HOLTENS
NIEUWSBLAD
RIJSSEN
V V V ♦-Jubileum
Het geslacht
Van Coeverden.
Betaling schoolgeld
SCHöPPERS
Tromgeroffel in Rijssen
LICHTFEEST
FEE SNELLE
ELECTRISCHE
NAAR SGE00L!
Rulteropenluchtspel
«Hei verraad van Sfoevelaar»
de 1
trein!
Wegens vacantie gesloten
Rugenbrink - Grotestr. 140
Nijverdalsche
Drukkerij
Jan Wiggers, Kolweg A 171e, Tel. 356
£ort5!>
Dansschool Schrijver
inschrijving
Honderd veertig jaar
familienamen.
OP 3, 4 en 5 SEPTEMBER.
De vereniging „Marktwezen, Plaat
selijke Belangen en Vreemdelingen
verkeer te Rijssen, welke vereniging
de laatste jaren dikwijls van zich
heeft laten horen en veel in het be
lang van Rijssen heeft gedaan en
doet, jubileert dit jaar. Zij heeft n.L
40 jaair bestaan. Aanvankelijk was
het bestuur van mening aan dit feit
geen bijzondere aandacht te moeten
schenken, maar op aandrang van
verschillende zijden heeft men thans
toch besloten dit heuglijke feit niet
onopgemerkt te laten voorbijgaan.
Gedurende drie dagen zal Rijssen
binnenkort in het teken van het „V.
V.V.-jubileum" staan en wel op
Maandag 3, Dinsdag 4 en Woensdag
5 September a.s. Voor deze dagen is
reeds een programma samengesteld,
waaruit we het volgende kunnen
meedelen. Op Maandag 3 September
(welke samenvalt met een marktdag)
zal wellicht een feestmarkt worden
gehouden en zal 's morgens op de
veemarkt de z.g.
bruidskoe worden gekocht,
welke de volgende dag, waarop een
grote boerenbruiloft zal worden ge
houden, benodigd zal zijn. Op Dins
dag 4 September zal dan de boeren
bruiloft plaats vinden, wellicht op
het Schild, waarna een boerenbrui
loftsbal in de grote zaal van het Park
gebouw zal volgen. Woensdag 5 Sept.
zal door Rijssens straten een fakkel
optocht trekken, waarbij de nodige
muziek niet zal ontbreken. Geduren
de deze drie dagen zal een V.V.V.-
treintje door Rijssen en omgeving
rijden. In het Volkspark zullen in
deze jubileumdagen verschillende
evenementen plaats vinden, zoals het
optreden van de boerendansers uit
Markelo, concerten door mandoline-
en accordeonorkesten, enz. Verder
zullen groepjes uit deze gezelschap
pen optreden op verschillende plein
tjes in Rijssen, waar de verlichting
zal branden, zoals op het Schild, de
Brink, Zaagkuil.
Het Volkspark zal in deze dagen
sprookjesachtig verlicht worden,
welke verlichting, naar men ons
mededeelde, mooier zal worden dan
in 1948 ter gelegenheid van „Rijssen
700 jaar stad". De orkesten zullen in
het Volkspark op een bijzondere
plaats optreden, n.l. op een vlot in de
vijver. De Rijssense zakenlieden zul
len zich in deze dagen ook van hun
beste zijde laten zien, naast gevel
verlichting wordt op de Watermolen
een Molenmarkt georganiseerd, wel
ke ook weer feestelijk verlicht zal
zijn. Wij twijfelen er niet aan dat ook
velen uit omliggende plaatsen een
dezer feestavonden zullen bezoeken,
waarvan zij geen spijt zullen hebben.
I.
Reeds enkele malen hebben wij een
en ander meegedeeld over enige specifiek
Holtense families. De gegevens daarvoor
konden wij ontlenen aan de in het rijks
archief berustende registers van de bur
gerlijke stand, welke aldaar aanwezig
zijn vanaf het jaar 1811. De bron, waar
uit wij voor het schrijven van artikelen
omtrent het geslacht van Coeverden
konden putten, gaat echter veel verder
terug, hetgeen aanstonds zal blijken.
Eerst willen wij een korte verklaring
geven over het ontstaan van deze fami
lienaam, die tevens als plaatsnaam fun
geert. De naam Coevorden luidde in vroe
ger jaren Co-voorde, hetwelk ons er aan
herinnerde, dat op een doorwaadbare
plaats in een beek of rivier koeien van
de ene naar de andere zijde werden ge
dreven. Talrijke plaatsnamen zeggen ons,
wat er in de streek, waar zij zijn ont
staan, zoal placht te worden overge
bracht. In dit verband noemen wij nog
de plaats Ossendrecht in Noord-Brabant
en Oxford in Engeland. Wij merken hier
bij op, dat drecht is afgeleid van het
Latijnse trajectum, dat wegverbinding
betekent. Ook zij hier nog gewezen op
de naam Zwijndrecht, waarvoor onze oos
terburen Schweinfurt bezigen. In zijn
boekje: „De voorden in Noord- en Zuid-
Nederland" somt Fr. Leyden 533 voorde
namen op, waarvan er vele aanleiding
hebben gegeven tot familienamen. Dit
over de naam.
Het geslacht zelve stamt af uit de dy
nastieën (heersende families) van Bor-
culo. In het jaar 1036 wordt de eerste
edelman vermeld met de toenaam van
Coevorden, als partij in een geschil tus
sen de abt (overste van één of meer
kloosters) en het convent (vergadering
van kloostermonniken) van Ruinen in
Drenthe enerzijds en de ridders Johan
en Laurens anderzijds. Het was de rid
der Frederik van Coevorden, die de con-
tractbrief medebezegeld had. Hij en zijn
opvolgers behoorden evenwel niet tot het
geslacht der latere van Coeverdens.
In het jaar 1141 werd door Herbert
van Bierum, bisschop van Utrefcht, af
komstig uit de zich om de stad Gronin
gen uitstrekkende landstreek Ommelan
den, zowel de prefect (kerkelijk over
heidspersoon) Egbert, als de burggraaf
Heden overleed tot onze
grote droefheid, onze
innig geliefde Man en
Vader
BERNARDES MULDER
in de leeftijd van 58 jaar.
A. MULDER—
Kruimelaar.
JAN en BERNARD.
Holten, 20 Aug. 1951.
Kolweg A 170.
Langs deze weg willen wg
onze oprechte dank betuigen
aan allen, die hebben mee
geleefd tijdens de spannen
de dagen, die wg hebben
meegemaakt door het onge
val van ons lief Zoontje
HENK
Fam, G. SCHORFHAAR
Deventerweg.
Plaatst Uw Familieberichten
in Holtens Nieuwsblad
De schoolgeldplichtigen over het schooljaar 1948/'49
wordt dringend aangeraden, voorzover dit nog niet
is geschied, hun aanslagen, gedateerd 30 April 1951,
thans spoedig te voldoen.
Indien men zich niet aan de betalingstermijnen houdt,
stelt men zich aan vervolging bloot, terwijl boven
dien opeenhoping van schoolgelden is te verwach
ten, omdat de aanslagen over het volgend schooljaar
(1949/1950) ook spoedig kunnen worden verwacht.
Holten, 25 Augustus 1951.
De gemeente-ontvanger van Holten,
G. J. BOUWHUIS.
EEN PRACHT BOORD, EEN KEURIG OVERHEMD
EN OP TIJD TERUG
Hiervoor zorgt
PASTORIE STRAAT
Depót FIJNSTRIJKINRICHTÏNG
PIETERS - ALMELO
Aan de Coöp. Fabriek van Melkproducten „DE
VRIJHEID" wordt gevraagd
EEN MEISJE
voor kantoorwerk, pl.m. 16 tot 17 jaar. Aanmelden
vóór 29 Aug. a.s. aan het kantoor der fabriek.
3, 4 en 5 September '51:
ter gelegenheid van het 40-
jarig bestaan der V.V.V.
VOLKSPARK LICHTPARK, een unieke
verlichting met uitvoeringen door verschil
lende gezelschappen op een vlot in de vijver.
Verlichte pleinen en gebouwen.
Boerenbruiloft. Fakkeloptocht.
Maandag 1 Sept.: FEESTMARKT
Per trein naar Hollandsch Schwarzwald.
Grote betrouwbaarheidsrit Rijssense Motor
club. Molenmarkt op de Watermolen.
Slechts drie dagen. Lage entrée's.
Extra busdiensten van en naar Holten.
Schooljeugd en Spoorwegen 2ljn altijd ''5
goede vrienden geweest, niet waar
Wat is het heerlijk om op vrije mid
dagen ol in de vacantie te gaan
kijken r.aar het voorbij snellen van
j die prachtige glinsterende nieuwe
electrlsche treinen I
Maar wat zou het nóg veel heerlijker
zijn om ze// dagelijks in zo'n pijl.
snelle trein langs de lijn te
vliegen. Word zelf trein
reiziger.. ga met de trein
naar school. 100 km per
uur en nooit te laat.
Vraag Vader of Moeder
of je een Jeugdkaart
mag hebben, 't Kost helemaal
niet veel I
31 Aug., 1, 4 en 6 Sept. - Markelo
8.30 uur. Holterweg, Markelo.
Entree f 1.
VAN 27 AUGUSTUS t.m. 1 SEPTEMBER.
liiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Telefoon 639
K5486
FAMILIE-DRUKWERKEN
als: Ondertrouwcirculaires, Geboorte-
berichtkaartjes, Rouwbrieven e.d.
BINNEN ENKELE UREN GEREED.
ll!llillllll!ll[lll!ll!lllilllll!llllllill!lll!lllllillOllill!lllll[llllllillllllllllllllll!llllllll!ll!lll!ll!llllll!ll!ll!ll!lll!lllllllll!ll
Bavinksir.11, Almelo
Telefoon 2921
voor beginners en
gevorderden
vergevorderden
en zelf gevormde
clubs
op Woensdagavond 29 Aug. van 8-9.30 uur
in hotel „Holterman". Aanvang der lessen
begin Sept. in „Amicitia". Bij inschrijving
f 1.25 te voldoen.
M "n dr
Nedcrlandsche
Nieuwsblad Per»
of kastelein (slotvoogd) Roelof van Coe
vorden afgezet, omdat zij elkaar bestre
den, zonder hun leenheer te kennen.
De genoemde bisschop had drie broers,
waarvan er één Ludolf heette. Hij ver
kreeg het kasteleinschap van Coevorden
in dienstmansleen van de bisschop. Hij
trouwde toen, naar verluidt, met een
dochter uit het geslacht van Goor.
Bij zijn overlijden liet hij twee zonen
na, genaamd Roelof en Volkeer, die on
der voogdij werden gesteld van hun stief
vader Floris van Vorenboreh. Floris
twistte met de bisschop. Het gevolg hier
van was, dat Coevorden werd ingeno
men. De gebroeders Roelof en Volkeer
zagen zich dus van hun goederen be
roofd. De bisschop gaf Coevorden in
leen uit aan Otto van Bentheim. Volkeer,
die bij de inneming van Coevorden ge
vangen genomen werd, ontkwam uit zijn
gevangenis, het huis ter Horst genaamd,
en trouwde kort daarop met een doch
ter van de ridder Albert Lewe. Hij lokte
een oorlog uit, die in 1195 eindigde met
het herstel van Roelof in het Coevor-
dense leen. Roelof stierf echter spodig.
Volkeer volgde hem nu als slotvoogd op.
In 1212 wordt hij als ridder genoemd.
Naar alle waarschijnlijkheid is hij tussen
1215 en 1217 overleden. Twisten waren
toen aan de orde van de dag. Zijn zoon
Roelof ving in 1223 de strijd aan met de
prefect Ecbert van Groningen. Een jaar
daarna wordt hij, zijn broer Frederik en
de prefect evenwel genoemd onder de
getuigen van de bisschop. In 1226 is de
oorlog al weer ontbrand, n.l. tussen
Roelof, zijn broers Frederik en Godevart
ter ener zijde en de bisschop, die de zijde
van de prefect koos, ter andere zijde.
Op 1 Augustus 1227 kwam het bij Ane
tot een grote slag, waarin de bisschop
met tal van Stichtse, Hollandse, Gelderse
en Duitse edelen sneuvelden. In 1229
werd Roelof, toen hij voornemens was
te onderhandelen, verraderlijk gevangen
genomen en vermoord. Twee jaar later
verkreeg zijn broer Frederik, op dezelfde
condities als zijn voorvaderen, het dienst
mansleen terug.
In het jaar 1232 brak er weer een
krijg uit. De Drenthen hadden nu een
nieuw hoofd en een nieuwe kastelein van
Coevorden in de persoon van Henric van
Borculoo, die gehuwd was met een doch
ter van Roelof van Coevorden. Deze
Henric was de stamvader van het tegen
woordige geslacht van Coeverden, welks
naam dus eigenlijk Borculo of Borclo is.
Borculoo wil zeggen burcht op het loo.
Het loo is dan een bosrijke hoogte. In
1263 werd Coevorden wederrechtelijk
verpand aan andere edelen, o.a. Gerard
Clencke. Een zoon van Henric werd Hen
ric II van Borclo genoemd. Uit een oude
brief is gebleken, dat deze in 1275 burg
graaf van Coevorden was.
Bij zijn verscheiden liet hij een zoon
na, Reinold I van Borclo, die het burg
graafschap erfde. Hij noemde zich in
1315 Reinoldus de Covordia. Diens zo
nen waren Reinold II en Roelof van Coe
vorden. De eerste was ridder en Heer van
Coevorden en overleed in 1347. Een jaar
tevoren was Coevorden geheel losge
maakt van het bisdom en het schoutambt
van Drenthe werd in de familie gebracht.
Reinold III van Coevorden volgde zijn
vader op en werd in 1347 ambtman van
Twenthe en slotvoogd van Goor, onder
voorwaarde, dat hij 300 man te paard
zou houden ter bescherming van Twen-
the. Hij overleed in 1370 zonder kinderen
na te laten. Zijn opvolger Reinold IV
deed in 1402 afstand van Coevorden.
Hiermede zijn wij aan het eind ge
komen van de geschiedenis, die de van
Coeverdens maakten in Drenthe. In een
volgend artikel willen wij iets vertellen
over hun vestiging en verblijf in het
Overijsselse.
W. O.
Een mengelmoes van namen vin
den we in de registers van de Bur
gerlijke Stand. Dit wonder der ad
ministratie is voor ons een zo alle
daags verschijnsel, dat we ons nau
welijks kunnen voorstellen, werkelijk
anoniem te moeten rondlopen. Men
behoort nu nog alleen figuurlijk tot
het leger der naamlozen, want allen
bezitten we door een woord in de
registers op het gemeentehuis een
nadere aanduiding van onze aanwe
zigheid op de wereld.
Op 18 Augustus 1811 werd het
naamregister officieel ingesteld bij
decreet van keizer Napoleon, die in
het begin der negentiende eeuw het
grootste deel van Europa over
heerste. De franse dictator had er
behoefte aan een overzicht te ver
krijgen van alle mensen, die zich in
zijn grote rijk bevonden. Hij liep met
plannen rond om al die individuen in
te schakelen ter verdediging van
zijn troon en zijn rijk.
Er is niets nieuws onder de zon.
Hitier, zijn onbegaafde leerling, zou
honderd jaar later dezelfde wens
koesteren. Ook hij wilde zijn over
heersing van Europa verzekeren met
hulp der overwonnen vJjjjjlJj^N».
poleon riep de Burgerlijke Stand in
het leven, Hitier gebruikte de stam
kaart en het persoonsbewijs om zijn
doel te bereiken. De laatste twee
administratieve vindingen hebben
echter minder levensvatbaarheid ge
had dan Napoleons naamregister.
Hoe men ook over de franse dictator
mag denken, hij had geniale gedachten,
die werkelijk zinvol waren en zelfs wan
neer men constateert dat ook Napoleon
met de Burgerlijke Stand niet zijn doel
de conscriptie heeft bereikt, toch
moet men toegeven, dat hij hiermee een
administratieve schepping heeft ge
wrocht, die in de loop der jaren onmis
baar is gebleken.
Onze voorvaderen vonden die Burger
lijke Stand maar een dwanginstituut,
alleen geschikt om ons nog meer te
knechten dan dit reeds het geval was.
Men wist dat hier een dienstplicht in het
franse leger voor mannen het gevolg
van zou zijn en men zag dit decreet dan
ook als een noodmaatregel, die na het
verdwijnen der franse bezetting stellig
ongedaan zou worden gemaakt.
Iedereen moest dus in 1811 naar „de
maire der gemeente alwaar hij woon
achtig is", om daar een familie- en voor
naam op te geven.
Velen hoefden over die familienaam
niet lang te denken. Zij hadden er al ge
slachtenlang een. Men denke maar aan
de grote mannen als Anthonie van Leeu
wenhoek, Johan van Oldenbarnevelt,
Hugo de Groot en anderen, wier vaderen
reeds lang een naam hadden aangeno
men. Zij wandelden dus zonder meer naar
de nieuwbenoemde ambtenaar van de
Burgerlijke Stand en lieten zich inschrij
ven.
DE NAAMLOZEN.
Doch er waren ook zeer veel landge
noten, die zich steeds naar hun vader
hadden genoemd, zoals Willem Beukels-
zoon, die het haringkaken uitvond. Zo
vond men Jan Janszoon, Pieter Cornelis-
zoon enz. Deze mensen lieten zich dik
wijls ook maar als zodanig inschrijven,
dan waren zij van dat rare gedoe der
Fransen verlost. Zij zijn de stamvaders
van alle Jans(s)en's en Pietersen's.
Een andere categorie werd meer
met het beroep, dat zij uitoefenden,
aangeduid. Men sprak van Gerrit
Stofkoper en Teun-de-timmerman.
Het is dus geen wonder, dat de na
men Bakker, Smit, Visser enz. zo
veel voorkomen, want waarom zou
men zich niet naar zijn beroep la
ten noemen? Het betekende nog een
kosteloze reclame voor het bedrijf
en weinigen zullen gedroomd hebben,
dat hun kindskinderen nu nog een
wandelend reclamebord voor hun
overgrootvaders zaak zouden zyn.
Een derde groep was er volkomen on
verschillig onder wat de man op het ge
meentehuis wel voor familienaam voor
hen zou opschrijven. Zij noemden zich in
overleg met de ambtenaar naar de plaats
hunner inwoning, of naar de gemeente
waar zij lang gewoond hadden of ge
boren waren. Zo ontstonden de namen
Van Breda, Van Alphen, Blokzijl, Vlaan
deren, enz. Anderen hadden zo'n min
achting voor de gehate bezetter of waren
zo overtuigd van het tijdelijk karakter
van de maatregel, dat zij de vreemdste
en grappigste namen bedachten om daar
mee uiting te geven aan hun misnoegen
over en spot met de gedwongen regis
tratief
De wonderlijke namen Suikerbuik,
Niemandsverdriet, Naaktgeboren
zijn geesteskinderen van deze opvat
ting geweest. Ook kwam het wel
voor, dat de ambtenaar een grapjas
was en bij gevraagd advies de meest
zonderlinge namen verzon, waarvan
het gehele nageslacht van de betrok
kene tenslotte de dupe werd. Immers
dat nageslacht ziet de kostelyke
grap van de gemeentedienaar nog
dagelijks op de geadreseerde enve
lop staan. Veel dragers van een zon
derlinge en een glimlach opwekken
de naam kunnen er echter zeker
van zijn, dat hun voorvaderen in de
franse tijd zeer goede vaderlanders
zijn geweest, die meenden, dat de
Burgerlijke Stand bij de terugkeer
van een echt nederlands bestuur
weer zou verdwijnen.
NOEM MAAR WAT...
Er was tenslotte ook een aantal on
verschilligen, die zonder verder naden
ken een naam opgaven en dikwijls gre
pen naar bijzondere eigenschappen,
waarom zij bekend stonden of naar
uiterlijke kenmerken. Zo werden er na
men genoteerd als De Lange, De Bruin,
Den Oude, Vriend, e.a. Hoe zouden Gerrit
de Stotteraar, Toon de Soep, Piet Link
en andere handige jongens gereageerd
hebben en nog reageren als zij officieel
het antwoord moesten geven op de vraag
hoe ze wilden heten?
