkeert de bevolking in een veel gunstiger positie dan de Spanjaarden. Het is mede daardoor, dat zij een zeer loyale houding aanneemt tegenover het Bi'itse gezag en de Spaanse aanspraken vinden dan ook weinig of geen weer klank bij de bevolking van Gibraltar. Verjaardagscadeau door het gehele Nederlandse volk voor H.K.H. Prinses Wilhelmina op haar 75ste verjaardag. Het plaatsen van borden tussen Arn hem en Njjmegen. Het initiatief was in Eist (Betuwe) geboren om op 31 Augustus zodanig te rijden, dat geen enkel ernstig ongeluk op de weg zou plaats hebben. mmsi iïiiurim'ix

Erfgoed Rijssen-Holten

Holtens Nieuwsblad | 1955 | | pagina 3