Indrukwekkende plechtigheid
op het Canadese Kerkhof
NATIONALE FEESTDAG
Toespraak van de
Burgemeester
Herdenking gevallenen
uit de tweede
wereldoorlog
w~&h,d zmby&fyind gev-ieAd
AGENDA
No. 18. Jaargang 7.
ZATERDAG 7 MEI 1955
Verschijnt elke Zaterdag.
HOLTENS NIEUWSBLAD
De abonnementsprijs van dn blad bedraagt f 1.15 p. kwartaal
Uitgave van de Stichting ,JKoltens Nieuwsblad"
te Holten. Telef. K 5483 - 234
Adv.-prijs115 m.m. a contantf 1.50. Iedere m.m. meer 0.06
Meer dan duizend schoolkinderen legden bloemen op de graven.
De viering van het bevrijdingsfeest
is op de Nationale Feestdag voorafge
gaan door een indrukwekkende plech
tigheid. Op de Canadese Begraafplaats
had n.l. onder auspiciën van de afde
ling Holten van het Ned. Oorlogsgra-
vencomité de herdenking plaats van de
geallieerde militairen, die gevallen zijn
in de tweede wereldoorlog.
Vele honderden inwoners en adop-
tanten der graven hadden zich op de
dodenakker om het marmeren kruis
verzameld, toen de vertegenwoordiger
van de Canadese ambassadeur, de le
secretaris Mr. H. H. Carter en diens
echtgenote precies om half tien bij 't
kerkhof arriveerden. Daar werden zij
opgewacht door het dagelijks bestuur
der gemeente en de leden van het oor-
logsgravencomité en him echtgenoten.
De Commissaris der Koningin was bij
deze plechtigheid vertegenwoordigd
door zijn kabinet-chef, Dr. C. F. Diesch,
wiens echtgenote eveneens aanwezig
was. Ook de leden van de gemeente
raad waren aanwezig.
Het plechtig ceremonieel nam een
aanvang met het samen zingen van een
viertal verzen van Gezang 293: „O God,
die droeg ons voorgeslacht", dat door
de Holtense muziekvereen. HMV bege
leid werd en door allen werd meege
zongen.
Drs. C. C. Addink, Herv. predikant en
reserve-legerpredikant te Holten, hield
vervolgens, na de Schriftlezing uit Ps.
100, een korte toespraak, naar aanlei
ding van het tekstwoord Ps. 100 2a:
„Dient den Heer met vreugde". De
kransen en bloemen, die wij hier leg
gen, mogen de verschrikkelijkheid van
de oorlogskerkhoven niet camoufleren
en verbergen onder de schone schijn,
want wij moeten altijd weer weten, al
dus spr., dat het een vloek en een ont
zetting is, dat er oorlogskerkhoven zijn.
Niet natuurlijk, dat piëteitvol voor de
graven van hen, die voor onze vrijheid
vielen, gezorgd wordt, maar wel, dat
het een vloek is, dat er zoveel jonge
mensen sterven moesten, opdat wij in
vrijheid zouden kunnen leven. De zoete
vrijheid, die wij proeven, is er in deze
wereld alléén door het onnoemelijke
lijden en de dood van millioenen me
demensen. Die bittere en harde wer
kelijkheid van deze wereld mag heden
niet verbloemd, maar moet nadrukke
lijk blootgelegd worden. Wij mogen er
nooit aan wennen, dat er in deze we
reld zoiets ontzettends als oorlog be
staat. Wij mogen het nooit gewoon of
normaal vinden, dat er oorlogskerkho
ven zijn. Daarom, opdat wij aan het
kwaad nooit zullen wennen, daarom
worden wij heden, op deze gedenkdag,
op dit oorlogskerkhof, opgeroepen tot
het dienen van God met vreugde. Van
uit deze opdracht krijgt het ook een
diepe zin, wanneer heden onze kinde
ren bloemen leggen op de graven van
deze jonge Canadezen. Wij willen dan
daarmede geen verschrikkelijkheid ca
moufleren, maar symbolisch de dienst
aanwijzen, waartoe wij geroepen zijn.
Immers, de eigenlijke bloemen, dat zijn
deze jonge Canadezen zelf, die hier be
graven liggen. Hun leven stond nog
in zo'n prille bloei en het beloofde
veel aan verloofde, aan jonge vrouw,
aan kleine kinderen en aan dankbare
ouders. Hun leven droeg geen vrucht
dan dit éne, dat zij stierven voor onze
vrijheid. Zij waren er voor ons. Op dit
oorlogskerkhof moet tot allen gezegd
worden: „Dient den Here met vreug
de". In deze dienst is Jezus Christus
zelf vooraan geschreden. Hij is er voor
deze wereld, voor Canada en Neder
land, voor u en mij. Hij doet ons Zijn
toekomst opengaan, aldus eindigde Ds.
Addink zijn toespraak.
Na zijn gebed zongen alle aanwezi
gen Gezang 282: „Blijf bij mij Heer,
want d' avond is nabij".
Vervolgens werden aan de voet van
het kruis kransen gelegd door de ver
tegenwoordigers van de ambassadeur
van Canada en van de Commissaris der
Koningin, door burgemeester Mr. W.
H. Enklaar, door het gemeentebestuur
en door Mevr. Gerritsma-van „der Leij
en de heer H. J. Wansink namens het
Oorlogsgravencomité. Afgevaardigden
van het district Enschede van de Kon.
Marechaussee met aan het hoofd Ma
joor Smeijers en een deputatie van
de Middelbare school voor tropische
landbouw, legden eveneens een krans.
Tijdens deze kranslegging speelde de
muziek: „O, valiant hearts".
Hierna volgde een ontroerend mo
ment, toen meer dan duizend school
kinderen tuiltjes voorjaarsbloemen op
de graven der gesneuvelden legden.
De plechtigheid werd besloten met
de volksliederen van Nederland, Ca
nada en Engeland.
Nadat de Canadese vertegenwoordi
ger enkele graven had bezocht en nog
gesproken had met een aantal landge
noten drie families waren voor deze
plechtigheid uit Canada overgekomen
had nog een eenvoudige receptie
plaats in hotel ,,'t Lösse Hoes", waar
het gemeentebestuur de gasten ont
ving.
Aan de vooravond van de herdenking
van de 10-jarige bevrijding werden de
gevallenen uit de tweede wereldoorlog
herdacht met een stille tocht naar het
monument aan de Molenbelterweg,
waarna een interkerkelijke dienst werd
gehouden in de Ned. Herv. Kerk, waar
in voorgingen Ds. R. A. Hoogkamp en
Ds. J. H. Israël.
Bij het monument aan de Molenbel
terweg sprak burgemeester Mr. W. H.
Enklaar enkele woorden, waarna kran
sen werden gelegd door de burgemees
ter namens de gemeente Holten, door
de heer P. G. Dijkstra namens het Ned.
Oorlogsgravencomité en door de heer
W. ten Velde namens oud-strijders en
oud-illegalen.
De heer G. v. d. Bos, onder wiens
leiding de stille tocht naar het monu
ment plaats had, herdacht de gevalle
nen door hun namen één voor één te
noemen en besloot met het declameren
van een gedicht. Aan de stille tocht
werd door vele oud-militairen en bur
gers deelgenomen en ook de belang
stelling bjj het monument was zeer
groot.
De korte, doch ontroerende plechtig
heid werd met het spelen van het Wil
helmus besloten.
Tijdens de kranslegging speelde HMV
het bekende: „Blijf bij mij Heer, want
d' avond is nabij" (Gezang 282).
Op het station der Ned. Spoorwegen
werden Woensdagnamiddag om pl.m.
half zes, tijdens een korte plechtigheid
de gevallen spoormannen Bannink en
Spenkelink herdacht.
De chef van het station Rijssen, de
heer Blokdijk, hechtte een krans aan
de gedenkplaat, waarna enkele minu
ten stilte in acht werden genomen.
Kerkdienst in de Ned. Herv. kerk.
Voor de interkerkelijke dienst, die
in de Ned. Herv. kerk werd gehou
den, bestond eveneens zeer veel be
langstelling.
Ds. J. H. Israël liet bij de aanvang
zingen Gezang 302 vers 1, 2 ien 3 en las
uit de H. Schrift Ps. 40 van vers 1—11.
Ds. R. A. Hoogkamp hield hierna een
predikatie over het Schriftgedeelde Ps.
40 vers 3 én 4: „Hij trok mij op uit den
kuil van het verderf, uit het slijk van
den modderpoel. Hij stelde mijn voeten
op een rots, mijn schreden maakte Hij
vast".
Wij waren, zo zeide Ds. Hoogkamp,
in de vijf jaren van bezetting, in grote
nood. Wij konden onszelf niet helpen.
Stuk voor stuk werden alle vrijheden
ons ontnomen er werden de slaven-
banden strakker aangesnoerd. De ter
reur werd steed i groter en daarbij
greep het broodsgebrek al meer om
zich heen.
Al banger werd de tijd en de zorgen
klommen schier met de dag.
Maar de Here stelde onze voeten op
een rots. Hij verloste uit de nood en
deed weer leven in vrijheid.
De Here verloste en stelde in de
ruimte. Zo moeten wij het zien, want
de vrijheid, waarin wij leven mogen, is
een gave Gods. Het is niet zonder strijd
gegaan en 't is een lange weg geweest
van bloed, zweet en tranen. Vele man
nen en vrouwen uit alle delen van de
wereld hebben het hoogste offer ge
bracht en wij gedenken de vele do
den en de velen, die het rouwkleed
dragen. Maar al deze strijders waren
slechts instrumenten in Gods hand. Dat
wij weer in vrijheid en vrede samen
wonen en een lied der dankbaarheid
kunnen zingen, is van de Here ge
schied. En daarom past het ons om op
een avond als deze Hem daarvoor te
danken en moet ons herdenken zijn
een lofzang aan onze God. Daarin doen
we niets tekort aan de inspanning der
mensen en kleineren wij niet 't levens
offer der vele millioenen. Maar door
hun inspanning alleen zou dit resultaat,
waarover wij ons nu verblijden, nooit
bereikt zijn.
God streed tegen Hitier en daarom
groef deze zijn eigen graf.
God gaf Hitler over aan zijn eigen
hoogmoedige gedachten, waardoor hij
niet meer luisterde naar goede raad en
zo werd Stalingrad het witte graf van
vele honderdduizenden Duitse solda
ten.
Nee, onze vrijheid hebben wij niet
verkregen door eigen inspanning, maar
als een genadegave Gods, waarvoor wij
Hem aan de avond van deze dag oot
moedig willen danken.
Ds. Hoogkamp besloot zijn predi
katie met het bekende gezang:
„Ik weet, aan Wien ik mij vertrouwe,
Al wisselen ook dag en nacht.
Ik ken de rots, waarop ik bouwe.
Hij feilt niet, die Uw hulp verwacht.
Eens aan de avond van mijn leven
Breng ik, van zorg en strijden moe,
Voor elke dag, mij hier gegeven,
U hoger, reiner loflied toe.
Nadat Ds. J. H. Israël in dankgebed
was voorgegaan, werd deze herden
kingsdienst besloten met het staande
zingen van de bekende twee couplet
ten van het Wilhelmus.
De Nationale Feestdag is in onze
plaats geworden een eensgezinde en op
gewekte viering van het 10-jarige bevrij
dingsfeest, waaraan welhaast de gehele
bevolking heeft deelgenomen, of waar
bij zij althans acte., de presence gegeven
heeft bij de programma's, welke haar
des middags en des avonds werden ge
boden.
De dag begon met klokgelui en rond
gang van herauten.
Na de plechtigheid op de Canadese
begraafplaats, waarover men elders in
dit blad het nodige vindt vermeld, had
om half twaalf een buitengewone raads
vergadering plaats, waarbij de burge
meester, Mr. Enklaar, een korte her
denkingsrede heeft uitgesproken en
waarin hij de betekenis van de 10 jaar
geleden herwonnen vrijheid heeft ge
schetst. De raad besloot zijn presentie
geld te schenken aan de Stichting
1940-'45.
's Middags had een défilé plaats, waar
aan vele verenigingen deelnamen en dat
uitgroeide tot een allegorische optocht,
waarin verschillende wagens meereden
met symbolische voorstellingen van ver
leden, heden en toekomst.
De stoet werd voorafgegaan door de
motorclub „De Holterberg" en daarna
geopend door „de Bergruiters" en ver
der liepen daarin mee de zang-, muziek-
en sportverenigingen, de E.H.B.O., de
Plattel.vrouwen, de Geref. Jongelings
vereniging, de Herv. Meisjesvereniging
„Jong Leven", de beide Oranjeverenigin
gen, enz. Er reden wagens mee van de
J.D.G., C.M.J.V., Jong Holten, „De Jonge
Kerk" en andere. Het was een lange en
kleurrijke stoet, die van de Stations
straat, via le Larenseweg en Kerkstraat
door de Oranje- en Dorpsstraat trok,
waar op het bordes het défilé werd af
genomen door het voltallig gemeente
bestuur.
Na een rondgang via Molenbelterweg
en Burg. v. d. Borchstraat stelden alle
groepen zich in het Sportdal op, waar
de burgemeester als vooqrzitter van het
Comité Nationale Feestdag 1955 een be-
groetings- en herdenkingswoord sprak.
Met begleiding van H.M.V. werd geza
menlijk het Wilhelmus gezongen.
Hierna volgde het optreden van de
zangverenigingen „H.G.K." en „Soli Deo
Gloria" en ruitersportdemonstraties van
„de Bergruiters", die verschillende vol
tige- en dressuurnummers te zien gaven
alsmede springdemonstraties en indivi
duele dressuur.
Intussen bood de Holtense Handels
vereniging de kinderen ballons en snoep
aan en aan welke ballonopstijging nog
een wedstrijd verbonden was.
Na een massale gymnastiekdemonstra-
tie van de vereniging „Bato", die met
haar ruim 200 leden en adspiranten een
keurige indruk maakte, volgde het op
treden van de M.- en A.-club „De Hol
terberg" met motorsport-evenementen.
Vooral het ladderrijden trok grote aan
dacht en zorgde voor een vrolijke noot
in dit programma.
Vervolgens gaven een groep jongelui
van diverse leeftijden, waaronder ook en
kele meisjes met hardloopwedstrijden
een blijk van hun snelheid. De uitslagen
van deze wedstrijden waren als volgt:
Meisjes 600 m.: 1. M. Kalfsterman, 2.
G. Stokkers, 3. H. van Geenhuizen.
Jongens tot 16 jaar, 1000 m.1. Jan
ten Velde, 2. Kees van Bruggen, 3. H.
Visser. Jongens tot 18 jaar, 2500 m.
1. Kees Bos, 2. B. Stenekes, 3. Henk Wes-
terik. Jongens, 5000 m.: T. Wildeboer
(Apeldoorn), 2. H. J. ten Velde en 3. A.
Vincent. Burgemeester Enklaar reikte
de prijzen uit.
Het programma in het Sportdal werd
besloten met een voetbalwedstrijd tussen
twee H.V.C.-combinaties, onder leiding
van de heer J. Romeijn. De ploegen wa
ren niet gelijk in kracht, zodat deze wed
strijd een wat eenzijdig karakter kreeg.
De geluidsinstallatie van de heer H.
J. Bouwhuis bewees deze middag goede
diensten, hoewel zij door de sterke wind
niet altijd overal verstaanbaar was.
DE AVONDPROGRAMMA'S.
Voor stampvolle zalen zijn door de ver
schillende toneel- en reciteerverenigin-
gen uitvoeringen gegeven.
O.C.H. voerde
in „Amicitia"
het verzetsstuk op „Bazuinen rond Je
richo", dat de toeschouwers nog eens
terugvoerde naar de tijd van de onder
duikers en verzetslieden, 't Werd keurig
vertolkt, zodat de spelers aan het slot
een spontaan applaus in ontvangst te
nemen hadden.
Feest in „Rehoboth" en „Irene".
In het gebouw „Rehoboth" werd Don
derdagavond een Bevrijdings-feestavond
georganiseerd door de Chr. Ontspan
ningsclub „C.O.C.", waaraan medewer
king werd verleend door het muziek-
ensemble „De Bo-ho-lo's".
Feestleider was Ds. R. A. Hoogkamp,
die deze drukbezochte bijeenkomst open
de met gebed, nadat 2 coupletten waren
gezongen van het Wilhelmus.
De „Bo-ho-lo's", o.l.v. de heer Rein
Ilbrink, uit Rijssen, verzorgden het le
deel van deze avond en speelden ver
schillende bekende wijsjes, als: Suiker-
bossie, Gertje, etc., op zeer verdienste
lijke wijze. Het daverende applaus, dat
het in groen-witte uniformen gestoken
ensemble oogstte, was volkomen ver
diend.
De hoofdmoot van het programma
bestond uit het toneelspel in revuevorm
„Als 't Lente wordt" van Joh. v. d.
Baaren.
Dit stuk, dat de bezettingsbelevenissen
weergeeft van de familie v. d. Meer uit
een kleine Nederlandse provinciestad,
werd zeer goed vertolkt.
Ds. Hoogkamp sloot deze geslaagde
feestavond met dankgebed, nadat geza
menlijk gezongen was Gezang 29: „Hal
lelujah, eeuwig dank en ere".
Voor de feestavond, die door de C.J.
M.V. was belegd in het gebouw „Irene",
bestond ook een flinke belangstelling.
De voorzitter van de C.J.M.V., de heer
A. Westerik, fungeerde hier als feest
leider.
Tal van vaderlandse liederen werden
gezongen en ter afwisseling declameer
de de heer Westerik enkele gedichten
uit het „Geuzenliedboek".
Het hoofdnummer van het programma,
het blijspel in 3 bedrijven „Gebroeders
Pompernikkel", was van begin tot einde
„kolder" en zij die eens een avond flink
wilden lachen en wie wil dat niet op
een feestavond kwamen flink aan
hun trek.
Met het zingen van 2 coupletten van
het Wilhelmus werd de avond besloten.
Maandag 2 t.m. Dinsdag 10 Mei Bijzon
dere Verkoopweek H. Roelofs (zie an
nonce).
Zaterdagmiddag 7 Mei: Grote lompen
inzamelingsactie in de buurtschappen
Look, Borkelt, Beuseberg, Neerdorp
en Holterbroek, ten bate van H.M.V.
Zaterdag 7 Mei, 9 en 2.30 uur: Overijsel-
rit en oriënteringsrit. Start bij ,,'t Lös
se Hoes".
Maandagmiddag 9 Mei: Grote lompen
inzamelingsactie in Dijkerhoek, Water
hoek en Neerdorp, ten bate van
H.M.V.
Maandag 9 t.m. Zaterdag 14 Mei collecte
voor „Het Zonnehuis". (Zie adv.)
Woensdag 11 Mei, 8 uur n.m.: Ledenver
gadering Bond Dierenbescherming,
zaal Holterman. Oprichting eigen af
deling.
Donderdag 12 Mei Stamboekkeuring
V.L.N. bij 't Bonte Paard om 4.45 uur.
Donderdag 12 Mei: Zitting Raad van Ar
beid ten gemeentehuize van 1112 u.
(Zie officiële publicatie.)
Vrijdag 13 Mei: Voorlichtingsavond Ge
westelijk Arbeidsbureau van Deventer
over Australië met film in zaal Vos
man om 8 uur. (Zie advertentie).
Vrijdag 13 Mei, 8 uur: Vergadering van
„Jong Holten" in café Vruggink.
Maandagavond 23 Mei, 8 uur, feestzaal
Vosman: Bijeenkomst studiecommissie
Overkoepelend Sportorgaan met de
leden van de verschillende sportver
enigingen.
Maandag 23 Mei, 8.45 uur: Schoolver-
keersexamen.
Wij hebben het deze week weer
duidelijk ervaren:
Zonder H.M.V. zou
feestvieren niet gaan
Helpt daarom ons prachtige korps
in stand houden. Werkt allen
mee aan de LOMPENACTIE.
In de bijzondere raadsvergadering,
welke op de morgen van de Nationale
Feestdag werd gehouden, heeft de bur
gemeester, Mr. W. H. Enklaar, de leden
als volgt toegesproken:
Heden, 10 jaren geleden, werd te Wa-
geningen door de Duitsers de onvoor
waardelijke capitulatie aangeboden en
door Generaal Foulkes in tegenwoordig
heid van Prins Bemhard namens het
geallieerde opperbevel aanvaard.
10 Mei 1945 betekende voor ons land
't einde van een onduldbare dwingelandij
van een wrede bezetter.
5 Mei 1945 betekende herstel onzer
onafhankelijkheid, herstel onzer gewe
tensvrijheid, onzer rechtszekerheid, te
rugkeer van Oranje.
Deze dagen rond de 5e Mei willen wij
herdenken en gedenken, willen wij ons
bezinnen op hetgeen die 5e Mei 1945 ons
bracht, willen wij ook de offers geden
ken, die gebracht werden voor dit hoog
ste goed, de vrijheid, die ons werd terug
gegeven.
De bedoeling van deze 5 Mei-viering
wil geenszins zijn het rancuneus terug
denken aan hen, die gedurende 5 jaren
leed, verderf en onderdrukking over ons
brachten.
Indien dit zo was, dan zou deze dag
een zuiver negatief karakter dragen.
Deze 5 Mei-viering wil ook niet slechts
zijn een dag van feest en jolijt, neen, zij
wil zijn een dag, waarop wij met over
grote dankbaarheid het feit gedenken,
dat ons 10 jaren geleden het grote ge
schenk der vrijheid werd hergeven; zij
wil ook zijn de dag, waarop wij in dank
baarheiden eerbied al degenen, Neder
landers en geallieerden herdenken, die
voor ons met het offer van hun leven
deze vrijheid kochten.
Op deze dag willen wij ons ook bezin
nen op de taak, die wij ons in de oorlog
zo heilig hadden gesteld: van deze we
reld een betere te maken dan zij was.
Wij moeten trachten waar te maken,
wat wij ons in onze beste uren hebben
voorgenomen, dat de offers voor onze
vrijheid gebracht, niet tevergeefs zou
den zijn.
Het is goed, dat wij als volk telken
jare worden geconfronteerd met de
vraag: „zijn al die duizenden mannen
en vrouwen, die tussen 1940 en 1945 hun
leven gaven, voor niets gevallen?"
Het is goed, dat wjj dan ook telken
jare weer kunnen uitroepen: „neen",
omdat wij dan weer worden bepaald bij
het grote geschenk, de grote erfenis, die
zij achterlieten „de vrijheid".
Zoals het in welhaast ieder mensen
leven gaat, dat men de zegeningen van
huis en gezin aanvaardt als de gewoon
ste zaak van de wereld, dat men er niet
(Zie vervolg pag. 3).
